Wet gebruik Friese taal

Reactie

Vraag1

De wet zou als kaderwet moeten dienen. In veel bestaande wetten wordt gerefereerd aan de te gebruiken Nederlandse taal. In die situaties moet het Fries beschouwd worden als Nederlandse taal.

Ook buiten Fryslân wordt Fries gesproken. In Groningen zijn nog van oorsprong Friestalige gebieden. Deze gebieden vallen buiten de boot wat betreft alle taalwetgeving in Nederland.

In Art. 4 lid 2 staat dat gevraagd kan worden het Nederlandse te gebruiken. Dit is vanouds een probleem. Er hoeft maar één persoon te zijn in een grote groep mensen die geen zin heeft om het Fries te verstaan, en de voertaal wordt verlegd naar het Nederlands. Door dit gedrag is het Nederlands de standaard geworden, ook wanneer vrijwel iedereen Friestalig is.
Art. 4.2 geeft de mensen die weigeren Fries te verstaan een houvast, in plaats van dat van dergelijke mensen verlangd wordt het Fries in ieder geval passief te beheersen.
Verder is dit artikel in strijd met art. 9 lid 1.

Art. 7 lijkt een verslechtering ten opzichte van de AWB. Dit artikel zorgt ervoor dat vrijwel geen stuk in het Fries opgesteld zal worden. Immers, niemand zit te wachten op dubbel werk. Ook hier zorgt de vrees dat iemand het niet begrijpt er voor dat het Fries niet gebruikt wordt. Het gebruik van het Fries zou juist de gewoonste zaak van de wereld moeten zijn. (Dit geldt natuurlijk niet indien een stuk bedoeld is voor communicatie buiten de provincie.)

Ook in art. 16 wordt uitgegaan van het gebruik van het Fries náást het Nederlands. Het Fries heeft dus geen status, en zal niet gebruikt worden. Het was beter om het Fries als norm vast te stellen.

In de Wet gebruik Friese taal staat niets over het onderwijs in en van het Fries. Onderwijs is essentieel! Hoewel op dit moment wetten zijn over Fries onderwijs, is dat in de praktijk vaak niet het geval. Er wordt ook niet op toegezien. Gevolg is dat Friezen voor het grootste deel analfabeet zijn in eigen taal. Fries moet een vanzelfsprekend onderdeel van de lessen zijn, en niet een verplicht nummer voor een verloren uurtje. Provincie of taalraad zouden moeten toezien op het onderwijs.

In de wet wordt niets geregeld over het gebruik van het Fries door bedrijven. Ook buiten de ambtelijke wereld moet de taal een wettelijke status hebben op een manier die berijven stimuleert om het Fries te gebruiken in zowel mondelinge als schriftelijke communicatie.