Contouren Klimaatplan 2024 en INEK

Reactie

Vraag1

De klimaatopgave waar we voor aan de lat staan vraagt om een systeemverandering. Voor het energiesysteem betekent dit een herinrichting met modulaire duurzame en schone energiesystemen die met elkaar in verbinding staan. De Energy System Integration Strategy van de EU ( https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/FS_20_1295 ) laat de transitie zien van het huidige lineaire systeem naar het toekomstige decentrale en bi-directionele energiesysteem. Versterk deze contouren in het Klimaatplan en onderschrijf daarmee de door de EU vastgestelde strategie.

Om klimaatdoelen te behalen is ruimte nodig voor de doorontwikkeling en implementatie van modulair schaalbare innovaties. Er zijn in Nederland verschillende systemen ontwikkeld die nu aan de vooravond van opschaling staan. Hier op inzetten in beleid en regelgeving, brengt de systeemverandering een stap dichterbij en vergroot tegelijkertijd het verdienvermogen en de opbouw van een duurzame industrie in Nederland. Stel bijvoorbeeld bij het voorschrijven van zonnepanelen ook eisen aan het minimale vermogen of circulariteit van het paneel. Nederland is koploper in de productie van circulaire panelen en (gebouw of auto) geïntegreerde panelen met een hoog vermogen.

Vraag2

Er wordt in het plan ingezet op kernenergie, de bouw van 2 SMR’s, om in 2035 volledig CO2 neutrale elektriciteit te produceren. SMR’s zoals ze nu zijn ontworpen, 700/800MW centrales, zijn geen kosteneffectieve manier om op te schalen en leiden niet tot een doelmatige inzet van schaarse middelen. In Nederland hebben we niet de kennisinfrastructuur om dit op te bouwen, opereren en onderhouden. Zoals dat bijvoorbeeld in Frankrijk wel is. In de Verenigde Staten, Idaho, is de ontwikkeling van zes SMR’s onlangs gestopt, zie bijlage. Daarnaast staat het woord kernenergie voor verschillende technieken die niet allemaal radioactief afval veroorzaken. Zo is kernfusie een voorbeeld van een schone techniek die echter nog een lange ontwikkelhorizon heeft en naar verwachting pas na 2050 een bijdrage zal leveren in de energiemix.

Vraag3

Ruimte in wet- en regelgeving voor en financiële stimulering van: versnelde opschaling van modulaire duurzame energiesystemen. Hiermee wordt het Nederlands innovatiepotentieel in eigen land benut, eerdere investeringen via fondsen terugverdiend en de klimaatdoelen sneller behaald. Kleinschalig beginnen, dat stimuleren en modulair opschalen.

Minder op opex subsidies richten en meer op capex. Bijvoorbeeld niet de onrendabele top van groene stroom weg financieren (want dan stimuleer je inkoop van buitenlandse systemen), maar de onrendabele top van de aanschaf van een elektrolyzer (om zo eigen productie- en waardeketens op te bouwen). Daarmee bouw je een nieuwe duurzame industrie op hier in Nederland en zorg je voor evenwicht ten opzichte van ontwikkelingen als de Inflation Reduction Act in de VS.

Mogelijk dezelfde aanpak als bij het opschalen van zonnepanelen. Welke beleidsinstrumenten kunnen we gebruiken om de markt aan te jagen? Er is door de Nederlandse overheid geïnvesteerd in de ontwikkeling van duurzame energiesystemen die nu rijp zijn voor opschaling. Enkele voorbeelden (niet uitputtend):

- Metal Fuels: opslag wind- en zonne-energie in metaalpoeder
o Rift
o Iron+
o Metalot

- Zonne-energie
o Solarge
o HyET Solar
o MCPV
o Exasun
o Energyra
o Lightyear Layer
o Taylor

- Netcongestie software oplossingen
o Tibo Energy
o Simpl Energy

- Netcongestie hardware oplossingen
o Dens
o Power to Power
o Cellcius
o Battolyser
o Elestor

- Batterijsystemen: celproductie, module integratie en recycling
o Eleo
o LeydenJar
o LionVolt
o Exergy Energy Storage
o HyET Lithium
o GDI

PS: Het woord kernenergie en kerncentrale komt in het document erg vaak voor. Waardoor het lijkt dat er door politieke framing een behoefte aan kernenergie wordt aangewakkerd bij de lezer.

Bijlage