NL-SBB verplichten (standaard voor betere gegevensuitwisseling)

Reactie

Naam	dr ir P.E. Wisse
Plaats	Voorburg
Datum	19 december 2024

Vraag1

Geef hier indien gewenst uw reactie op het advies van de experts om NL-SBB te verplichten aan de overheid (‘Pas toe of leg uit’-verplichting) via plaatsing op de 'Pas toe of leg uit'-lijst van Forum Standaardisatie.

Ook NL-SBB (Standaard voor Beschrijven van Begrippen) zou eerder zeer sterk àfgeraden moeten worden. De veronderstellingen kloppen immers domweg niet. Er wordt nog steeds abusievelijk met alsmaar averechtse gevolgen van uitgegaan dat nota bene uitvoering van (overheids)bemoeienis valt te verdelen over onderling vergaand gescheiden zgn domeinen (lees ook: sectoren).
Zo’n indeling kan weliswaar zinvol zijn om verantwoording politiek engszins overzichtelijk en daarmee werkbaar te krijgen, maar strikt doortrekken van zulk onderscheid naar uitvoering is onzin. Het gaat inderdaad verder mis als – medewerkers van – de zgn primair verantwoordelijke organisaties de valse illusie blijven koesteren dat elk begrip ènkelvoudig eenduidig en als zodanig algemeen geldig, nou ja, beperkt tot het veronderstelde domein in kwestie, kan worden bepaald.
In de tekst van het voorstel voor NL-SBB staat herhaaldelijk de term ‘context’ vermeld. In meerdere gevallen wordt het feitelijk als synoniem van ‘domein’ resp. ‘begrippenkader’ gebruikt. En omdat elk begrip per domein enkelvoudig gevormd gedacht is, geldt context daar kennelijk nog als iets ànders dan begrip. De oplossing als het ware door-de-domeinen-heen bestaat eruit om 1. context mede tot ònderdeel van èlk teken te verklaren en 2. de nogal impliciet veronderstelde gelijkstelling van context met domein op te heffen en te vervangen door willekeurig schaalbare opvatting van context.
Dat is overigens niets nieuws. Van wat ik later Metapatroon (Engels: Metapattern) genoemd heb, heb ik in 1991 een eerste formele structuurschets opgesteld. Forum Standaardisatie (FS) heeft later Metapatroon als stelselmatig bemeten modelleermethode gunstig beoordeeld, zie o.a. het rapport Semantiek op stelselschaal: issues en oplossingsrichtingen (Bureau Forum Standaardisatie, 19 juni 2009) waaraan ik intensief meegewerkt heb.

Vraag2

Geef hier indien gewenst uw reactie op het voorgestelde functioneel toepassingsgebied.

Het zgn functionele toepassingsgebied moet dynamiek van willekeurige betekenissen betreffen. Daarvoor is ook NL-SBB principieel òngeschikt, zoals hierboven beknopt aangegeven staat.

Vraag3

Geef hier indien gewenst uw reactie op het verzoek van indiener en beheerder van de standaard Geonovum om in aanmerking te komen voor het predicaat ‘uitstekend beheer'.

Geonovum heeft MIM (Metamodel voor InformatieModellen) op stelselmatig ondeugdelijke veronderstellingen gebaseerd. Met NL-SBB als – in enkele opzichten – vervolg er op, is daar helaas niets aan veranderd. Wie er voorzieningen voor informatieverkeer mee ontwerpt, onthoudt gebruikers samenhang volgens wèrkelijke begripsmatige variëteit. En beheer blijft uiteraard chaotisch.

Vraag4

Geef hier indien gewenst uw reactie op het geformuleerde nut en de geformuleerde mogelijkheden van het gebruik van NL-SBB voor en door de overheid (hoofdstuk 2, paragraaf 2 van het expertadvies).

Er is geen maatschappelijk nut, integendeel. Aparte overheidsorganisaties blijven principiële verwevenheid van maatschappelijk verkeer ontkennen. Daar blijven politieke affaires van komen, allemaal ook nutteloos zolang er geen lessen uit volgen voor beheersing van stelselmatige verwevenheid. Domeinspecifieke begrippenkaders zijn een dood spoor.

Vraag5

Geef hier indien gewenst uw reactie op het doorlopen proces van het expertadvies (hoofdstuk 3 van het expertadvies).

