Kaderwet rijksinspecties

Reactie

Naam	B.M. Rijvers
Plaats	Velserbroek
Datum	28 januari 2025

Vraag1

Wilt u reageren op de concept Kaderwet rijksinspecties? Dan kunt u hier uw reactie geven. U kunt dit doen door een bericht achter te laten of door een document te uploaden.

Omdat het al jaren duidelijk is dat dit probleem speelt, is het naar mijn idee beter om nu iets forser in te zetten dan (weer) tot in detail te proberen de mogelijkheden van politieke invloed te beperken. Kijk eens naar mogelijkheden om de beïnvloeding in beeld te krijgen en publiceer die vervolgens.

Vraag2

Toezicht door rijksinspecties op onderdelen binnen het eigen ministerie:
Bij het toezicht dat een rijksinspectie op onderdelen binnen het eigen ministerie houdt, is de minister als hoofd van het ministerie (politiek) verantwoordelijk voor het handelen van de rijksinspectie en de ondertoezichtstaande onderdelen van het ministerie. Vindt u dat in het wetsvoorstel onderscheid moet worden gemaakt tussen deze vorm van toezicht en het toezicht dat rijksinspecties buiten het eigen ministerie houden, op onder meer burgers en bedrijven?

Toelichting:
Sommige rijksinspecties (bijvoorbeeld Inspectie Justitie en Veiligheid, Inspectie Belastingen, Toeslagen en Douane en Inspectie Veiligheid Defensie) houden (ook) toezicht op dienstonderdelen binnen het ministerie waarvan zijzelf ook deel uitmaken. In het wetsvoorstel is geen onderscheid gemaakt tussen toezicht op onderdelen binnen het eigen ministerie en toezicht op burgers en bedrijven, wat buiten het eigen ministerie plaatsvindt.
In geval van toezicht binnen het eigen ministerie is een minister verantwoordelijk voor zowel de inspectie als de dienstonderdelen waar deze inspectie toezicht op houdt. Het gaat hier om een interne verhouding. In een situatie waarin een rijksinspectie en een onderdeel van het ministerie het niet met elkaar eens zijn, kan een minister volgens het wetsvoorstel slechts beperkt ingrijpen bij de rijksinspectie, hoewel de minister verantwoordelijk blijft voor het handelen van zowel de rijksinspectie als het dienstonderdeel. Dit kan ertoe leiden dat de rijksinspectie een sterkere positie inneemt dan andere dienstonderdelen binnen het eigen ministerie en tegenover de minister zelf. De minister heeft als hoofd van het ministerie ook zonder het wetsvoorstel mogelijkheden om medewerking af te dwingen van een onderdeel van het eigen ministerie aan het toezicht door de rijksinspectie. Daar staat tegenover dat voor burgers en bedrijven geen principieel verschil bestaat of zij met (een onderdeel van) een ministerie te maken hebben of met een andere instantie zoals een ziekenhuis of onderwijsinstelling. Voor beide geldt dat het toezicht onafhankelijk verricht moet kunnen worden en dat burgers daar op moeten kunnen vertrouwen.

In basis denk ik dat het voorstel al de goede kant op gaat. Voor onpartijdigheid en het verminderen van de directe invloed van een minister kan ook gekeken worden naar Algemene Zaken om de inspecties bij onder te brengen. Misschien levert dit minder informatie op dan wanneer de inspectie 'binnen' zit, dat is lastig vooraf te bepalen.

Naar mijn mening zal een minister zich nog wat langer bedenken als niet alleen de Eigenstandige openbaarmaking ingezet wordt voor de inspecties maar dat de betrokken minister, bij bewust of onbewust afwijken, negeren of beïnvloeden, verplicht wordt openbaar te reageren en zich te verantwoorden tegenover de Kamer.

Overigens pleit ik ervoor om evaluatie toe te passen, liefst jaarlijks. In elk geval niet na de gebruikelijke 5 jaar want dan is het voor zittende Kamerleden te makkelijk 'na mij de zondvloed'.