Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming

Reactie

Vraag3

It takes a village to raise a child. Het opgroeien van kinderen is een natuurlijk proces waarbij ouders, broertjes en zusjes, grootouders, buren en andere mensen in het sociale netwerk van het gezin een rol in spelen. Als het binnen het gezin niet lukt, springen idealiter betrokken mensen uit het sociale netwerk in, door extra verantwoordelijkheid te nemen.

De overheid heeft de verantwoordelijkheid om een veilige pedagogische omgeving voor kinderen en jongeren te bevorderen. Dat geldt voor ieder kind, maar zeker als kinderen en jongeren in hun ontwikkeling worden bedreigd. De overheid kan hierbij inzetten op ondersteuning van het kind zelf, het gezin waarin het opgroeit en het sociale netwerk om het kind en het gezin heen, om het pedagogisch klimaat te versterken. Waar nodig en altijd op maat zullen (overheids)instanties de verantwoordelijkheid voor de opvoeding en in het uiterste geval zelfs het gezag over het kind moeten overnemen.

Overnemen van de verantwoordelijkheid voor de opvoeding heeft echter belangrijke nadelen. Ingrijpen in de beschermende werking van ‘the village’ en de verantwoordelijkheid voor de opvoeding verplaatsen naar professionals, is altijd óók schadelijk voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Het is om die reden een ultimum remedium – of zou dat moeten zijn: een zoveel mogelijk te vermijden noodoplossing. Daar zou in het Toekomstscenario veel meer aandacht voor kunnen zijn: hoe versterk je de rol van het sociale netwerk, van ‘the village’ rond het kind, zodat het overnemen van de verantwoordelijkheid door professionals veel minder nodig wordt.

Eén van de mogelijkheden daarvoor is het versterken van de formele positie van mensen in het sociale netwerk. Burgervoogdij is zo’n mogelijkheid. Als in het uiterste geval ingrijpen nodig is in het ouderlijk gezag over een kind dat al niet meer thuis woont, dan zou het vanzelfsprekend moeten zijn dat het gezag wordt overgedragen aan iemand uit ‘the village’, iemand die het kind al kent, die persoonlijk betrokken is en blijft. Pas als dat niet lukt of (om welke reden dan ook) ongewenst is, kan als ultimum remedium de voogdij aan een gecertificeerde instelling voor jeugdbescherming worden opgedragen. Overdracht van het gezag naar een burgervoogd zorgt er zo voor dat de veiligheid en de ontwikkeling van het kind wordt gewaarborgd, zonder dat de overheid de verantwoordelijkheid overneemt. Een uitgebreide onderbouwing vindt u in het bijgevoegde document.

Bijlage