Klimaatplan en INEK

Reactie

Naam WalterConsultancy (Ir. R.N. Walter)
Plaats Oosterhout
Datum 3 oktober 2019

Vraag1

- Algemeen -

Het centrale doel in het klimaatbeleid, het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen, raakt aan het leven van alledag. Zo gaan we onze huizen anders verwarmen en gebruiken we andere vormen van energie. De transitie is daarom in de eerste plaats een maatschappelijke transitie. Burgers en bedrijven staan voor een reeks beslissingen die van invloed zijn op hoe we wonen, ons verplaatsen, wat we eten, de producten die we kopen, hoe we ons geld verdienen. Iedereen kan dus bijdragen aan de transitie. De overheid wil burgers en bedrijven hierbij zoveel mogelijk ondersteunen.

Vraag 1a: Wat zijn volgens u de belangrijkste aandachtspunten bij de uitvoering van het klimaatbeleid?

Vraag 1b: Hoe kijkt u aan tegen de rollen van verschillende partijen in de transitie (burgers, bedrijven, overheid, kennisinstellingen, NGO’s, etc.)?

1a….. Belangrijkste aandachtspunt is de uitvoerbaarheid van plannen en de echte omvang van het effect van die plannen op het bereiken van de doelstellingen. Daarnaast de echte totale omvang van de kosten in de jaren 2021-2030 en óók de kosten die ten gevolge van de maatregelen doorlopen in de jaren na 2031.

1b….. Burgers moeten meer worden gehoord. En onafhankelijke wetenschappers met andere kennis en inzichten dan de gangbare moeten een duidelijke rol krijgen. Laat de overheid óók luisteren naar hun inbreng en die inbreng open naar buiten brengen. Daar ligt veel bruikbare kennis (o.a. de beperkingen van zon- en windenergie).

Vraag2

- Strategie voor de lange termijn -

Het Klimaatplan en het INEK beschrijven het beleid voor de periode 2021-2030. Dat is er vooral op gericht om in 2030 -49% reductie t.o.v. 1990 te realiseren. Diverse maatregelen zullen ook bijdragen aan verdergaande reducties in de periode na 2030. Daarnaast zal aanvullend beleid voor de lange termijn nodig zijn. Dat beleid zal bovendien rekening moeten houden met toekomstige ontwikkelingen die ons voor nieuwe uitdagingen kunnen stellen. Daarom is een langetermijnoriëntatie in het beleid van belang. Het betreft ontwikkelingen en maatregelen op terreinen als technologie, sociale aspecten, financieel-economisch en de relatie met ander beleid. Enkele voorbeelden zijn de rol van hernieuwbaar gas, de ontwikkeling van gedrag, de prikkels die passend zijn om het bedrijfsleven klimaatvriendelijker te maken en hoe rekening kan worden gehouden met biodiversiteit.

Vraag 2: Welke onderwerpen (en uitdagingen) verdienen volgens u bijzondere aandacht van het klimaatbeleid met het oog op de periode 2030-2050 en waarom?
2….. Kernenergie MOET een prominente plaats krijgen. Zonder kernenergie zijn de CO2 reductie doelstellingen niet haalbaar, op geen stukken na zelfs.

Vraag3

- Samenwerking met andere landen -

Alle Europese lidstaten stellen, net als Nederland, een plan op (INEK) waarmee ze inzicht bieden in hun energie- en klimaatbeleid voor de periode 2021 tot en met 2030. Deze plannen vormen een instrument om het energie- en klimaatbeleid van de lidstaten onderling beter af te stemmen. Op een aantal onderwerpen werkt Nederland nauw samen met de buurlanden of met andere Europese lidstaten. Een aantal voorbeelden van samenwerking zijn:
• Het Nederlandse elektriciteitsnet is verbonden met de netwerken van andere West-Europese landen. Dit maakt internationaal transport van elektriciteit makkelijker, efficiënter en goedkoper. Voor gebruikers resulteert dit in lagere kosten en een hogere leveringszekerheid: de zekerheid dat er altijd elektriciteit uit het stopcontact komt.
• Met landen aan de Noordzee aan de ontwikkeling van windenergie op zee in internationale wateren.
• Nederland werkt in EU programma’s met andere regio’s, steden en lidstaten aan nieuwe innovatieve projecten, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaam vervoer en slimme elektriciteitsnetten die vraag en aanbod van elektriciteit slim aan elkaar kunnen koppelen

Vraag 3a: Waar zou volgens u de samenwerking met andere lidstaten op gericht moeten zijn? Wat vraagt om samenwerking op Europees niveau en wat zou een plek moeten krijgen in samenwerking met (een kopgroep van) gelijkgestemde lidstaten?

