Contouren Klimaatplan 2024 en INEK

Reactie

Vraag1

Geen opmerkingen.

Vraag2

Er wordt gesproken over het gereed maken van terminals voor grootschalige import van duurzame energiedragers. Hierbij worden waterstof en ammoniak als voorbeelden genoemd. Er wordt op dit moment door verschillende havengebieden gekeken naar andere duurzame alternatieven naast waterstof en ammoniak (zoals LOHC's en ijzerpoeder). Dit gezien de giftige aard van ammoniak, en de verliezen tijdens transport van waterstof. Het lijkt ons raadzaam om ook deze voorbeelden expliciet te benoemen om de denkrichtingen te verbreden buiten de gebaande paden van waterstof en ammoniak. Er wordt in het document in de algemene zin veelal exclusief over waterstof en ammoniak gesproken en diens limitaties, wat de indruk wekt dat dit dan ook meteen de limitaties zijn voor de algehele energietransitie. Bovengenoemde alternatieven hebben deze limitaties niet of in veel mindere mate, en kunnen een oplossing bieden daar waar waterstof en/of ammoniak lastig inpasbaar zijn. Zo ook voor de gewenste CO2-vrije elektriciteitsproductie en CO2-vrij regelbaar vermogen: De verbranding van waterstof brengt een verhoogde NOx-uitstoot met zich mee (t.o.v. gasboilers). Bijvoorbeeld een ijzerpoederboiler heeft 0 directe CO2- en zeer lage NOx-uitstoot (wat bijdraagt aan Het Schone Lucht Akkoord), en kent tevens een hogere energie-efficiëntie, t.o.v. waterstofboilers (alsook een gasboiler), wat ook raakt aan de dimensie energie-efficiëntie (en de energiebesparingsplicht). Tevens kan ijzerpoeder voor lange termijn zeer efficiënt opgeslagen worden (verliezen van 0.06% over 365 dagen), met relatief lage veiligheidsrisico's (zie ook de vermelding in de Routekaart Energieopslag). Daarnaast is een ijzerpoederboiler ook zeer goed regelbaar, en is de brandstof circulair inzetbaar als een soort oplaadbare batterij (in poedervorm). Als gevolg van deze eigenschappen kan een ijzerpoederboiler ook goed ingezet worden voor CO2 vrij regelbaar vermogen t.b.v. elektriciteitsproductie. Door deze technologie in te zetten op plaatsen zonder waterstofinfrastructuur en/of beperkingen m.b.t. stikstofuitstoot kan een goede mix ontstaat tezamen met waterstofboilers voor CO2-vrij regelbaar vermogen. Dit sluit ook aan bij de opmerking van het Expertteam Energiesysteem (ETES) m.b.t. de "belangrijke rol van decentrale warmtesystemen", net als het circulaire karakter wat volgens ETES onmisbaar is voor een succesvolle industriële transitie en tevens aansluit bij de doelstellingen van het Nationaal Programma Circulaire Economie.

Vraag3

Er ontbreekt met name aandacht voor situaties waar de infrastructuur niet toereikend is en ook niet zal zijn (rekening houdend met intensievere investeringen) op redelijke termijn ten aanzien van de duurzaamheidsdoelstellingen (lees: niet voor 2050). De Europese Unie verwacht dat 60% van de bedrijven in 2050 elektrificatie en waterstof niet kunnen toepassen wegens gebrek aan een voldoende, effectief bruikbare, aansluiting. Hier moeten dus off-grid/decentrale oplossingen voor komen.

Daarnaast wordt gesproken over het ombouwen van gascentrales en kolencentrales om te draaien op hernieuwbare energiedragers. Gascentrales zouden mogelijk op waterstof kunnen draaien, en voor kolencentrales kan gekeken worden naar bijvoorbeeld ijzerpoeder (hier is onderzoek naar gedaan door TU Darmstadt met positieve resultaten).

In het plan wordt ook gesproken over de inzet op opslag middels batterijen. Elektrische batterijen zijn prima geschikt voor korte termijn opslag; echter voor lange termijn (seizoens)opslag zijn deze minder geschikt. Dan kan beter gedacht worden aan bijv. warmtebatterijen (in zouten of in WKO), of wederom ijzerpoeder, die op langere termijn een hogere efficiëntie behalen.