Besluiten zorg en dwang, verplichte ggz en forensische zorg

Reactie

Naam	drs. A. van den Brink
Plaats	Amersfoort
Datum	29 januari 2018

Vraag1

1.“Het Besluit verplichte geestelijke gezondheidszorg (Bvggz) en de Besluit zorg en dwang psychogeriatrische en verstandelijk gehandicapte cliënten (Bzd) bevat belangrijke bepalingen die, in aanvulling op de wet, gelden voor het toepassen van dwang buiten een accommodatie. In de toelichting bij beide amvb’s wordt nader uiteengezet wanneer sprake is van zorg buiten een accommodatie en wanneer sprake is van zorg binnen een accommodatie. Op deze manier wordt onder meer voor de zorgaanbieder verder verduidelijkt of de aanvullende eisen voor het toepassen van dwang buiten een accommodatie ook voor hem gelden. Graag horen wij van u of de gegeven toelichting voldoende duidelijkheid schept en of u zich vinden kan in deze afbakening. Met name als u van mening bent dat de toelichting of de afbakening onvoldoende is, vragen wij u om dit te onderbouwen en voorbeelden te geven van situaties waar u mee te maken hebt en waarin het volgens u niet duidelijk is;”

Bvggz:
- artikel 2.2 lid 1b 'het aantal zorgverleners dat op het moment van de daadwerkelijke uitvoering van de ambulante verplichte zorg aanwezig moet zijn om een verantwoorde zorgverlening te borgen en dit aantal is vastgelegd in het zorgplan'
Ik neem aan dat dit aantal een minimum aantal betreft? is toepassing van de maatregel onmogelijk als er een kleiner aantal aanwezig is? Er kunnen zich onvoorziene situaties voordoen, waarbij toepassing noodzakelijk is. Moet hiervoor dan een extra voorziening getroffen worden omdat het zorgplan hierin niet voorziet?
Bijvoorbeeld: bij een psychotische patiënt is dwangbehandeling afgesproken met dagelijks gedwongen toediening van antipsychotica per injectie (uitzonderlijk, maar mogelijk) en er is vastgesteld dat dit met twee hulpverleners minimaal moet plaatsvinden. De patiënt is kennelijk psychotisch en dreigend, maar er is nog maar 1 hulpverlener aanwezig, de andere is danig vertraagd of verhinderd en vervanging is niet acuut beschikbaar. De familie is aanwezig en wil helpen bij toediening van de dagelijkse dosering. Is deze toediening dan niet mogelijk zonder een extra voorziening buitenom het staande zorgplan dat minimaal 2 hulpverleners vereist?

Vraag2

2. “De in de wet genoemde vormen van dwangzorg zijn buiten een accommodatie enkel toegestaan voor zover ze in het Besluit verplichte geestelijke gezondheidszorg (Bvggz) of in het Besluit zorg en dwang psychogeriatrische en verstandelijk gehandicapte cliënten (Bzd) zijn aangewezen (en onder de voorwaarden die de wet en het besluit stellen). Fixatie en insluiting, zijn niet aangewezen en kunnen buiten de accommodatie niet – ook niet als ultimum remedium en ook niet kortdurend (bijvoorbeeld ten behoeve van het toedienen van medicatie)– onder dwang worden toegepast.

Kortdurende fixatie
Zou het Bvggz en het Bzd het mogelijk moeten maken om fixatie kortdurend toe te staan ter uitvoering van bepaalde vormen van onvrijwillige zorg? Zo ja, voor welke zorgvormen zou dat moeten gelden? Denk hierbij aan vasthouden van iemand voor het toedienen van medicatie of voor wondverzorging of bijvoorbeeld het vastzetten in een tandartsstoel voor mondzorg? Of het vastzetten op een douchekruk om te kunnen douchen?

Insluiting
Ook voor insluiting bestaat de vraag of deze zorgvorm helemaal verboden moet worden, of dat er gevallen denkbaar zijn waarin dit wel mogelijk moet zijn. Denk aan een cliënt met onvoldoende inzicht in het verkeer die aan een drukke weg woont en steeds naar buiten wil. Als de zorgverlener even de voordeur op slot doet voor momenten waarop hij geen direct zicht op de cliënt heeft of kan hebben, kan behoeft zijn aan deze vorm van insluiten. Moet de wetgever dit in het Bvggz en het Bzd mogelijk maken, en zo ja, onder welke voorwaarden? Zou bijvoorbeeld cameratoezicht voldoende zijn, of moet er altijd iemand aanwezig zijn? Is dat dan een zorgverlener, of kan dat ook een mantelzorger zijn? En moeten alle mogelijke vormen van insluiting (bijvoorbeeld ook afzondering en separatie) buiten de accommodatie mogelijk worden gemaakt zodat de zorgverlener de vorm kan kiezen die het beste bij de cliënt past, of zou insluiten beperkt moeten blijven tot het afsluiten van een woning?

Graag uw reactie. Indien u vindt dat fixatie en insluiting wel mogelijk moeten worden gemaakt in het Bvggz en het Bzd, wilt u dan beschrijven aan welke situaties u denkt, en op welke wijze die zorgvormen mogelijk gemaakt moeten worden, bijvoorbeeld door het stellen van voorwaarden aan de uitvoering. Daarbij vragen wij met name uw aandacht voor het toezichtaspect.”

De motivatie om deze punten niet toe te voegen in de Bvggz is helder. Tegelijkertijd zijn er inderdaad diverse situatie denkbaar waarbij dit mogelijk zinvol kan zijn. Mogelijk is het het verstandigst om eerst zonder deze mogelijkheden te beginnen en dan te evalueren of en welke beperkingen van ambulante verplichte zorg dit oplevert en tot hoeveel gedwongen opnames het ontbreken van deze mogelijkheden leidt?

Vraag3

3. “De in het Bvggz en het Bzd genoemde voorwaarden aan het toepassen van dwangzorg buiten de accommodatie zijn een aanvulling op hetgeen al in de wet is geregeld. Zijn er naar uw mening andere voorwaarden denkbaar en noodzakelijk en zo ja, welke?”

De voorwaarden zijn zeer uitgebreid beschreven. Ik zie geen andere zaken die toegevoegd moeten worden. Gezien de werkbaarheid en vermindering van de regeldruk is de uitwerking van de huidige voorwaarden een groot punt van aandacht. Is het bijvoorbeeld mogelijk om een instellingsbreed plan of protocol te hebben waarin bijvoorbeeld voorzien is de manier waarop artikel 2.2 lid 1e6 van de Bvggz geborgd wordt? Dan hoeft dit niet per patient uitgeschreven te worden.