Vraag 3b: Wat kunt u zelf bijdragen, en welke ondersteuningsbehoefte heeft u?
3a….. Samenwerking op het gebied van ontwikkeling van nieuwe, nog veiliger, kerncentrales zijn van groot belang. Zowel centrales die werken met thorium als de nieuwe generatie centrales die werken met uranium.
3b….. Ik kan bijdragen in een beter inzicht in de verhoudingen tussen het bereikbare effect met de huidige plannen voor energieopwekking met zon, wind, e.d. en energieopwekking met kernenergie. Ook kan ik inzicht verschaffen in het grote verschil in kosten tussen beide opties. Grootschalige energieopwekking met kernenergie is héél veel goedkoper.

Vraag4

- De verduurzaming van de gebouwde omgeving -

Woningen en andere gebouwen, zoals kantoren en scholen, gaan de komende 30 jaar verduurzamen. Dat betekent onder andere dat we niet meer op gas koken maar via inductie, en dat we onze huizen in de toekomst verwarmen via elektriciteit of duurzaam gas. Dat gaat geleidelijk en start in de wijken waar het aardgasnet vervangen moet worden, of waar aardgas nu al kosteneffectief vervangen kan worden door duurzame warmte, elektriciteit of duurzaam gas. Gemeenten voeren hierover de regie.

Tegelijk stimuleren we individuele woningeigenaren, verhuurders van woningen en eigenaren van andere gebouwen, zoals kantoren, nu al te starten met energiebesparende maatregelen, door op natuurlijke momenten van verbouwing of vervanging van de cv-ketel te kiezen voor isolatie en duurzamere verwarmingsopties. Tot 2030 zijn er subsidiemiddelen beschikbaar voor isolatie en warmte-installaties. De energiebelasting wordt aangepast zodat een sterkere prikkel ontstaat om te verduurzamen doordat investeringen in verduurzaming zich sneller terugverdienen. Voor individuele woningeigenaren zal het kabinet een breed palet aan aantrekkelijke financieringsmogelijkheden beschikbaar maken, waaronder gebouwgebonden financiering en een warmtefonds met aantrekkelijke voorfinanciering voor iedereen (ook voor degenen die nu geen financieringsmogelijkheden hebben).

Corporaties gaan afspraken maken over tussendoelen in 2030. Er worden een standaard en streefwaarden ontwikkeld om woningeigenaren en verhuurders handelingsperspectief te bieden.
Om ervoor te zorgen dat de energiekosten van meer huishoudens lager worden of niet onevenredig hard stijgen, moeten we ervoor zorgen dat het verduurzamen van woningen goedkoper wordt. Door de bij de Bouwagenda aangesloten partijen wordt de komende jaren gewerkt aan een kostenreductie van de verduurzaming van 20 tot 40%. Ter ondersteuning hiervan is inmiddels een ambitieus innovatie- en opschalingsprogramma gestart en het Bouw Techniek en Innovatie Centrum opgericht. Voor de gebouwen als kantoren, scholen en zorginstellingen komt er een streefdoel voor 2030 en een eindnorm in 2050. In routekaarten geven grote gebouweigenaren aan hoe ze toewerken naar het streefdoel en de eindnorm. De afspraken over de gebouwde omgeving vormen zo een samenhangend geheel.

Vraag 4: Welke aanvullende ideeën heeft u om de gebouwde omgeving te verduurzamen? En wat kunt u daar zelf aan bijdragen?
4….. Stop onmiddellijk met de actie “van het gas af”. Omzetting van gas eerst naar warmte en daarna naar elektriciteit (dat is het proces in elektrische centrales) en daarna in huizen en gebouwen weer omzetten naar warmte kost ongeveer twee maal zoveel CO2 als het huidige rechtstreekse gebruik van gas. Ga pas door met de actie “van het gas af” nadat er voldoende kernenergie beschikbaar is.
Ga nu dus snel over op elektriciteitsproductie met kernenergie.
Ondertussen zijn stimuleringsmaatregelen voor minder energieverbruik bij verwarming natuurlijk prima.

Vraag5

- De klimaatopgave in de landbouw -

In 2050 is de wereldbevolking gegroeid tot zo’n 9,5 miljard mensen. Om de aarde niet uit te putten, moeten we anders gaan consumeren en produceren. Een omschakeling is nodig waarin niet druk op de kostprijs van producten leidend is maar het streven naar voortdurende verlaging van het verbruik van grondstoffen en vermindering van de druk op onze leefomgeving. Dat betekent ook een andere inrichting van onze landbouw en landgebruik, zodat grondstoffen en hulpbronnen op een duurzame manier worden gewonnen en optimaal worden benut. Om tot zo’n circulair en klimaatneutraal landbouwsysteem te komen, hebben we een samenhangende aanpak nodig. De kabinetsvisie ‘Waardevol en verbonden’ en het realisatieplan van die visie bieden hiervoor een kader. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een betere verbinding tussen landbouw en natuur, een lager gebruik van niet-hernieuwbare grondstoffen en een beter verdienvermogen voor duurzaam werkende ondernemers. In het Klimaatakkoord zijn concrete maatregelen afgesproken die verbonden zijn met de kabinetsvisie. Boeren, tuinders, bedrijven en andere partijen in en rond landbouw en landgebruik staan nu voor de uitdaging om deze activiteiten in samenhang uit te voeren.

