Wetsvoorstel verduidelijking burgerschapsopdracht in het funderend onderwijs

Reactie

Naam NIVOZ (dr H. Wassink)
Plaats Nijmegen
Datum 10 juni 2018

Vraag1

Wat vindt u van het voorstel, zowel van de voorgestelde wettekst als de memorie van toelichting?
Ik vind het goed dat er aandacht voor het thema wordt gevraagd, maar ik vind het voorstel te ver gaan en de onderbouwing en uitwerking te instrumenteel.

Deze zin vind ik het meest treffend: "Belangrijk is dat alle discussies kunnen worden gevoerd, maar wel op respectvolle wijze." In de eerste plaats gaat het bij een gesprek over verschillen om een dialoog, dat is wat anders dan een discussie. Als dat essentiële punt door de wetgever gemist wordt, vind ik dat een ernstige fout.
Ten tweede is onderwijs er juist voor bedoeld om leerlingen te leren hun mening te geven, zelfs als dat in eerste instantie niet respectvol gebeurt. Het is juist aan leraren/schoolleiders om te laten zien hoe je een discussie kunt ombuigen in een dialoog en hoe je respect kunt verwerven op grond van je gedrag–je kunt het niet afdwingen omdat het in de wet staat.
Hier wordt een voorwaarde gesteld aan leerlingen en leraren, terwijl onderwijs juist onvoorwaardelijk moet zijn.
Het gaat om een sfeer van veiligheid, openheid en vertrouwen. Ook weer: daar is de voorbeeldrol ongelooflijk belangrijk en heel moeilijk. Daar helpen wetten en regels niet.

Vraag2

Biedt het wetsvoorstel voldoende handvatten om invulling te geven aan de burgerschapsopdracht?
Ja en nee. Ja omdat er aandacht voor het thema wordt gevraagd, en nee omdat er niet echt handvatten in staan hoe dat zou moeten. Juist het voeren van gesprekken over diversiteit en het geven van voorbeeldgedrag is ongelooflijk moeilijk.
De uitwerking gaat dan toch weer over plannen en over het meten van voortgang op 'competenties'. Terwijl juist burgerschapsvorming uiterst lastig te meten is.
Ik denk daarom dat deze wet averechts gaat werken. De energie zal gaan zitten in het proberen te voldoen op papier en het halen van de juiste scores op nog te ontwikkelen meetinstrumenten. Ik had wel het thema aan de orde gesteld, maar geen nieuwe wet gemaakt, juist omdat de grondwet (artikel 1!) al voldoende houvast biedt.