Wetsvoorstel afschaffing lijstencombinaties

Reactie

Vraag1

Het is goed dat opnieuw naar het fenomeen lijstverbindingen wordt gekeken, net zoals het goed is dat de Kiesraad een aantal 'mythes' heeft ontkracht over de werking ervan. Belangrijk in verband van dit laatste is dat de huidige praktijk neutraal lijkt te werken voor grote of kleine partijen. Dan zou je kunnen zeggen 'laat het zo', maar omdat het fenomeen met een vage ondemocratische geur wordt omgeven en niet voldoet aan de toets van 'begrijpelijk regelgeven', zou je ook juist kunnen zeggen dat het dan geen kwaad kan het fenomeen te 'dereguleren'. Dat dit voorstel nu voor consultatie voorligt vind ik daarom een goede aak.
Van mijn zijde heb ik een normatief argument om te wensen dat de oorspronkelijke motivatie voor de invoering van lijstverbindingen weer naar voren komt. Minister Beernink diende, als ik het advies Kiesraad goed lees, het voorstel juist in als een stimulans tot fusie van partijen (hij zal niet in het minst de vorming van het CDA voor ogen hebben gehad). Fusievorming of niet; schaalbehoud of vergroting van politieke partijen is om meerdere redenen gewenst. Niet voor niets geldt ons kiesstelsel in internationaal verband al als zeer laagdrempelig. Het kan daarom niet als ondemocratisch worden gezien als het beleid er op is gericht grotere partijen te bevoordelen. Integendeel; de democratie heeft te winnen bij grotere partijen.
Ik beken niet deskundig genoeg te zijn (of de tijd te hebben) om het wetsvoorstel op alle technisch merites te bezien. De toetssteen of dit wetsvoorstel ondersteund kan worden hangt samen met de vraag of het wel of niet een effect heeft dat de grotere partijen kan helpen. Mijn vermoeden is dat dit wetsvoorstel dan niet moet worden overgenomen. Amendering van de huidige wet, mogelijk als onderdeel van een breder pakket voorstellen, inclusief een verhoging van de kiesdrempel tot boven de kiesdeler, ligt dan meer voor de hand.