Denk opnieuw mee met de Staatscommissie rechtsstaat
Reactie
| Naam | Anoniem |
|---|---|
| Plaats | wantrouwen van de overheid... |
| Datum | 26 maart 2024 |
Vraag1
Hoe kan beleid en wetgeving minder ingewikkeld worden?Voor veel burgers is de overheid onbegrijpelijk geworden. Er zijn veel verschillende overheidsorganisaties en daarnaast zijn ook aan private organisaties bepaalde publieke taken uitbesteed of opgedragen. Dat leidt tot ingewikkelde, verkokerde wetgeving en beleid en vervolgens weer tot versplinterde dienstverlening (met eigen al dan niet digitale loketten). Als beleid en wetgeving zo ingewikkeld is dat burgers door de bomen het bos niet meer zien, is dat een rechtsstatelijk probleem. Burgers weten de overheid dan niet goed te vinden en worden daardoor niet voldoende beschermd door en tegen de overheid. Deze ingewikkeldheid geldt in het bijzonder op het gebied van sociale zekerheid, fiscaliteit en het sociaal domein. De roep om het fiscale stelsel te vereenvoudigen, de toeslagen af te schaffen of de wetgeving in het sociaal domein te herzien is logisch, maar te gemakkelijk. Daarover zijn ook al verschillende rapporten verschenen en er lopen allerlei initiatieven waar met goede wil aan wordt gewerkt door betrokkenen, maar die hebben nog niet tot de gewenste vereenvoudiging geleid. Welke maatregelen zijn volgens u nodig om beleid en wetgeving structureel minder ingewikkeld te maken?
Funamentele mentaliteitsverandering: Er moet in de eerste plaats voor gezorgd worden dat mensen krijgen wat ze nodig hebben en pas als een verre, verre tweede aandacht besteed worden of iemand mss iets onterecht kijkt. In tegenstelling tot nu, waar et andersom werkt. Kunnen er een hoop regels en controles uit.
Plus, misschien moet je gewoon wat minder overal top-down controle over willen hebben.
Vraag2
Welke wetgeving moet als eerste worden vereenvoudigd?Bij de vorige vraag is toegelicht dat het stelsel van beleid en wetgeving de afgelopen jaren heel ingewikkeld is geworden. Dit geldt in het bijzonder voor wetgeving op het gebied van sociale zekerheid (bijvoorbeeld het aanvragen en gebruik maken van toeslagen en uitkeringen), fiscaliteit (ingewikkelde belastingregels en daarbij horende uitzonderingen) en het sociaal domein (het gebruik maken van sociale voorzieningen bijvoorbeeld op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning). Het is nodig om wetgeving te vereenvoudigen. Aan welke wetgeving moet hierbij prioriteit worden gegeven?
Gooi het hele toeslagen systeem eruit en vervang het door een basisinkomen of een andere maatregelen die ervoor zorgen dat in de eerste plaats iedereen in z'n basisbehoeftes voorzien. En houd op zo bang te zijn dat iemand mss net iets meer dan het absolutele minimum om te leven krijg.
Maak kraken weer legaal en legaliseer alle drugs, ben je ook wat regels kwijt
Vraag3
Hoe kan bij maatwerk willekeur worden voorkomen?Aan een belangrijk deel van de ambtenaren die veel contact met burgers hebben, worden twee botsende eisen gesteld. Aan de ene kant is de eis dat het niet uitmaakt welke ambtenaar een burger treft. Elke ambtenaar moet een burger gelijk behandelen. Aan de andere kant is het belangrijk dat een ambtenaar rekening houdt met de specifieke situatie van de burger. Dit noemen we maatwerk. Als een ambtenaar maatwerk levert, kan het ertoe leiden dat hij de ene burger anders behandelt dan een ander. Dus niet gelijk. Kortom, maatwerk en gelijk behandelen, levert voor de ambtenaar spanning op. Hoe moeten ambtenaren met deze spanning omgaan? Wat mag een burger daarin van een ambtenaar verwachten en wat niet?
Alweer, zorg in de eerste plaats dat alle basale behoeftes van mensen verzorgt zijn en doe dit *onvoorwaardelijk*. Dan is het al een stuk minder nodig om maatwerk toe te passen. Werk verder meer met lokale initiatieven binnen de gemeenschap waar mensen een deel van uitmaken, zodat het het wordt gedaan door iemand die meer bekend is met en betrokken bij deze mensen.
