Help ons wetten en regels te verbeteren die mensen ernstig in de knel brengen

Reactie

Naam ACVZ (mr. H Verbaten)
Plaats Den Haag
Datum 7 maart 2022

Vraag1

Welk voorbeeld wilt u doorgeven?

De Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (adviesraad migratie) heeft een commentaar ‘Op afstand horen. Rechtsbescherming van asielzoekers onder druk’ gepubliceerd.
Het gaat om procedurele waarborgen bij het horen van asielzoekers in drie situaties: Ten eerste de procedurele rechtvaardigheid bij het telehoren van asielzoekers in de aanvraagfase van een asielverzoek door de IND en in de beroepsfase door de vreemdelingenkamer van de rechtbanken. Ten tweede de pilot schriftelijk horen van asielzoekers door de IND. Ten derde een korte uitvraag van asielmotieven in het aanmeldgehoor, dit geldt temeer bij kwetsbare en minderjarige asielzoekers.

Vraag2

Heeft u hierover eerder contact gehad en zo ja met welke organisatie?
De adviesraad heeft op 7 januari 2021 advies uitgebracht aan de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid.

Vraag3

Weet u over welke wet of regel uw voorbeeld gaat?
Het telehoren en het schriftelijk van asielzoekers is niet in de wet vastgelegd, maar is beleid dat bij de IND en in de rechtbanken dat gedurende de COVID-19-maatregelen is geïntroduceerd.
Met ingang van 25 juni 2021 zijn er veranderingen in de asielprocedure doorgevoerd (aanpassing Vreemdelingenbesluit 2000) in het kader van het Programma Flexibilisering Asielketen.

Vraag4

Weet u over welk artikel van de wet of regel uw voorbeeld gaat?
Het telehoren en schriftelijk horen (pilot IND) is niet in regels vastgelegd.
Artikel 3.108d, vierde lid, Vreemdelingenbesluit 2000 (korte uitvraag asielmotieven).

Vraag5

Waarom geeft u dit voorbeeld door? Wat is het probleem dat u ziet?
De inzet van nieuwe technieken zoals het telehoren en het schriftelijk horen lijkt niet geschikt voor kwetsbare asielzoekers. Het is problematisch dat de asielzoeker in de aanmeldfase nog geen rust- en voorbereidingstijd en medisch onderzoek heeft gehad en niet heeft gesproken met een advocaat en daarom onduidelijk is of de asielzoeker kwetsbaar is. Dat kan ertoe leiden dat bijzondere waarborgen voor kwetsbare asielzoekers die zijn opgenomen in de Procedurerichtlijn (art. 24 en 25), niet of onvoldoende nagekomen worden. In die situatie kan het vragen naar asielmotieven in het aanmeldgehoor afbreuk doen aan de rechtsbescherming van de asielzoeker.
Het is in het belang van de asielzoeker en de overheid om te investeren in de rechtsbescherming aan de voorkant van het asielproces. Zo kunnen knelpunten later in de asielprocedure worden voorkomen. Het is immers tijdrovender en kostbaarder om fouten later in de procedure met rechtsmiddelen te moeten herstellen.

Vraag6

Voor wie zorgt uw voorbeeld voor problemen?
Met name kwetsbare asielzoekers die in een asielprocedure te maken krijgen met telehoren of een schriftelijk aanmeldgehoor.

Vraag7

Hoe denkt u dat we dit probleem kunnen verbeteren? Als u concrete suggesties hebt voor het verbeteren van de wet of regel dan kunt u dat hier ook doorgeven.
Maak een kader voor het telehoren bij de IND en de rechtbanken. Het schriftelijk gehoor werkt vertragend en doet bovendien afbreuk aan de principes van zorgvuldigheid, fair play en equality of arms. Daarom moet de pilot schriftelijk horen in deze vorm worden stopgezet.
Regel dat bij kwetsbare asielzoekers niet in de aanmeldfase gevraagd wordt naar asielmotieven, maar alleen nadat gesproken is met een advocaat en eventueel medisch onderzoek plaats heeft gevonden. Kortom, vraag bij kwetsbare asielzoekers pas naar asielmotieven in het nader gehoor.

Bijlage