Er blijkt voor advies niemand te zijn geraadpleegd met kennis van en ervaring met eenduidige uitdrukking van verschijnselen die nota bene door-de-schalen-heen door – dynamiek van – wederzijdse afhankelijkheid (lees ook: interdependentie) gekenmerkt zijn. Een overwegend tèchnisch georiënteerd advies valt als antwoord op een begripsmatige vraag, en zelfs over open bereik van variëteit, niet serieus te nemen.
Terzake èchte deskundigen zijn er overigens nog steeds niet of nauwelijks. Daarin voorzien verdient daarom ook voor FS voorrang; met een aanzet heeft FS reeds pakweg vijftien jaar geleden geholpen.

Vraag6

Geef hier indien gewenst uw reactie op de samenstelling van de expertgroep (hoofdstuk 4 van het expertadvies).

Zie 5. voor kritiek op “de samenstelling van de expertgroep.”

Vraag7

Geef hier indien gewenst uw reactie op de resultaten van de toetsing op hoofdlijnen van hoofdcriteria “toegevoegde waarde” (hoofdstuk 5 van het expertadvies).

“De toetsing op hoofdlijnen” gaat meteen al grondig mank aan de opgegeven ònstelselmatige opvattingen. Dat maakt de oordelen irrelevant en aanbevelingen schadelijk die eruit opgemaakt zijn.

Vraag8

Geef hier indien gewenst uw reactie op de resultaten van de toetsing op hoofdlijnen van hoofdcriteria “open standaardisatieproces” (hoofdstuk 5 van het expertadvies).

Een zgn standaardisatieproces voor wat slechts zinvol begrijpelijk is als maatschappelijke opgaven, is allesbehalve open, zolang er op zoiets als inhoud slechts deelnemers met een overwegend digitaal-technische oriëntatie bij betrokken raken. Dat is helaas – wederom – met NL-SBB overduidelijk aan de orde.

Vraag9

Geef hier indien gewenst uw reactie op de resultaten van de toetsing op hoofdlijnen van hoofdcriteria “draagvlak” (hoofdstuk 5 van het expertadvies).

Voor verantwoorde beoordeling “draagvlak” behoren uiteraard met voorrang voor- en nadelen voor daadwerkelijke gebruikers als deelnemers aan informatieverkeer te tellen. Gaan zij over betere voorzieningen ervoor beschikken mede dankzij wat als deze standaard voorgesteld is? Nee. De dynamiek van begripsmatige variëteit blijft veronachtzaamd.

Vraag10

Geef hier indien gewenst uw reactie op de aanvullende adoptieadviezen bij het verplichten van NL-SBB door plaatsing op de ‘Pas toe of leg uit’-lijst (hoofdstuk 6 van het expertadvies).

Geen standaard, dus géén adoptie ervan, klaar.

Vraag11

Geef hier indien gewenst uw aanvullend commentaar aan het Forum Standaardisatie en Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) in verband met de inhoud van dit expertadvies en/of het gevolgde proces.

Wat er door en via FS zoal voor standaardisatie wordt ondernomen, lijdt aan de ernstige misvatting dat nadruk kan blijven op afzonderlijke middelen; door èlk middel te voorzien van overeenkomstige koppelvlakken zou ‘als vanzelf’ bevorderlijke samenhang resulteren.
Voor de feitelijke schaal inclusief variëteit is die insteek echter allang achterhaald. Dat laat zich ruwweg o.a. met – fysieke – gebouwde omgeving vergelijken. Een huis is zoiets als een woonvoorziening. Maar met alsmaar meer huizen, èlk apart opgetrokken, gaat de verzameling huizen als stèlsel leef- met daarvoor tevens benodigde verkeersvoorzieningen tekortschieten. Er komt een insteek bij. En met zulk stedelijk ontwerp worden dan voorwaarden gesteld waar o.a. huizen aan moeten voldoen. Zeg ook maar dat de relevante standaarden ‘in’ het stedelijk plan verwerkt zijn.
Zo moet er dringend een ontwerp zijn voor digitale infrastructuur voor informatieverkeer. Dus, niet afwachten wie zich met een voorstel voor een standaard meldt, maar zo’n integraal plan opstellen en daarmee aangeven wàt de nodige en voldoende standaarden zijn. Anders blijft het modderen.