Wetsvoorstel strafbaarstelling verheerlijken van terrorisme en openbare steunbetuiging aan terroristische organisaties

Reactie

Vraag1

Het kabinet wil het verheerlijken van terrorisme en het in het openbaar betuigen van steun aan terroristische organisaties strafbaar stellen. Wie beter naar het wetsvoorstel kijkt, ziet dat dit wetsvoorstel niet alleen gaat over het aanpakken van terrorisme. Het past in een bredere trend waarin het recht op demonstreren en de vrijheid van meningsuiting steeds verder worden ingeperkt, vaak in reactie op de politieke en maatschappelijke gevoeligheden van het moment.

De afgelopen jaren zagen we hoe snel beperkingen worden opgelegd zodra een vorm van protest als ongewenst wordt ervaren. Tijdens de coronaperiode werd betogen soms volledig verboden onder het mom van volksgezondheid. Klimaatactivisten die de A12 blokkeerden, werden massaal opgepakt en kregen gebiedsverboden opgelegd. Politieke partijen pleiten nu zelfs nieuwe wetten die blokkades van wegen strafbaar maken en demonstraties bij herdenkingen verbieden. Het gaat telkens om maatregelen die ogenschijnlijk gaan over orde en veiligheid, maar feitelijk schuiven ze stukje bij beetje de grenzen van onze vrijheden op.

Het probleem met het voorstel zit in de reikwijdte: waar het strafrecht nu vooral uitgaat van concrete gedragingen zoals opruiing of medeplichtigheid, schuift dit voorstel de strafbaarheid op naar uitingen van sympathie of symboliek — zonder dat sprake hoeft te zijn van een directe oproep tot geweld. Wat is “steun”? Historisch gezien weten we immers dat het label “terrorist” sterk afhankelijk is van de tijdsgeest en van wie de macht heeft.

Demonstreren en provoceren zijn wezenlijke onderdelen van een democratie. Door openlijk uit te spreken wat ongemakkelijk is, geven we de samenleving de kans om na te denken, bij te sturen en te groeien. Als het roepen van een bepaalde leus, het dragen van een vlag of het tonen van solidariteit met een bevolkingsgroep al snel kan worden opgevat als “steun aan terrorisme”, dan wordt de ruimte voor kritische oppositie gevaarlijk klein.

Vrijheid van meningsuiting is geen privilege dat alleen geldt zolang je binnen veilige, door de overheid bepaalde (soms niet-wettelijke) kaders blijft. Het is een grondrecht dat ook – en vooral – bescherming biedt aan uitingen die schuren, choqueren of confronteren. Een strafbepaling die ruimte laat voor interpretatie op basis van symboliek of politieke context, tast de rechtszekerheid aan en opent de deur naar selectieve handhaving.