Als het dan zo gecentraliseerd moet, geef mensen de kans om een nieuwe behandelaar aan te vragen als ze denken benadeeld te worden en laat ze ook duidelijk weten dat ze die kans hebben. Leg vast wanneer de gebeurd om trends te ontdekken. Maar helemaal ga je het niet kunnen voorkomen en de beste manier om het te beperken is door deze interactie überhaubt zoveel mogelijk overbodig te maken door mensen zoveel mogelijk per default in hun behoeftes te voorzien.
Vraag4
Hoe kan het contact tussen burger en overheid worden verbeterd?Een toegankelijke, begripvolle overheid en duidelijke overheidscommunicatie zijn belangrijke voorwaarden om burgers mee te kunnen laten doen met de rechtsstaat. Deze voorwaarden staan echter onder druk. Een aanzienlijk deel van de inwoners van Nederland begrijpt de communicatie vanuit de overheid niet. Burgers weten daardoor niet of de overheid iets van ze verwacht, en als dat het geval is, wat ze dan precies moeten doen. Daarnaast voelen deze burgers zich in het contact met de overheid vaak niet echt gehoord en ervaren zij veel wantrouwen. Met welke concrete maatregelen kan het contact tussen de overheid en de burger worden verbeterd?
Het zelfde verhaal als al het bovenstaande, wat ook al in de vraag zelf zit: Maak het simpeler. En minder voorwaardelijk.
En onderschat deze mogelijkhbeid niet: Burgers voelen zich niet echt gehoord en ervaren veel wantrouwen *omdat dat de realiteit is waarmee ze te maken hebben.*. Bedoel, de toeslagenaffaire is nog steeds niet netjes afgehandeld en het is niet duidelijk wat er wordt gedaan om de situatie verbeteren.
Ik heb zelf een tijdje in de WW gezeten tot twee keer toe. Twee maanden tegelijk ofzo, heb geluk, zit zelf goed, had even wat tijd tussen banen te overbruggen. Maar de neerbuigende zooi controles die je op je af gestuurd krijgt is treurig. Het voelt wel alsof de overheid je met tegenzin niet dakloos wilt laten worden.
Alweer, er is een fundamentele verandering van insteek nodig, waarbij de focus is om behoeftes te voorzien, niet de angst dat arme mensen niet arm genoeg blijven.
Vraag5
Hoe kan doorprocederen door overheidsorganisaties worden verminderd?Bij bezwaar- en beroepszaken tussen burger en overheid komt het regelmatig voor dat de overheid onnodig doorprocedeert, soms tot de hoogste rechter. Burgers ervaren dit als een enorme last. Dit is een gebrek in de rechtsbescherming die de overheid dient te bieden. Met welke concrete maatregelen kan doorprocederen door de overheid worden verminderd?
Zelfde antwoord als al het bovenstaande. Hoe minder voorwaarden en regels regels te zijn, hoe minder over te procederen valt.
Daarnaast ook weer een cultuurverandering. Vraag je af waarom de overheid zo erg zich verzet tegen een gewone burger.
Vraag6
Hoe kunnen te grote beloften van de politiek en overheid worden voorkomen?Naar aanleiding van incidenten of een crisis bestaat bij de politiek en de overheid al snel de neiging om meer te beloven dan waar gemaakt kan worden of om maatregelen voor te stellen die niet mogelijk zijn onder het geldende recht. Denk bijvoorbeeld aan de zeer traag verlopende hersteloperatie toeslagen. Hierdoor ontstaat een tegenstelling tussen wat de overheid zegt en wat de overheid doet. Dit leidt uiteindelijk bij burgers tot een lager vertrouwen in de overheid. De rechtsstaat kan alleen goed werken als er sprake is van een goed samenspel tussen burgers en overheid. Als burgers geen vertrouwen meer hebben in de overheid kunnen ze afhaken. Het samenspel tussen burger en overheid valt dan stil. Dit ondergraaft de werking van de rechtsstaat. Hoe kan worden voorkomen dat politiek en overheid te grote beloften doen die niet kunnen worden waargemaakt?
Zet een termijnlimiet op de positie van bestuurders en executeer ze als die op is.
Dat is grotendeels een grap. Maar hoe denk je dit te gaan voorkomen? Zolang men in de politiek kan zitten uit eigenbelang, gaan zie liegen tegen het volk. Vraag is dan hoe je gaat zorgen dat eerlijkheid loont en tja, ik moet niet voor niks met een wat absurd idee komen. Dus alweer, wat kan je doen? Zorgen dat basale behoeftes voorzien zijn zodat men niet zo afhankelijk is van dingen die slechts belooft worden. En versimpel alles zodat er zo min mogelijk obstakels zijn die oprecht in de weg zitten of misbruikt worden.
