Wetsvoorstel Handhaving Sociale Zekerheid

Reactie

Vraag1

Dit voorstel komt goed doordacht op mij over. Er is gekozen voor een generieke aanpak, het voorstel is tot stand gekomen in nauw overleg met allerlei betrokkenen onder wie de mensen om wie het uiteindelijk gaat, en de voorgestelde methodiek is in de praktijk getest. Dit is ongetwijfeld een stap in de goede richting.

Toch denk ik dat er ruimte is voor verbetering. Zo mis ik in het voorstel een mechanisme om het systeem zelflerend te maken, bijvoorbeeld door signalen die via de Nationale ombudsman binnenkomen structureel op te pakken als aangrijpingspunten om weeffouten in het functioneren van de overheid of uitvoeringsinstanties op te sporen en te verhelpen.

Verder valt op dat vooral is gekeken naar mogelijkheden om vergevingsgezinder met mensen om te gaan die zonder kwade bedoelingen een van de vele regels van het stelsel van sociale zekerheden schenden. Minstens zoveel aandacht zou uit moeten gaan naar vereenvoudiging van dat stelsel zelf. Alleen al door allerlei wiskundige eigenaardigheden zoals niet-lineariteiten en discontinuïteiten is het in de loop der tijd nodeloos complex, dus lastig hanteerbaar, geworden. Het is in het belang van zowel de overheid als de uitkeringsinstanties en de individuele burger om hier verandering in te brengen.

Waar gaat het nou helemaal om? We gunnen iedereen die doet wat in redelijkheid van de persoon gevraagd kan worden een "gemiddeld" plekje op de welvaartsladder. (Werken moet lonen en op pech hoort geen straf te staan.) Recent was in het nieuws dat ruim de helft van de huishoudens financieel ongezond is. Wijsheid lijkt mij om in de gesprekken met de uitkeringsgerechtigde die financiële gezondheid centraal te stellen. Breng in kaart hoe het met de financiële (on)gezondheid is gesteld en bespreek wat er nodig is om deze te verbeteren of op peil te houden. Misschien moet er wat gebeuren aan de uitgavenkant, bijvoorbeeld met hulp van een budgetcoach, en/of misschien moet er iets gebeuren aan de inkomstenkant in de vorm van een uitkering.

Pas als becijferd is hoeveel financiële ondersteuning nodig is om de persoon financieel gezond te maken of houden is de vraag aan de orde uit welk hokje van de sociale zekerheid dat moet komen. Dus niet andersom: eerst kijken in welk hokje iemand past en op basis daarvan een bedrag overmaken en de persoon zelf maar laten uitzoeken hoe daarvan rond te komen.