Differentiatie vliegbelasting

Reactie

Naam	K. Hendriks
Plaats	Leiden
Datum	6 februari 2025

Vraag1

Per 2027 wil het kabinet de totale opbrengst van de vliegbelasting met € 248 miljoen verhogen. Het plan is om vluchten over lange afstanden - met een hogere totale uitstoot - meer te belasten. In veel Europese landen die een vliegbelasting hebben, worden vluchten over langere afstanden al hoger belast. Dit wordt ook wel ‘differentiatie van het tarief van de vliegbelasting naar afstand’ genoemd.

1. Vindt u dat lange vluchten (>2.500 km) zwaarder belast moeten worden dan korte vluchten (<2.500 km)?

Het doel van deze maatregel mag dan wellicht zijn mensen te ontmoedigen te vliegen, de uitwerking zal echter zijn dat het mensen ontmoedigt hun vliegreis in Nederland te starten. Vanuit het buitenland wordt nog net zo veel gevlogen, de Nederlandse economie wordt om zeep geholpen en andere Europese landen varen er wel bij. Die lachen ons vierkant uit om deze maatregel, het is niet voor niets dat eerst Hongarije en nu ook Zweden is overgegaan tot het afschaffen van de vliegbelasting.

Wellicht zou het werken als de vliegbelasting op Europees niveau gelijk getrokken zou worden, dus als alle landen het zelfde tarief zouden hanteren. Maar Nederland moet dit niet op eigen houtje doen, daarmee wordt enkel het gelijke speelveld verstoord. Nederland prijst zich uit de markt, mensen starten hun reis vanaf een buitenlandse luchthaven. Dat kan nooit de bedoeling zijn. Niet doen dus!

Vraag2

Zeer korte vluchten – zoals een vlucht van Amsterdam naar Brussel - veroorzaken per kilometer relatief veel uitstoot. Ook zijn er vaak andere, duurzamere vervoersopties zoals de trein of de auto beschikbaar. Zeer lange vluchten – zoals een vlucht van Amsterdam naar Bali – hebben juist een hoge totale uitstoot, mede door de duur van de vlucht.

2. Vindt u dat zeer korte vluchten (<500 km) extra belast moeten worden in de vliegbelasting ten opzichte van andere vluchten?

Hierbij wordt klakkeloos aangenomen dat deze andere opties er zijn terwijl dit bij veel bestemmingen niet het geval is. Alternatieven zijn vaak onvoldoende en niet betrouwbaar genoeg. Bovendien moeten we niet doen alsof die alternatieven zo duurzaam zijn, soms kan het vliegtuig duurzamer zijn.

In plaats van belasten, wat passagiersstromen enkel naar het buitenland zal verplaatsen, is het beter de alternatieven goedkoper en duurzamer te maken. Ontmoedigingsbeleid kan averechts werken, bijvoorbeeld dat mensen via een verder weg gelegen luchthaven gaan reizen en daar overstappen.

Vraag3

3. Vindt u dat zeer lange vluchten (>10.000 km) extra belast moeten worden in de vliegbelasting ten opzichte van andere vluchten?

Zoals ik bij vraag 1 al aangaf is het idee van een ontmoedigingsbeleid heel nobel, maar niet realistisch. Zeker niet als Nederland dit alleen doet en andere Europese landen er niet in mee gaan, Hongarije heeft de vliegbelasting al afgeschaft en ook Zweden is hiermee bezig. Ontmoedigingsbeleid zou alleen werken als het Europees wordt toegepast, als Nederland dit alleen doet drijft het passagiers enkel de grens over.

Zeker voor langere afstanden kiezen mensen dan voor een zelf transfer in een land zonder vliegbelasting. Bij een zelf transfer wordt de vlucht opgeknipt in meerdere afzonderlijk geboekte vluchten. Daarbij wordt dus iedere vlucht afzonderlijk belast door het land van vertrek, maar slechts tot aan de volgende luchthaven in plaats van tot de eindbestemming van de passagier. En vluchten worden belast door het land van waaruit ze vertrekken. Dus vliegen mensen eerst naar een Europees land zonder vliegbelasting om daar vandaan belastingvrij door te vliegen naar hun eindbestemming.

Er zijn genoeg Europese landen zonder vliegbelasting en hun aantal neemt toe. Daarom gaat een vliegbelasting op nationaal niveau niet werken, dit moet minstens Europees gebeuren. Alleen dan heeft het een kans van slagen, en dan moet Nederland dus ook de Europees vastgestelde tarieven volgen, er is geen ruimte voor eigen beleid.

Vraag5

De huidige vliegbelasting kent verschillende uitzonderingen. Voor bijvoorbeeld transferpassagiers en voor vluchten met vliegtuigen met een gewicht van minder dan 4.000 kg. Uitzonderingen of verschillende tarieven kunnen gebruikt worden om bepaald gedrag aan te moedigen of juist te ontmoedigen. Wel maken ze de uitvoering van een belasting vaak complexer. Daarnaast kunnen uitzonderingen leiden tot hogere tarieven.

5. Vindt u dat alle soorten vluchten en passagiers gelijk moeten worden belast? Zo nee, welke passagiers en/of vluchten vindt u dat er verschillend belast of zelfs uitgezonderd moeten worden van de vliegbelasting?

Volgens internationale verdragen die ook door Nederland geratificeerd zijn mag het belasten van overstappende passagiers helemaal niet. Het zou ook niet slim zijn, passagiersstromen verplaatsen zich daarmee enkel naar het buitenland. Het zou de Nederlandse economie schade berokkenen.

Verder ben ik van mening dat Nederland niet op eigen houtje moet handelen maar Europees beleid moet volgen. Er moet altijd gewaakt worden voor de mogelijkheid van vertrek uit het buitenland en zelf transfers op buitenlandse luchthavens.