Vraag 5: Welke praktische ideeën heeft u om zoveel mogelijk samenhang aan te brengen tussen de uitvoering van de afspraken uit het Klimaatakkoord en de visie Waardevol en Verbonden?
5….. Begin met te erkennen dat de Nederlandse landbouw en tuinbouw en veeteelt tot de modernste en energiezuinigste en milieuvriendelijkste van de wereld behoren. Wereldproblemen op milieugebied worden juist niet gediend bij afbouw van de Nederlandse landbouw, tuinbouw en veeteelt. Besteed overheidsgeld beter door de boeren de ruimte te geven voor innovatie en laat ze vooral ook geld verdienen. Positieve stimuleringsmaatregelen door onze overheid mogen best geld van de burger kosten en helpen de wereld milieu- en voedselproblemen beter oplossen dan afbouw. NEEM DE TIJD VOOR HET OPLOSSEN VAN DEZE PROBLEMEN.
Verder kunnen de overtollige fosfaten uit de veeteelt gebracht worden naar gebieden in de wereld (o.a. Afrika) waar door arme gronden de voedselvoorziening gevaar loopt. Dat is voor beide partijen en voor het milieu een goede oplossing.

Vraag6

- Participatie bij duurzame elektriciteitsopwekking -

Het kabinet vindt het van belang dat burgers en bedrijven kunnen participeren in zonne- en windparken. Met ‘participatie’ worden meerdere dingen bedoeld. Het gaat over het goed betrekken van burgers en bedrijven bij het maken van plannen voor zonne- en windparken, en bij het bouwen van de parken. Dat betekent onder andere dat mensen goed geïnformeerd worden, dat zij ideeën en suggesties kunnen aandragen, kunnen meedenken, en kunnen laten weten wat ze van de plannen vinden. Participatie bij zonne- en windenergie gaat ook over financiële participatie; wanneer bijvoorbeeld burgers, bedrijven of coöperaties geld investeren in een project en/of opbrengsten van een project ontvangen, bijvoorbeeld door uitkering van winst of via een omgevingsfonds voor de gemeenschap.

Op dit moment verzamelen overheden, bedrijven en andere organisaties kennis over hoe burgers en bedrijven kunnen participeren in zonne- en windparken. Dit wordt onder andere opgeschreven in een zogenaamde ‘handreiking’ over participatie in energieprojecten.

Vraag 6: Op welke manier(en) zou u willen participeren in zonne- en windenenergieprojecten en wat vindt u hierbij belangrijk? U kunt hierbij denken aan bovengenoemde voorbeelden, maar ook aan andere vormen van participatie.
6….. Energie uit wind en zon zijn heel duur (veel duurder dan kernenergie) en met wind en zon zijn de doelstellingen voor 2030 en 2050 onhaalbaar. Stop daarom met participatieplannen voor wind en energieprojecten, want de overheid gooit alleen maar goed geld van de ene burger naar kwaad geld van de andere burger. Houdt de burgers niet langer voor de gek. Ga liever plannen maken voor kernenergie in Nederland.
Mijn advies is dus stop onmiddellijk met alle verdere plannen voor toepassing van wind en zon in onze energievoorziening.

Vraag7

- Het stimuleren van elektrische voertuigen -

Om de klimaatimpact van de manier waarop we ons vervoeren te verlagen is een verschuiving nodig naar schone vormen van mobiliteit. Voor autoverkeer zijn elektrische voertuigen, aangedreven door duurzaam opgewekte elektriciteit, hard nodig voor die verschuiving. Het kabinet wil daarom de aanschaf van elektrische voertuigen stimuleren, als ook het leasen van elektrische auto’s. Dit geldt voor personen-, bestel- en vrachtauto’s. Daarvoor stelt de overheid subsidies beschikbaar.

Vraag 7a: Waar dient het kabinet rekening mee te houden bij de vormgeving van deze subsidies?

Voor de stimulering van elektrische auto’s onderzoekt het kabinet een subsidie bij de aankoop van een nieuwe of tweedehands elektrische personenauto, het verstrekken van laadtegoed en een subsidie voor een laadpaal en/of batterijgarantie.

