Wetsvoorstel Handhaving Sociale Zekerheid

Reactie

Naam Anoniem
Plaats Zeist
Datum 15 februari 2023

Vraag1

Hierbij treft u een voorontwerp van het wetsvoorstel Handhaving Sociale Zekerheid. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is erg benieuwd naar uw reactie op dit voorstel. In de bijgevoegde memo wordt in het kort weergegeven wat het voorstel inhoudt en worden een aantal onderwerpen uitgelicht, waarvan het ministerie in het bijzonder benieuwd is hoe u de voorstellen ziet.
Vooropgesteld: passender reageren op ongelukkige vergissingen is goed; dit element van het voorstel juich ik toe.

Maar, practice what you preach: zet écht in op een balans tussen passender/geanuanceerder reageren op ongelukkige vergissingen, en zet TEGELIJKERTIJD in op harder straffen bij bewust misbruik. Dit laatste komt niet naar voren in het voorstel; sterker nog: ik vrees dat frauderen en andere vormen van misbruik maken van uitkeringen makkelijker zal worden en/of het wordt makkelijker om er mee weg te komen

Het huidige voorstel gaat helaas - ondanks dat de MvT anders doet vermoeden, waar men rept over "een balans vinden" - één kant op: het wordt over de gehele linie veel softer:

1. zo verdwijnt de bevoegdheid een uitkering blijvend en geheel te weigeren, terwijl deze mogelijkheid er nu nog wel is

2. Ook is het uitgangspunt van het voorstel dat er per definitie vertrouwen gesteld dient te worden in burgers, terwijl er niet zonder meer aangenomen kan worden dat ALLE burgers te vertrouwen zijn. Aangehaald onderzoek waaruit wordt gedestilleerd dat "de meeste burgers zich aan de regels houden" is bovendien zinledig: gebrek aan bewijs van misbruik is niet hetzelfde als afwezigheid van misbruik. Het kan zeer wel zijn dat bewust misbruik (nog) niet is ontdekt. Gezien de overbelasting bij handhavende instanties en het OM acht ik het zeer goed mogelijk dat we te snel aannemen dat bijna iedereen netjes en correct is; we kunnen niet alles weten (en daarom is het voorzorgsprincipe beter dan bij voorbaat achterover leunen)

3. er komt niet een verplichting voor gemeenten om pro-actief uitkeringsontvangers te monitoren

4. het "toelichtingsgesprek" is dé uitgelezen mogelijkheid voor criminelen om ambtenaren te intimideren/bedreigen/chanteren. Laat een toelichtingsgesprek achterwege indien een overtreding zeer ernstig en/of structureel is(!) Niet iedereen verdient een tweede kans (of derde, vierde etc.)

5. overheveling naar strafrecht waar nodig klinkt leuk, maar in de praktijk ligt de lat voor bewijslast zeer hoog (vaak te hoog). Daarnaast zijn het OM en handhavende overheden al overbelast. Ik vrees dat veel ernstige zaken dus stranden bij de handhavende instanties omdat ze geen tijd hebben om naar individuele zaken te kijken, en áls ze al door worden gezet richting het OM in 95% van de gevallen zullen stranden middels een sepot.