Tijdelijke wet onderzoeken AIVD en MIVD naar landen met een offensief cyberprogramma

Reactie

Vraag1

In het licht van de wordingsgeschiedenis van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 is het huidige wetsvoorstel onzorgvuldig en inadequaat te noemen. Ook de Tweede Kamer was het hier gelukkig mee eens toen ze een motie aannam waarin werd toegezegd dit toezicht niet te zullen afschalen. Ook Nederlandse wetenschappers schreven in hun advies aan het ministerie dat om aan het Europees recht te blijven voldoen, Nederland eerder het toezicht moet versterken dan moet afschalen. In dat kader zou ik dan ook willen zeggen dat deze tijdelijke wet enorm verbeterd moet worden. En wel op de volgende punten:

Het voorstel om interceptie in te kunnen zetten voor 'target discovery' moet uit de tijdelijke wet verdwijnen. Het ongericht meekijken en -luisteren met het hele internet om te kijken of er iets tussenzit dat de geheime diensten interessant vinden, is niet passend in een democratisch land als Nederland, waarin de onschuldpresumptie geldt.

De 'gerichtheidseis', die naar aanleiding van het referendum in de Wiv 2017 is opgenomen, moet blijven bestaan. Nu wordt voorgesteld om deze vereiste weer uit de wet te schrappen, wat een zeer kwalijke zaak is. Daarom moet de passage over het schrappen van de gerichtheidseis verdwijnen uit het wetsvoorstel.

Het toezicht vooraf moet niet afgeschaald worden, en moet juist versterkt. In het huidige wetsvoorstel wordt voorgesteld om het toezicht op het binnenhalen van gegevens en de hackbevoegdheid te laten gebeuren zonder toezicht van de TIB vooraf. Dit is een grote fout, aangezien de toezichthouders zelf aangeven dat ze juist te weinig middelen hebben om de diensten tot verantwoording te roepen. Het afschalen van toezicht, wat de uiteindelijke consequentie van dit voorstel in werkelijkheid is, zou de geheime diensten alleen maar vrij spel geven. In een rechtsstaat in Nederland zouden geheime diensten, die geen directe publieke verantwoording kunnen afleggen, juist daarom onder scherp toezicht moeten staan. Door deze zogenaamde 'verplaatsing' van toezicht wordt er het toezicht echter buitenspel gezet, omdat alleen de TIB bindende bevoegdheden heeft, waardoor zij echt kan ingrijpen. Daarom moet ook deze passage uit het wetsvoorstel geschrapt worden.