Wet versterking bestuurskracht onderwijsinstellingen

Reactie

Naam	Dhr L.S. Nuijten
Plaats	Arnhem
Datum	10 mei 2014

Vraag1

Wat vindt u van het voorstel dat de benoeming van bestuurders voortaan moet gebeuren op basis van openbare profielen en om de medezeggenschapsorganen adviesrecht te geven over die profielen en over benoeming en ontslag van bestuurders?

Een goed voorstel, maar dan zal geborgd moeten worden dat medezeggenschapsorganen hier tijdig in betrokken worden. En dat ze niet, zoals nu vaak in de praktijk blijkt, wanneer de beslissing al genomen is. Daarbij lijkt instemmingsrecht me beter, omdat adviesrecht op dit moment vaak ook een wassen neus is.

Vraag2

Wat vindt u van het voorstel dat er in het PO, VO en MBO, minimaal eenmaal per jaar, overleg dient plaats te vinden tussen de medezeggenschap en de Raad van Toezicht?

N.B. in het hoger onderwijs bestaat al een overlegplicht.

In het hoger onderwijs bestaat deze al en zorgt deze ervoor dat beide controlerende organen van het bestuur ook contact hebben. Dit heeft ten minste op mijn hogeschool geleid dat we ten minste van elkaars ideeën en denkbeelden op de hoogte zijn. Waardoor we elkaars besluiten beter begrijpen. Dit lijkt me dus ook voor PO, VO en MBO nuttig en relevant.

Vraag3

Wat vindt u van het voorstel dat de Inspectie van het Onderwijs direct door de interne toezichthouders of het interne toezichthoudende orgaan (Raad van Toezicht) op de hoogte moet worden gesteld van een redelijk vermoeden van wanbeheer bij de instelling.

Uitstekend, alleen zou ik dit wel scherper definiëren. Zowel het redelijke vermoeden als het wanbeheer. In de maatschappij blijkt nu dat dit lang niet altijd blijkt te functioneren ook al is die plicht er al.

Vraag4

Wat vindt u van de vier voorgestelde wijzigingen in de Wet medezeggenschap op scholen (WMS)?

N.B. De WMS is alleen van toepassing in het funderend onderwijs.

Geen mening

Vraag5

Wat vindt u van het voorstel om wettelijk vast te leggen dat de opleidingscommissies van universiteiten en hogescholen als belangrijkste taak hebben, te adviseren over het bevorderen en borgen van de kwaliteit van de opleiding?

Opleidingscommissies hebben deze taak mijns inziens al grotendeels door middel van het adviesrecht op het Onderwijs Examen Reglement. Formeel medezeggenschap van maken of duidelijker scala van rechten en mogelijkheden zou een opleidingscommissie kunnen structureren, evenals instemmingsrecht op het Onderwijs Examen Reglement en de expliciete plicht van de onderwijsdirecteur om te reageren op de gegeven adviezen van de opleidingscommissie binnen een bepaalde termijn.

Vraag6

Wat vindt u ervan dat de minister, naast de bestaande mogelijkheden (o.a. aanwijzingsbevoegdheid, inhouding van bekostiging) ook de mogelijkheid krijgt om in het uiterste geval de rechter te verzoeken om falende bestuurders of interne toezichthouders van bijzondere instellingen te schorsen of te ontslaan?

Uitstekend, mogelijk partijen op de hogescholen zoals een RvT en MR daarin een adviserende rol geven aan de minister.

Vraag7

Consultatieve vraag over:
Instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting.

