Besluit tot wijziging van de bijlage bij het Uitvoeringsbesluit Ambtenarenwet 2017

Reactie

Vraag1

Geachte lezer,
In diverse eed en belofteformulieren staat onder meer dat er wordt gezworen/beloofd om de Grondwet trouw te zijn. (Enkel) trouw aan de Grondwet (Gw) zweren/beloven kan en mag echter niet (meer) worden gevraagd van iedereen die mede is belast is met de toepassing van EU-recht. En dat laatste is steeds vaker het geval.
De EU betreft immers – anders dan geldt voor ‘gewoon’ internationale recht – een zgn. nieuwe rechtsorde, met een ‘eigen’ constitutie (het Verdrag van Lissabon en het Handvest) en ‘eigen’ ‘gewone’ wetgeving. Dit recht heeft voorrang op nationaal recht, indien er sprake is van een conflict tussen deze twee. En omdat de EU een eigen/nieuwe rechtsorde is (geworden) en EU-recht daardoor autonoom recht is (geworden) dat (uitzonderingen daargelaten) rechtstreeks werkt, ontleent het de verbindende kracht niet (meer) aan de art’n 93 en 94 Gw.
Het beginsel van voorrang van het Unierecht brengt met zich dat alle bestuursorganen (en ook rechters) die – aldus het HvJ – ‘in het kader van hun respectieve bevoegdheden belast zijn met de toepassing van de bepalingen van het Unierecht, verplicht zijn alle maatregelen te nemen die noodzakelijk zijn om de volle werking van dit recht te waarborgen door, zo nodig, alle daarmee strijdige nationale bepalingen of rechtspraak buiten toepassing te laten. Dit veronderstelt dat deze organen, om de volle werking van het Unierecht te verzekeren, niet eerst hoeven te verzoeken om bij wet of via enige andere constitutionele procedure deze bepalingen in te trekken of deze rechtspraak terzijde te schuiven, of hierop hoeven te wachten.’ Het HvJ noemt het (terecht) zelfs ‘onaanvaardbaar’ als ‘nationale rechtsregels, ook al zijn deze van grondwettelijke aard, afbreuk doen aan de eenheid en de werking van het recht van de Unie’. Dat betekent dat zelfs de Gw buiten toepassing moet worden gelaten, zodra een bepaling daarin strijdigheid oplevert met het EU-recht; Niet op basis van de art’n 93 en 94 Gw, maar op basis van dit EU-recht zelf.
Het laatste betekent dat het (enkel) trouw aan de Grondwet (Gw) zweren/beloven dan ook niet (meer) kan en mag worden gevraagd van iedereen die mede is belast met de toepassing van EU-recht. Beter/juist zou dan ook zijn om trouw te zweren/beloven aan beide constituties.
Groet,
Aleid Wolfsen
Vz. Autoriteit Persoonsgegevens