Consulaire dienstverlening

Reactie

Naam ANWB (mr M.P.J.M. Pinckaers)
Plaats Den Haag
Datum 25 juli 2018

Vraag1

De Rijksoverheid geeft informatie waarmee Nederlandse reizigers zich beter kunnen voorbereiden op veiligheidsrisico’s in het buitenland. De Rijksoverheid gebruikt hiervoor verschillende informatiekanalen. De website www.nederlandwereldwijd.nl, de Reisapp en de Informatieservice van het ministerie van Buitenlandse Zaken, het Twitteraccount @247BZ en het 24/7 BZ contactcenter voor contact via email en telefoon. Met de BZ-reisadviezen per land op www.nederlandwereldwijd.nl kunnen Nederlandse reizigers zich beter voorbereiden op veiligheidsrisico's tijdens een buitenlands verblijf. Elk reisadvies heeft een classificatie die aangeeft hoe veilig een land of gebied is.

- Wat zijn uw suggesties om de informatievoorziening van de Rijksoverheid over de veiligheid in het buitenland te verbeteren zodat Nederlanders zich nog beter kunnen voorbereiden op hun buitenlands verblijf?
- Wat moeten de gevolgen zijn voor de consulaire bijstand aan Nederlanders die afreizen naar oranje en rode gebieden en in de problemen komen?
- Wat moeten de gevolgen zijn voor de consulaire bijstand aan Nederlanders die in een gebied blijven wonen waarvoor het reisadvies is gewijzigd naar rood (= niet reizen)?
- Wat moeten de gevolgen zijn voor consulaire bijstand aan Nederlanders die zich vooraf niet voldoende hebben verzekerd, in de problemen zijn gekomen en om bijstand vragen?

Een nadere toelichting op het onderwerp ‘reisadviezen’ treft u aan op deze pagina onder ‘overige documenten’ in het document ‘nadere toelichting publieke consultatie consulaire dienstverlening’.
- De bekendheid van de informatiekanalen moet vergroot worden
- De urgentie om ze te raadplegen moet vergroot worden. Dit kan door bv aan te tonen dat het ook voor bestemmingen Europa relevant is; ook door de reisadviezen zelf aan te scherpen d.w.z. nog preciezer aan te geven op welke locaties wat speelt. Daarbij kunnen reisorganisaties en hun plaatselijke vertegenwoordigers nog beter als serieus informatiekanaal worden gebruikt; er moet duidelijker worden gemaakt wanneer het publiek een beroep op reisorganisatie, alarmcentrale/verzekeraar of consulaire bijstand moet doen; tenslotte zouden de vakantiegangers die zich registeren bij BuZa bepaalde voordelen moeten krijgen.
- Afreizen naar rood/oranje en gevolgen: te complex om daar één hoofdregel voor te formuleren. Het hangt af van de aard van de reis (puur vakantie, urgente familieomstandigheden, zakelijk, zakelijk met nationale belangen, ontwikkelingssamenwerking, wetenschappelijke uitwisseling), oranje dan wel rood ook nog belangrijk verschil, timing van meest actuele reisadvies (als er een reisadvies een dag voor vertrek wordt gepubliceerd anders dan een half jaar voor vertrek).
- Wonen in rood geworden gebied: alleen als er een officiële waarschuwing of advies is gegeven om het gebied te verlaten, zou er pas sprake kunnen zijn van mogelijke gevolgen voor de bijstand.
- In principe zouden de redelijke kosten voor succesvolle bijstand kunnen worden in rekening gebracht. De vraag is wel wat 'voldoende' verzekerd is, zeker in de VS waar bv medische of juridische kosten de dekking van de verzekering al snel kunnen overstijgen. Ook is er soms geen adequate verzekering mogelijk bv voor mensen met een verblijf van langer dan 3 maanden waar een reguliere verzekering niet voor dekt.
Er zou parallel een noodfonds kunnen worden ingericht dat via beroep op een hardheidsclausule deze kosten dekt (voor de armlastige slachtoffers die geen beroep kunnen doen op andere bronnen).

Vraag2

Nederlanders in het buitenland zijn in de eerste plaats zelf verantwoordelijk voor hun veiligheid. Veel Nederlanders kennen hun eigen verantwoordelijkheid en informeren zich voor vertrek over het bestemmingsland en zorgen voor een goede reisvoorbereiding. Ondanks goede voorbereiding en informatie kan een Nederlander in het buitenland iets overkomen en hulp nodig hebben. De Rijksoverheid biedt hiervoor de consulaire bijstand. De consulaire bijstand is een vangnet voor Nederlanders in het buitenland in acute nood waarbij anderen niet kunnen helpen en specifiek handelen van de overheid is vereist. Het doel van de consulaire bijstand is om de Nederlander in het buitenland zo snel mogelijk weer voldoende zelfredzaam te maken.

