Besluit houdende wijziging van het Tabaks- en rookwarenbesluit

Reactie

Vraag1

Antwoord VNN
(Er is bijna geen enkele speciaalzaak meer die uitsluitend rookwaren en rookaccessoires verkoopt in Nederland). Dit betekent dat wij heel blij zijn met de invoering van het uitgebreide uitstalverbod, zoals nu voorgesteld. Blootstelling aan tabaksdisplays kan zowel de kans op het beginnen met roken door jongeren vergroten als het moeilijker maken voor rokers om te stoppen.
VNN zet zich actief in voor het laten opgroeien van een Rookvrije Generatie. https://www.vnn.nl/nieuws/bericht/groningen-eerste-rookvrije-stad-van-nederland/
Ieder kind heeft het recht om rookvrij op te groeien en iedere ouder zou de kans moeten krijgen om zijn of haar kind rookvrij op te laten groeien: vrij van blootstelling aan tabaksrook en de verleiding om te gaan roken. De aanwezigheid van tabaksdisplays bij verkooppunten waar ook andere goederen en diensten dan tabaksproducten worden verhandeld, strookt hier niet mee.
Als een kind, wel of niet vergezeld door ouders, bijvoorbeeld iets lekkers komt kopen en daar wordt geconfronteerd met een ‘aantrekkelijke’ tabaksdisplay kan dat later een trigger zijn om te beginnen met roken. Dit willen we voorkomen en jongeren hier tegen beschermen. Daarom is het belangrijk dat het uitstalverbod, zoals nu wordt voorgesteld, gaat gelden voor alle verkooppunten met uitzondering van speciaalzaken. Een dergelijk breed ingevoerd uitstalverbod is ook nodig om aan rokers die willen stoppen met roken een omgeving te bieden die het makkelijker maakt om blijvend van hun verslaving af te komen.
Een verbod op het uitstallen van tabak (point-of sale-display / PoS-D) zou mogelijk tabaksaankopen kunnen ontmoedigen. Uit met name Amerikaanse studies blijkt dat een PoS-D verbod, de impulsaankopen van tabak verlaagde en dat kinderen door een uitstalverbod het aantal rokende leeftijdsgenootjes minder hoog inschatten.

Bron:
Quick scan van de literatuur over tabaksontmoediging / Trimbosinstituut / 2015

Vraag2

Antwoord VNN
We zijn blij dat het uitstalverbod ook gaat gelden voor alle supermarkten.
Wat ons betreft zou het echter wel (veel) eerder kunnen dan 2020!
Dagelijks komen volwassenen en kinderen bij supermarkten voor het doen van boodschappen. Iedere dag dat de tabaksartikelen hier in het zicht blijven, groeien er weer kinderen op met het beeld dat deze producten heel normaal en aantrekkelijk zijn. Nog steeds beginnen er in Nederland iedere week weer honderden kinderen met dagelijks roken. Hoe eerder het uitstalverbod ingaat, hoe meer kans dat er minder jongeren gaan roken. Grote supermarktketens hebben laten zien binnen dat zijn binnen drie tot zes maanden de tabaksproducten in hun filialen uit het zicht konden halen. Ook buitenlandse voorbeelden tonen aan dat een uitstalverbod in een relatief korte periode succesvol kan worden geïmplementeerd.
Een termijn van ruim twee jaar is niet nodig. Het kan wat ons betreft sneller dan nu staat gepland.

Bron:
Factsheet Roken onder volwassenen en jongeren in Nederland / Trimbosinstituut / juli 2016

Vraag3

Dit vinden we jammer en ook een onduidelijke boodschap voor het Nederlandse publiek. Het is wel verboden om uit te stallen maar nog niet overal; met name onduidelijk voor kinderen/jongeren maar zeker ook voor volwassenen.
Vanuit onze kennis m.b.t. implementatie van nieuwe richtlijnen/beleid maar nog veel meer vanuit de bescherming van de gezondheid van kinderen zouden wij graag zien dat ook bij deze verkooppunten de ingangsdatum van het uitstalverbod hetzelfde is als bij de supermarkten.
Andere landen voor ons hebben al gekozen voor zo’n eenduidige aanpak en met betere resultaten dan een gefaseerde aanpak, zoals bijvoorbeeld in Engeland.
De ontwikkelingen voor het uitstalverbod zijn al enige tijd gaande dus deze verkooppunten kunnen zich hier nu op voorbereiden. Bovendien, zo ingewikkeld kan het niet zijn om tabaksartikelen aan het zicht te onttrekken. Op welke wijze dit gebeurt, is aan de verkooppunten zelf. Zij kunnen kiezen voor een wijze van aan het zicht onttrekken, die past bij hun financiële en ruimtelijke situatie. Daarnaast kunnen zij advies vragen bij enkele andere verkooppunten, waaronder bepaalde tankstations, die hun tabaksproducten al uit het zicht hebben gehaald.

Vraag4

We vinden het een goede zaak dat dit straks niet meer mogelijk is maar ook hier weer de vraag waarom dit zo lang moet duren.
Dit kan toch veel sneller van kracht worden, het liefst gelijk met de datum van het uitstalverbod.
De boodschap wordt hier alleen maar krachtiger door. Roken is schadelijk en we doen er alles aan om onze kinderen/jongeren te beschermen tegen de verleidingen om te gaan roken!
Daarnaast willen we mensen, die gestopt zijn met roken, ook helpen om blijvend van hun verslaving af te komen. Als verslavingszorgorganisatie weten we als geen ander hoe verslaving werkt en wat de triggers kunnen zijn om weer te gaan gebruiken/ roken. De zogeheten cues en craving.
https://www.vnn.nl/meer-weten-over/verslaving/publicatie-vnn-wat-is-verslaving/
Als we de aan roken verslaafde ouders blijvend kunnen ondersteunen, helpt dat ook om te voorkomen dat kinderen gaan roken. Kinderen van rokende ouders hebben namelijk zo’n 2 tot 3 keer meer kans om zelf te gaan roken.
Met de huidige tabaksautomaten kunnen jongeren nog veel te eenvoudig aan sigaretten komen. De naleving op de leeftijdsgrens is minimaal. Door de verkoop via automaten te verbieden, worden kinderen beschermd tegen de verleiding om te gaan roken. Het aantal verkooppunten met tabaksautomaten is hoog in Nederland. Dit past niet bij het dodelijke karakter van sigaretten en andere tabaksproducten.

Bron:
Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde / 2017;161:D1131 / Mensen helpen bij stoppen met roken / Robert C. van de Graaf en Onno C.P. van Schayck