Wet passende eigen bijdrage huishoudelijke hulp

Reactie

Vraag1

In heel veel gemeenten zal het aantal inwoners dat een beroep doet op Wmo voorzieningen nog verder toenemen. Dit als gevolg van verdere vergrijzing (een verdubbeling naar 2040), een afname van mantelzorgmogelijkheden en het feit dat steeds meer mensen aangewezen zijn om hulp en ondersteuning thuis te ontvangen omdat de intramurale capaciteit beperkt beschikbaar is. De groei, mede als gevolg van het huidige abonnementstarief en een sterk aanzuigende werking vraagt snel om maatregelen. We kunnen constateren dat heel veel gemeenten voor forse extra kosten staan zonder dat hier voldoende financiële compensatie vanuit het Rijk tegenover staat. Het huidige abonnementstarief in de Wmo is niet toekomstbestendig. Daarnaast past het ook niet bij intentie van de wet waarbij de Wmo een vangnet biedt als alle vormen van eigen kracht niet of onvoldoende oplossingen bieden voor de geconstateerde beperkingen. Het aangekondigde wetsvoorstel lost het hierboven geschetste probleem niet structureel op. De inkomensafhankelijke eigen bijdrage wordt immers alleen van toepassing verklaard voor de maatwerkvoorziening huishoudelijke hulp en niet voor de andere maatwerkvoorzieningen in de Wmo. Daarnaast zal het in het wetsvoorstel beschreven nieuwe (ten opzichte van de situatie van voor 2019) systeem van eigen bijdragen weinig extra financiële compensatie voor de gemeenten bieden. De voorgenomen wijzigingen van het systeem van eigen bijdragen zoals opgenomen in het wetsvoorstel zorgt er bovendien voor dat de uitvoering van de Wmo nodeloos extra ingewikkeld gemaakt wordt. Eigen financiële kracht, zoals door de wetgever in de Wmo toegepast vóór de introductie van het abonnementstarief, waarbij de sterkste schouders ook een hogere eigen bijdrage leveren aan de voorziening, werkte prima. In dit systeem was ook een waarborg ingebouwd voor cumulatie van eigen bijdrage bij het CAK. Dit systeem van eigen bijdrage sluit ook beter aan bij andere zorgvoorzieningen zoals de Wlz en zou om die reden weer ingevoerd moeten worden. Het CAK heeft hier volop ervaring mee. Als een eerdere aanpassing van de wet om redenen niet mogelijk is dient wel voldoende compensatie richting gemeenten vanuit het rijk geboden te worden om deze aanhoudende extra vraagdruk financieel te dekken.

Vraag2

De effecten op onze organisatie (gemeente) zien met name op de inrichting van een goede implementatie van de nieuwe eigen bijdrage regeling voor huishoudelijke hulp. Hierbij zal extra aandacht gevraagd worden voor een goede voorlichting en communicatie richting onze inwoners omdat de eigen bijdrage voor deze doelgroep afwijkt van de andere Wmo eigen bijdragen. Zoals hierboven al werd aangegeven schatten wij in dat de uitvoering van de Wmo ingewikkelder zal worden. Daarbij zijn de verwachtingen dat bij het voorgestelde percentage van 185%, de inkomsten van eigen bijdragen voor de gemeente beperkt zullen blijven omdat het alleen van toepassing is op huishoudelijke hulp en het overgrote deel van de aanvragers een inkomen hebben onder dit percentage. Of daarmee zal het aantal aanvragen minder fors zal toenemen is dan ook nog maar de vraag. Gezien het toekomstige beeld van de vergrijzing wordt een afname zeker niet verwacht. Hierbij hebben de meest kwetsbare situaties recht op de wel beschikbare capaciteit bij de aanbieders. Een dekkende rijksbijdrage vanuit het gemeentefonds voor de Wmo is zeker noodzakelijk omdat in de afgelopen periode is gebleken dat gemeenten hiervoor eigen middelen in hebben moeten zetten om inwoners passende ondersteuning te kunnen blijven bieden.

Vraag3

Het huidige systeem is niet houdbaar. Wij achten het van groot belang dat de Wmo, met name voor de minst financieel draagkrachtigen, ook in de toekomst toegankelijk en beschikbaar blijft. Voorts pleiten wij voor een zo eenvoudig en helder mogelijke uitvoering van de Wmo.
Daarom wordt geadviseerd om het inkomensafhankelijke systeem van eigen bijdragen, zoals dat gold voor de invoering van het abonnementstarief opnieuw (her) in te voeren. Daarbij geldt tevens dat de inkomensafhankelijke eigen bijdrage niet beperkt blijft tot de huishoudelijke hulp, maar ook weer van toepassing wordt op de andere maatwerkvoorzieningen, conform de systematiek van voor de invoering van het abonnementstarief. Een dergelijk systeem doet meer recht aan het karakter en de uitgangspunten van de Wmo en heeft ons inziens veel minder verstrekkende gevolgen voor de uitvoering (o.a. voor het CAK) dan de maatregelen zoals in het wetsvoorstel worden aangegeven.