Vraag7
Hoe kan de burger beter worden betrokken bij vormgeving van beleid?In de Nederlandse democratische rechtsstaat is een belangrijk uitgangspunt dat iedere inwoner van Nederland invloed kan hebben op de uitoefening van overheidsmacht. Een zichtbare en heel bekende manier om deze invloed uit te oefenen, is het recht om volksvertegenwoordigers te kiezen. Daarnaast zijn er ook andere manieren om inwoners van Nederland in staat te stellen invloed op de overheidsmacht uit te oefenen. Een van die manieren is om inwoners van Nederland beter te betrekken bij het maken van beleid. Veel overheidsorganisaties investeren in deze betrokkenheid, bijvoorbeeld door het organiseren van internetconsultatie en inspraakavonden. Toch heeft de staatscommissie de indruk dat deze betrokkenheid beter kan, zodat de inwoners van Nederland meer invloed kunnen hebben op de uitoefening van overheidsmacht. Met welke concrete maatregelen kan de burger beter worden betrokken bij de vormgeving van beleid?
Het beste wat je kan doen is om de macht van de overheid (en dan tel ik voor het gemakt het grootkapitaal mee als overheid, want daar zit de meeste macht en het hangt samen) zoveel mogelijk in te perken en mensen de mogelijkheid geven hun eigen levens en gemeenschappen in te richten. We hebben het allemaal wel over 'de rechtsstaat' en 'democratie' alsof het allemaal de hoogste vormen van vrijheid en gelijkheid zijn, maar uiteindelijk komt het er op neer dat het nog steeds een groep mensen (in theorie de meerderheid, maar al zou het ook in de praktijk zo zijn nog steeds) zijn wil oplegt aan vele anderen onder de dreiging van geweld. Hoe betrek je de burger bij beleid? Door het beleid fundamenteel bottom-up te maken in plaats van top-down. Dat is niet een inspraakavondje hier en daar, maar een fundamentele omvorming van de maatschappij waarbij centrale macht zoveel mogelijk wordt vervanging door samenwerking van gemeenschapsgedreven initiatieven.
Vraag8
Hoe kan worden gestimuleerd dat burgers, politici, bestuurders en ambtenaren een beter idee hebben van het belang van de rechtsstaat voor henzelf en de samenleving? En hoe kunnen burgers, politici, bestuurders en ambtenaren worden gestimuleerd dat ze gaan bijdragen aan het onderhoud van de rechtsstaat?Vrijwel iedereen vindt de rechtsstaat belangrijk, maar de meeste mensen baseren dat belang op een vage notie van wat de rechtsstaat inhoudt. Dit geldt niet alleen voor burgers, maar ook voor politici, bestuurders en ambtenaren. Het leidt ertoe dat gesprekken over de rechtsstaat zich vaak beperken tot één invalshoek, dat mensen geen idee hebben wat de rechtsstaat voor hen kan betekenen, welke rol zij erin spelen of dat de rechtsstaat niet consequent wordt uitgelegd of voorgeleefd.
De staatscommissie ziet het als belangrijke eerste stap dat burgers, politici, bestuurders en ambtenaren de betekenis van de rechtsstaat kennen en omarmen. Daarmee staat zowel het idee als het belang van de rechtsstaat bij iedereen beter op het netvlies. De vraag is: met welke maatregelen kan worden gestimuleerd dat burgers, politici, bestuurders en ambtenaren hiervan kennis nemen en dit idee omarmen? En vervolgens: hoe zorgen we ervoor dat iedereen zijn bijdrage levert aan het onderhoud van de rechtsstaat? En kunt u dat specificeren naar burgers, politici, bestuurders en ambtenaren?
Politici: Alweer. Laat ze nooit meer ergens meer dan modaal inkomen uit alle bronnen samen. Zolang de politiek ingaan direct aldan indirect eigenbelang kan dienen wordt het nooit wat.
Ambtenaren: Dit is tricky gezien hoe de boel georganiseerd is, maar er moet op één of andere manier gezorgd worden dat ze bij conflict tussen voerheid en burger ze aan de kant van de burger staan. En ook het onderstaande.
Burgers: Men moet leren te beseffen dat de rechtsstaat niet iets vrijwilligs is, het is de vorm waar de staan in geslagen is door mensen die voor zichzelf opkwamen. Niemand heeft iemand stemrecht aangeboden, rijke mensen namen het van de adel, armen van rijken, vrouwen van mannen. Een 40 urige werkwerk, bescherming tegen de uitbuiting van kinderen zijn er alleen vanwege de arbeidsbeweging. Rechten zijn niet iets dat ons gegeven wordt door de staat, is het wat mensen voor ons met gevaar voor en soms verlies van eigen leven is gewonnen *van* de staat.