Help ons wetten en regels te verbeteren die mensen ernstig in de knel brengen

Reactie

Vraag1

De situatie van medisch kwetsbare ongedocumenteerden.

Vraag2

Wij, de Regiegroep Ongedocumenteerden Amsterdam, zijn verantwoordelijk voor het organiseren van de samenwerking en het monitoren van de LVV Pilot in Amsterdam. Dit betekent dat wij het samenwerkingsoverleg tussen Rijkspartners en lokale organisaties voorzitten. Daarnaast hebben wij in de hoedanigheid van onderzoeker contact met verschillende betrokken organisaties. Enkelen hiervan: DT&V, IND, Bridge to Better, Here to Support, Goedwerk Foundation, Vluchtelingenwerk Nederland, HVOQuerido, Maya Angelou, Leger Des Heils etc. Voor meer informatie zie: www.rgoa.nl

Vraag3

Vreemdelingenwet 2000.

Vraag4

De Vreemdelingenwet wordt momenteel op zeer restrictieve wijze uitgevoerd. Daarnaast is er geen effectieve hardheidsclausule en kunnen schrijnende situaties alleen in eerste aanvraag worden ingediend. Dit heeft allerlei gevolgen, onder andere voor medisch kwetsbare mensen. We refereren hier naar mensen die ernstig ziek zijn en langdurige zorg nodig hebben om in leven te blijven. Naast deze algemene constatering zijn er enkele artikelen, werkinstructies en lezingen van de wet die een zeer negatieve uitwerking hebben op medisch kwetsbaren:
- Aannemelijk maken dat zorg ontoegankelijk is in land van herkomst: het blijk in de praktijk een bijna onmogelijke opgave voor mensen om aan te tonen dat in het land van herkomst geen toegankelijke medische zorg aanwezig is. De realiteit is dat er een groot verschil zit tussen beschikbaarheid (wat wel wordt getoetst in procedures) en toegankelijkheid van zorg (wat aan de vreemdeling zelf is om aannemelijk te maken als dit niet toegankelijk zou zijn).
- Artikel 64: dit is een tijdelijke uitstel van vertrek regeling. Voor psychisch kwetsbaren – die bijvoorbeeld door een crisisopname artikel 64 krijgen toegepast – geldt dat zij zelf, of een gemachtigde, verantwoordelijk zijn voor opvolging van artikel 64 aanvragen. In de praktijk blijken mensen die dermate psychische/psychiatrische problematiek ervaren, niet in staat om deze verantwoordelijkheid te dragen. Hierdoor lopen zij her-aanvragen mis (die binnen een specifieke termijn moeten worden ingediend).

Vraag5

Mensen die medisch kwetsbaar zijn en ongedocumenteerd kunnen klem komen te zitten tussen legaal verblijf en vertrek naar land van herkomst. De realiteit dat er momenteel, op basis van de wet, geen mogelijkheden zijn tot verblijf is soms verbluffend. Neem bijvoorbeeld de nierpatiënten over wie VWN recentelijk een uitgebreid rapport schreef. Zij komen niet in aanmerking voor verblijf – vaak omdat het hen niet lukt om aannemelijk te maken dat dialyses in de landen van herkomst wel beschikbaar maar voor hen niet toegankelijk zijn (bijvoorbeeld omdat ze teveel kosten en mensen met nierproblematiek niet kunnen werken). Wanneer medische problematiek gedurende verblijf in Nederland (al dan niet legaal) is ontstaan, kan deze momenteel niet worden ingebracht als schrijnende omstandigheid – dit kan namelijk slechts alleen in de eerste procedure. Daarnaast biedt de wet momenteel geen ruimte voor discretionaire beslissingen in uitzonderlijke gevallen. Wanneer het verblijf niet kan worden gelegaliseerd, moeten mensen terug naar land van herkomst. In de praktijk blijkt dit echter vaak niet realiseerbaar – zowel niet voor de vreemdeling zelf als voor de betrokken organisaties. Bovendien is de vraag wat er in een dergelijk proces van de vreemdeling zelf verwacht mag worden gegeven dat deze persoon ernstig ziek is. In de huidige praktijk blijven mensen ongedocumenteerd in Nederland, omdat zij niet kunnen vertrekken, met alle gevolgen voor hen en de samenleving (denk aan medische kosten) van dien. Een belangrijkste oplossingsrichting is meer menselijke maatvoering in het huidige beleid.

Vraag6

In de eerste plaats voor medisch kwetsbare ongedocumenteerden zelf. Daarnaast is er een duidelijk probleem voor de samenleving, waarin men geconfronteerd wordt met schrijnende situaties (op lokaal niveau), oplopende zorgkosten en druk op maatschappelijke organisaties. Zie ook antwoord op vraag 5.

Vraag7

Wij hebben veel concrete suggesties en lichten die graag verder toe, mondeling dan wel schriftelijk. Neem gerust contact met ons op.

Bijlage