- Wat zijn uw suggesties om de consulaire bijstand van de Rijksoverheid aan Nederlanders in het buitenland te verbeteren?
- Voor welke groepen Nederlanders en in welke situaties zou de consulaire bijstand beperkt kunnen worden en voor welke groepen zijn extra consulaire inspanningen nodig?
- In hoeverre is maatwerk wenselijk in het licht van het beginsel dat elke Nederlander in dezelfde situatie evenveel recht heeft op consulaire bijstand?

Een nadere toelichting op het onderwerp ‘consulaire bijstand’ treft u aan op deze pagina onder ‘overige documenten’ in het document ‘nadere toelichting publieke consultatie consulaire dienstverlening’.
1. De consulaire bijstand zit heel vaak te ver weg in gevallen waarin fysieke aanwezigheid noodzakelijk is
2. Het is niet voldoende duidelijk wat van de consulaire bijstand verwacht mag worden, de vangnet-functie (voor als andere middelen niet werken) maakt het te ondoorzichtig welke bijstand gegarandeerd is.
Hoe zou je deze problemen kunnen oppakken:
ad 1 Gezien de besparingsambitie is uitbreiding van het aantal posten niet opportuun. Andere opties zijn dan: a) werk meer samen met andere EU-ambassades voor een groter netwerk en deel kosten b) verminder het aantal gevallen waarin fysieke aanwezigheid noodzakelijk, bv door digitale aanvragen, digitale authenticatie en beveiligde verzending naar aanvrager.
Ad 2. Punt van keuzes en afspraken met reisorganisaties/alarmcentrales/verzekeraars en duidelijke communicatie naar publiek wat wel en niet verwacht kan worden.

Beperktere en uitgebreide hulpverlening aan groepen zoals in toelichting aangegeven lijkt ons redelijk. Wel moet er bij dubbele nationaliteit rekening worden gehouden met gegeven dat mensen soms geen afstand kunnen doen van nationaliteit en bij voorkeur al dan niet gedwongen geen beroep op autoriteiten ter plekke kunnen doen (bv Koerden in Turkije).

In principe moet er een niet te abstracte hoofdregel zijn voor gegarandeerde bijstand en zou er met niet gegarandeerd maatwerk worden aangevuld.

Vraag3

Nederlanders in het buitenland kunnen een nieuw reis- of identiteitsdocument aanvragen bij de Nederlandse vertegenwoordigingen (ambassades en consulaten-generaal) in het buitenland. In Nederland kunnen Nederlanders die in het buitenland wonen dit ook doen bij twaalf grensgemeenten in Nederland waaronder het loket van de gemeente Haarlemmermeer op luchthaven Schiphol. Ook loopt er momenteel een pilot in Edinburgh, waar Nederlanders een aanvraag voor een Nederlands reisdocument kunnen indienen bij een externe dienstverlener. De Rijksoverheid streeft er naar in de toekomst in samenwerking met private dienstverleners meer locaties aan te bieden waar een aanvraag kan worden ingediend. Ook streeft de Rijksoverheid naar het zo veel mogelijk digitaliseren van het aanvraagproces (‘online aanvragen’). Vooralsnog geldt dat voor een voldoende betrouwbare identiteitsvaststelling en het afgeven van vingerafdrukken een bezoek aan een balie noodzakelijk zal zijn.

Wat zijn uw suggesties voor verbetering van het aanvraag- en uitgifteproces van reisdocumenten aan Nederlanders in het buitenland?

