Besluit houdende wijziging van het Tabaks- en rookwarenbesluit

Reactie

Vraag1

Elke dag beginnen in Nederland 75 kinderen met dagelijks roken. Zij lopen het risico om door te roken en daarvan weten we dat 2/3 overlijdt aan de gevolgen daarvan. 60 babies overlijden jaarlijks omdat hun moeders roken in de zwangerschap. Blootstelling aan tabaksdisplays normaliseert het roken en vergroot de kans op het beginnen met roken door jongeren.(1) NoSmoKind! ondersteunt de invoering van het uitgebreide uitstalverbod dan ook van harte en geeft steun aan het voorstel om alleen speciaalzaken die uitsluitend tabaksproducten, aanverwante producten en rookaccessoires verkopen uit te zonderen van dit verbod (onder de voorwaarde, zoals voorgesteld, dat de tabaksproducten en aanverwante producten niet van buiten het verkooppunt zichtbaar zijn). Met deze beperkte uitzondering wordt aangesloten bij de succesvolle voorbeelden uit het buitenland. Samen met een groeiend aantal partijen en personen, zetten wij ons in voor het laten opgroeien van een Rookvrije Generatie. Ieder kind heeft het recht om rookvrij op te groeien en iedere ouder zou de kans moeten krijgen om zijn of haar kind rookvrij op te laten groeien: vrij van blootstelling aan tabaksrook en de verleiding om te gaan roken. Om te voorkomen dat kinderen worden blootgesteld aan tabaksdisplays (en daardoor beginnen met roken), is het van belang dat het uitstalverbod, zoals nu wordt voorgesteld, gaat gelden voor alle verkooppunten met uitzondering van speciaalzaken die uitsluitend tabaksproducten, aanverwante producten en rookaccessoires verkopen. Een dergelijk breed ingevoerd uitstalverbod is daarnaast gewenst om aan rokers die willen stoppen met roken een omgeving te bieden die het makkelijker maakt om blijvend van hun verslaving af te komen. Indirect kan dit ook een rol spelen in relatie tot het voorkomen dat jongeren beginnen met roken, aangezien de sociale omgeving van kinderen een medebepalende rol speelt bij het al dan niet beginnen met roken.(2) (1) Robertson, L., McGee, R., Marsh, L. & Hoek, J. (2015). A systematic review on the impact of point-of-sale tobacco promotion on smoking. Nicotine & Tobacco Research, 17, 2-17. Trimbos-instituut (2015). Display ban verkooppunten tabak. Utrecht: Trimbos-instituut. (2) Trimbos-instituut (2017). Kinderen en roken: een aantal feiten op een rij. Utrecht: Trimbos-instituut.

Vraag2

Waarom wachten tot 2020? Landen zoals Noorwegen hebben laten zien dat een uitstalverbod sneller kan. Willen we de generatie geboren na 2017 rookvrij laten opgroeien, zoals het concept is van de rookvrije generatie is, dan moeten deze maatregelen zo snel mogelijk doorgevoerd worden.
(3) Scheffels, J. & Lavik, R. (2013). Out of sight, out of mind? Removal of point-of-sale tobacco displays in Norway. Tobacco Control, 22, e37-e42.

Vraag3

De bescherming van de volksgezondheid (en van kinderen in het bijzonder) is (met recht) leidend bij de invoering van het uitstalverbod. Vanuit dit oogpunt pleiten wij ervoor om het verbod ook bij andere verkooppunten dan levensmiddelenzaken eerder in te laten gaan dan voorgesteld. Onderzoek uit Engeland – waar gekozen werd voor een implementatie in twee fases: eerst de grote verkooppunten, daarna de rest – beveelt aan om het uitstalverbod in één keer breed in te voeren in plaats van stapsgewijs, om zo jongeren optimaal te beschermen. Juist ook bij de verkooppunten die tijdelijk van het verbod waren uitgezonderd, bleek namelijk sprake van een relatie tussen blootstelling aan tabaksproducten en vatbaarheid voor roken onder jongeren.(4) Veel andere landen hebben er dan ook voor gekozen om het uitstalverbod in één keer in te voeren. Wat ons betreft zijn er geen overtuigende redenen om de andere verkooppunten dan levensmiddelenzaken nog ruim vier jaar de tijd te geven om tabaksproducten en aanverwante producten aan het zicht te onttrekken. De discussie over het uit het zicht halen van tabaksproducten en aanverwante producten, speelt al geruime tijd. De verkooppunten hebben zich dus al even kunnen voorbereiden op deze maatregel. Zij kunnen bovendien profiteren van de ervaringen die de afgelopen periode in diverse supermarkten al zijn opgedaan en leren van enkele andere verkooppunten, waaronder bepaalde tankstations, die reeds hebben geëxperimenteerd met het uit het zicht halen van tabaksproducten. De ontwerpregeling bepaalt dat tabaksproducten en aanverwante producten volledig aan het zicht dienen te worden onttrokken. Op welke wijze hieraan vorm wordt gegeven, is aan de verkooppunten zelf (zolang maar aan een aantal basisvoorwaarden wordt voldaan). Zij kunnen hierdoor kiezen voor een wijze van aan het zicht onttrekken, die past bij hun financiële en ruimtelijke middelen.
(4) Spanopoulos, D., Britton, J., McNeill, A., Ratschen, E. & Szatkowski, L. (2014). Tobacco display and brand communication at the point of sale: implications for adolescent smoking behaviour. Tobacco Control, 23, 64-69.

Vraag4

Het voorstel is geheel in overeenstemming met de FCTC. Verkoop via tabaksautomaten is een vorm van reclame voor en promotie van tabaksproducten. Een verbod kan daarom bijdragen aan het denormaliseren van roken, wat belangrijk is als signaal naar de kidneren. Ook jongeren kunnen daarmee minder gemakkelijk de leeftijdsgrens omzeilen. Waarom wachten tot 2022?