Vraag 7b: Wat vindt u van deze instrumenten? Zijn er nog andere manieren om de aankoop van een elektrische auto aantrekkelijk te maken?

Vraag 7c: Wilt u nog andere overwegingen aan het kabinet meegeven voor de uitvoering van het klimaatbeleid voor mobiliteit?

7a….. Houd er rekening mee dat vervoer héél veel energie vraagt. Daar hebben wij niet voldoende z.g. “duurzaam” opgewekte energie voor. Stop dus met geld gooien naar elektrisch rijden en investeer dat geld eerst in nieuwe kerncentrales. Pas nadat die kerncentrales schone elektriciteit leveren is overstappen op elektrisch vervoer zinvol. Misschien kan dan stimulering van elektrisch vervoer nuttig zijn. Elektrisch vervoer heeft wel de (verre) toekomst.

7b….. Elektrische auto’s kunnen wel milieuvriendelijk zijn (afgezien van de huidige generatie accu’s) als elektriciteit op korte termijn voornamelijk wordt opgewekt met gas en zo spoedig mogelijk wordt aangevuld en later vervangen door kernenergie. Niet-duurzame vormen van opwekking van elektriciteit zoals via houtverbranding dragen niet bij aan “schoon” elektrisch rijden. Zet op deze punten de stimulerings gelden in en niet op nu snel overgaan op elektrisch rijden.

7c….. Zorg eerst voor echt milieuvriendelijke elektriciteitsopwekking voordat elektrisch rijden nog verder gestimuleerd wordt.

Vraag8

- De bijdrage van circulaire economie aan de klimaatopgave -

Voor het klimaatvraagstuk maakt het niet uit of de emissies en emissiereducties binnen of buiten Nederland plaatsvinden. Internationaal is afgesproken dat de uitstoot van broeikasgassen wordt gemonitord op de plaats waar de emissies plaatsvinden. Dit wordt ook wel de “schoorsteenbenadering” genoemd. Er kunnen zich situaties voordoen waar het reduceren van emissies aan de schoorsteen resulteert in hogere (of lagere) emissies elders in de (internationale) productieketen. De schoorsteenbenadering houdt dus geen rekening met emissies die bepaalde activiteiten elders veroorzaken of voorkomen.

Hoewel de schoorsteenbenadering emissies elders in de keten buiten beschouwing laat, is deze aanpak nodig om nationale emissies onderling te kunnen vergelijken, en af te zetten tegen het doelbereik. Voor de nationale doelstelling van 49% CO2-reductie wordt daarom alleen naar nationale CO2-reductie gekeken. Omdat circulaire maatregelen gericht zijn op het sluiten van grondstofketens, vinden de CO2 effecten van deze maatregelen vaak plaats op verschillende plekken in een (internationale) productieketen. Om de kosten van de transitie voor de Nederlandse burger laag te houden, is het kabinet op zoek naar circulaire maatregelen die potentieel hebben om (vooral) in Nederland veel CO2 te reduceren.

Vraag 8: Welke circulaire diensten of concepten kunnen volgens u positief bijdragen aan het kostenefficiënt reduceren van CO2 op het Nederlandse grondgebied?
8….. Bedenk eerst dat Nederland min of meer een “stadstaat” is met een klein oppervlak waarop heel veel mensen wonen. Bedenk daarbij ook dat onze bevolking fors gegroeid is in vergelijking met 1990. Onze “schoorsteen” lijkt fors, maar is op wereldschaal toch heel klein. Circulaire maatregelen veranderen daar niets aan en vertroebelen de echte problemen. Stop dus met te kijken naar circulaire concepten en ga eerst in eigen huis iets nuttigs doen. Een echt nuttige maatregel is snel zorgen voor nieuwe kernenergie in Nederland.

Vraag9

- De ruimtelijke inpassing van de energietransitie -

De transitie brengt veranderingen mee in de fysieke leefomgeving. Een duurzaam energiesysteem vergt meer ruimte dan een fossiel systeem. Deze ruimte is in Nederland – waar elke vierkante meter al een (of meerdere) bestemming(en) heeft – niet vanzelfsprekend. Een goede ruimtelijke aanpak van de transitie, inclusief het maken van (soms ingrijpende) ruimtelijke keuzen, is daarmee een noodzakelijke voorwaarde voor het behalen van de klimaatdoelstellingen.

Vraag 9: Op welke wijze denkt u dat het draagvlak voor de ruimtelijke inpassing van bijvoorbeeld windmolens en zonnepanelen vergroot kan worden?
9….. Stop met denken in zon en wind en start direct met introductie van nieuwe kernenergie. Kernenergiecentrales verlangen zelfs nog minder ruimte dan fossiele centrales. Energie uit wind en zon vragen veel te veel ruimte en vernielen onze natuur.

Bijlage