Differentiatie vliegbelasting

Reactie

Naam	K. Van der Veer
Plaats	Nijmegen
Datum	18 januari 2025

Vraag1

Per 2027 wil het kabinet de totale opbrengst van de vliegbelasting met € 248 miljoen verhogen. Het plan is om vluchten over lange afstanden - met een hogere totale uitstoot - meer te belasten. In veel Europese landen die een vliegbelasting hebben, worden vluchten over langere afstanden al hoger belast. Dit wordt ook wel ‘differentiatie van het tarief van de vliegbelasting naar afstand’ genoemd.

1. Vindt u dat lange vluchten (>2.500 km) zwaarder belast moeten worden dan korte vluchten (<2.500 km)?

Nee, dat vind ik niet.

Het klopt wel dat in veel Europese landen met een vliegbelasting lange afstand vluchten hoger belast worden, maar kijk ook naar welk effect dat heeft in die landen. Bijvoorbeeld in Duitsland is er momenteel veel gedoe over het verhogen van de vliegbelasting, dit schaadt de Duitse economie. Passagiers uit dergelijke landen kiezen er voor om om te vliegen via een land met weinig of geen vliegbelasting om zo goedkoper uit te zijn.

Als voorbeeld, het Verenigd Koninkrijk heeft een van de hoogste vliegbelastingen van Europa. Zeker op de lange afstand. Ierland daarentegen heeft geen vliegbelasting. Wat doen die Britten nou? Die vliegen eerst naar Dublin, dat is een kort vluchtje dus weinig belasting. Vanuit Dublin vliegen ze door naar hun uiteindelijke bestemming, maar omdat Ierland geen vliegbelasting heft is dit deel van de reis belastingvrij. Dit schaadt de Britse economie ten gunste van de Ierse. Uiteindelijk heeft de Britse overheid de volledige opbrengst van de vliegbelasting nodig om de economische schade te compenseren, van enige netto opbrengst is geen sprake.

Met andere woorden, differentiatie naar afstand zou een goed idee zijn als er geen weglekeffect naar het buitenland zou zijn. Maar dat weglekeffect is er wel, daarom is het geen goed idee. Die €248 miljoen ga je niet redden, de economische schade van deze maatregel zal groter zijn dan dat bedrag.

Vraag2

Zeer korte vluchten – zoals een vlucht van Amsterdam naar Brussel - veroorzaken per kilometer relatief veel uitstoot. Ook zijn er vaak andere, duurzamere vervoersopties zoals de trein of de auto beschikbaar. Zeer lange vluchten – zoals een vlucht van Amsterdam naar Bali – hebben juist een hoge totale uitstoot, mede door de duur van de vlucht.

2. Vindt u dat zeer korte vluchten (<500 km) extra belast moeten worden in de vliegbelasting ten opzichte van andere vluchten?

Alweer een ondoordacht plan, mensen zullen dan simpelweg overstappen op een luchthaven buiten de 500 kilometer grens en daardoor een grotere afstand afleggen dan noodzakelijk. Amsterdam naar Brussel via Madrid? Waarom niet, als dat geld scheelt....

Duurzamere vervoersopties moeten eerst beter en goedkoper worden, de trein is nu vaak nog schreeuwend duur. Zo duur dat een vlucht van Amsterdam naar Brussel via Madrid goedkoper is dan een treinkaartje van Amsterdam naar Brussel.

Vraag3

3. Vindt u dat zeer lange vluchten (>10.000 km) extra belast moeten worden in de vliegbelasting ten opzichte van andere vluchten?

Nee, voor de zelfde reden die ik bij vraag 1 al aangaf. Dit werkt een weglekeffect in de hand, mensen zullen via buitenlandse luchthavens gaan reizen waardoor het effect volledig teniet gedaan wordt.

Kennissen van ons zijn laatst naar Curacao geweest, dat is een lange vlucht. Wat hebben ze nou gedaan? In plaats van rechtstreeks vanaf Schiphol te vliegen zijn ze eerst met Ryanair van Weeze (Duitsland) naar Kopenhagen gevlogen. Vervolgens met de KLM van Kopenhagen via Schiphol naar Curacao. Dat was de goedkoopste optie en het belasten van lange vluchten uit Nederland zal dat verschil alleen nog maar vergroten. De Duitse en Deense vliegbelasting bij elkaar opgeteld is dan lager dan de Nederlandse. En waarom ook niet? Een vluchtje van Weeze naar Kopenhagen kost zo goed als niks en vanaf Kopenhagen ligt de wereld aan je voeten. Dit ondermijnt de concurrentiepositie van de Nederlandse luchtvaart.

Vraag4

Als over lange afstanden meer vliegbelasting wordt betaald, moet worden bepaald vanaf welke afstanden de hogere tarieven gelden. De gekozen afstandsgrenzen kunnen er toe leiden dat landen of gebieden deels in het ene tarief vallen en deels in een ander tarief. Dit kan ongewenst zijn. Een mogelijke oplossing is om voor bepaalde landen of gebieden een aangepast tarief te rekenen. Dit kan op basis van verschillende criteria zoals bijvoorbeeld het hebben van een EU-lidmaatschap of het zijn van een overzees gebied. Het rekenen van een lager tarief voor bepaalde landen of gebieden kan invloed hebben op de hoogte van de tarieven.

4. Vindt u dat voor specifieke landen of gebieden andere tarieven moeten worden gerekend dan het tarief waar zij op basis van hun afstand tot Nederland toe behoren? Zo ja, welke landen of gebieden moeten er volgens u verschillend belast worden in de vliegbelasting?

Zoals ik eerder al aangaf is het heffen van meer vliegbelasting over langere afstanden een dom en ondoordacht idee, niet doen dus! Kijk naar welk effect deze maatregel heeft in landen waar dit het geval is, het stimuleert belastingontwijkend vlieggedrag.

Vraag5

De huidige vliegbelasting kent verschillende uitzonderingen. Voor bijvoorbeeld transferpassagiers en voor vluchten met vliegtuigen met een gewicht van minder dan 4.000 kg. Uitzonderingen of verschillende tarieven kunnen gebruikt worden om bepaald gedrag aan te moedigen of juist te ontmoedigen. Wel maken ze de uitvoering van een belasting vaak complexer. Daarnaast kunnen uitzonderingen leiden tot hogere tarieven.

5. Vindt u dat alle soorten vluchten en passagiers gelijk moeten worden belast? Zo nee, welke passagiers en/of vluchten vindt u dat er verschillend belast of zelfs uitgezonderd moeten worden van de vliegbelasting?

Behalve voor transferpassagiers zouden er geen uitzonderingen moeten zijn, gewoon iedereen het zelfde bedrag. Transferpassagiers hebben al vliegbelasting betaald in hun land van vertrek, dan moeten ze dus niet in het land van overstap nogmaals belast worden. Dan kiezen ze simpelweg voor een ander land van overstap, daar is Nederland niet bij gebaat.