Een nadere toelichting op het onderwerp ‘reisdocumenten’ treft u aan op deze pagina onder ‘overige documenten’ in het document ‘nadere toelichting publieke consultatie consulaire dienstverlening’.
Gezien de inkrimping van ambassades en consulaten en de vaak grote afstanden die moeten worden afgelegd, is het nodig om in te zetten op aanvraag en uitgifteproces van reisdocumenten via de digitale weg.
Het afdoende beveiligen van deze weg lijkt mogelijk, gezien de snelle ontwikkeling van biometrie, digitale authenticatie en buitenlandse ervaringen bv in het VK. De experimenten in Nederland zijn tot nu toe bijna volledig op gebruik van paspoort of ID in het binnenland gericht. Experimenten voor het proces in het buitenland zouden een waardevolle aanvulling zijn.
Wat hier niet aan de orde komt is dat de inhoud van het paspoort ook een aanzienlijke bijdrage in het voorkomen van fraude kan leveren. Nog steeds krijgt de ANWB maandelijks vele klachten over het kopiëren van BSN-nummers in het paspoort. De maatregelen hiertegen lijken op gebruik van paspoort in Nederland te zijn afgestemd, maar niet op het voorkomen van misbruik in het buitenland waar het paspoort een belangrijkere functie heeft. Dit geldt ook voor het afgeven van het paspoort (meldingen van enkele dagen in hotel in Rusland of campings in Italië die het paspoort als borg innemen). Op de website van het Rijk ontbreekt informatie over wat het publiek moet doen als ze met deze situatie worden geconfronteerd. Dit terwijl het publiek via overheidscampagnes wel bewust wordt gemaakt van de risico's. Wij zouden het toejuichen als het BSN-nummer van het paspoort verdwijnt of alleen met speciale apparatuur kan worden uitgelezen.
- Onder reisdocumenten wordt hier alleen het paspoort/visum genoemd. Als bezien wordt welke documenten tijdens een reis nodig zijn, vallen daar meer documenten onder. Bijvoorbeeld het rijbewijs en het internationaal rijbewijs die volgens wetgeving in het buitenland getoond moeten kunnen worden op verzoek van de autoriteiten. Bij verlies of verloop van de geldigheidsduur (bij langer verblijf in het buitenland) is het onmogelijk of moeilijk om deze documenten te verkrijgen. Ook deze documenten zouden moeten worden betrokken in het digitale aanvraag en uitgifteproces. Op de BES-eilanden is nu zelfs geen mogelijkheid om een internationaal rijbewijs te krijgen voor het geval een bewoner naar een bestemming als Zuid-Afrika of Australië gaat.
Mogelijke optie bij verlies zou zijn om een tijdelijk rijbewijs (vergelijkbaar met laissez-passer) te verstrekken.

Vraag4

In het kader van consulaire dienstverlening biedt de Nederlandse Rijksoverheid ook diensten aan niet-Nederlanders. De Rijksoverheid verstrekt aan visumplichtige vreemdelingen visa voor kort verblijf (max 90 dagen), de zogenoemde Schengenvisa en Caribische visa. Het beleid t.a.v. Schengenvisa wordt bepaald door de kaders van Europese wet- en regelgeving. Het Caribisch visumbeleid wordt bepaald door de Rijksvisumwet.
In het visumverleningsproces zet de Rijksoverheid in op het zo goed mogelijk faciliteren van visumplichtige reizigers en tegelijkertijd op het intensief checken van hoge-risico-groepen. Er wordt samengewerkt met private dienstverleners, waardoor er aanvraagmogelijkheden zijn op locaties waar geen Nederlandse vertegenwoordiging aanwezig is. De Rijksoverheid streeft er naar de klant in de toekomst een online aanvraagmogelijkheid aan te bieden.

Wat zijn uw suggesties voor verbetering van de dienstverlening aan visumaanvragers?

Een nadere toelichting op het onderwerp ‘visa treft u aan op deze pagina onder ‘overige documenten’ in het document ‘nadere toelichting publieke consultatie consulaire dienstverlening’.
Deze vraag ligt buiten ons werkterrein.

Vraag5

Op het gebied van consulaire dienstverlening en visumverlening is er de afgelopen tijd voor de klanten sprake geweest van enkele zichtbare veranderingen in de dienstverlening, zoals digitalisering (bij de aanvraag van diensten), een bredere 247 bereikbaarheid en een nauwere samenwerking internationaal en met stakeholders om betere diensten aan de klanten te kunnen verlenen.

Wat zijn uw andere ideeën en suggesties om de consulaire dienstverlening in het buitenland te verbeteren? Welke aspecten in de consulaire dienstverlening zijn hierin belangrijk? En welke aspecten zijn hierin minder belangrijk?
Belangrijkste aandachtspunt is om voldoende ogen en oren ter plekke in het buitenland te blijven hebben. Dit om goede inschattingen te kunnen maken van de situatie (reisadviezen) en om ter plekke een soepel netwerk te onderhouden om op terug te vallen als Nederlanders in nood verkeren of anderszins bijstand nodig hebben.

Bovenstaande is niet vanzelfsprekend en heeft wellicht meer aandacht nodig in de begroting - om dezelfde redenen waarom Defensie ook meer aandacht behoeft.