Toelichting:
De begroting geeft inzicht in de voorgenomen besteding van middelen. Daarom is het van belang dat het medezeggenschapsorgaan hierbij betrokken is. Dit orgaan heeft (instemmings)recht ten aanzien van diverse (inhoudelijke) onderwerpen, bijvoorbeeld op het gebied van de strategische beleidsvoornemens van de hogescholen en universiteiten. Op dit moment heeft het medezeggenschapsorgaan in het primair en voortgezet onderwijs al adviesrecht op de hoofdlijnen van het meerjarig financieel beleid voor de school (zie bijv. artikel 11 van de Wet medezeggenschap op scholen). In het hoger onderwijs hebben de medezeggenschapsorganen op grond van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) adviesbevoegdheid met betrekking tot de begroting. In de HO-sector en de MBO-sector geldt op grond van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) dat de Ondernemingsraad (OR) adviesrecht heeft op het meerjarig financieel beleid en over belangrijke investeringsbeslissingen en kredietbesluiten (art.25-1.h t/m j). De WOR schrijft verder voor dat het bestuur de begroting aan de OR moet verstrekken en die met deze raad moet bespreken (art.31a-3).
Onderwijsinstellingen zijn bevoegd om in hun reglement instemmingsrecht op (hoofdlijnen van) de begroting te regelen. In een aantal gevallen is dit ook gedaan.

VRAAG:
Is het wenselijk of noodzakelijk om aan medezeggenschapsorganen een wettelijk instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting te geven?
Als er goede redenen zijn om dat te doen, hoe zou dat in de praktijk dan het beste inhoud kunnen krijgen?

Het is noodzakelijk omdat de WHW medezeggenschapsorganen te weinig handvatten biedt om met bestuurders in gesprek te gaan over de invulling van de begroting.
De beste manier om dit vorm te geven is door de medezeggenschapsraden die de gesprekspartner zijn van het instellingsbestuur instemmingsrecht te geven op de begroting van de instelling als geheel, en de faculteitsraden(of het equivalent hiervan) op hun deel van de begroting instemmingsrecht te geven.

Vraag8

Consultatieve vraag over:
Benoembaarheid leden Raad van Toezicht

Toelichting:
Tijdens het overleg in de Tweede Kamer op 23 april 2014 over governance is de vraag aan de orde geweest in hoeverre het wel of niet wenselijk is dat een lid van de Eerste of Tweede Kamer der Staten-Generaal tevens lid kan zijn van een Raad van Toezicht van een instelling voor het hoger onderwijs. In de huidige Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) is het niet toegestaan om een lid van het Parlement tevens te benoemen tot lid van de Raad van Toezicht van een openbare universiteit. Bij andere onderwijsinstellingen (PO,VO,MBO) bestaat niet zo’n wettelijke beperking.

VRAAG:
Is het wenselijk of noodzakelijk om een dergelijk verbod te handhaven?

Zeker wenselijk. Omdat parlementaire functie als een functie in de RvT in elkaars verlengde liggen en mogelijk overlappende belangen heeft is het beter deze functies ook in persoon te scheiden.

Vraag9

Consultatieve vraag over:

Versterkt informatierecht medezeggenschapsorganen hoger onderwijs.

Toelichting:
Naar huidig recht moet het college van bestuur van universiteiten en hogescholen, al dan niet gevraagd, tijdig aan het medezeggenschapsorgaan alle inlichtingen verschaffen die zo’n orgaan voor de vervulling van zijn taak redelijkerwijs nodig heeft.
Hiermee heeft het medezeggenschapsorgaan recht op alle relevante informatie die nodig is voor het uitoefenen van zijn taak, zonder dat er sprake is van onnodige administratieve lasten. In andere sectoren in de publieke en private sector is dit op vergelijkbare wijze geregeld. De Tweede Kamer heeft bij motie van 23 april jl. voorgesteld de informatieplicht te verbreden tot het verschaffen van de inlichtingen die de raad zelf “nodig acht”, omdat volgens de Tweede Kamer zo voorkomen wordt dat de medezeggenschapsorgaan informatie wordt onthouden.

VRAAG:
Is het wenselijk of noodzakelijk om aan medezeggenschapsorganen een verbreed informatierecht te geven?

Als er goede redenen zijn om dat te doen, hoe zou dat in de praktijk dan het beste inhoud kunnen krijgen?

Dit is zeer wenselijk. In de praktijk blijkt de interpretatie van "redelijkerwijs nodig heeft" nogal beperkt volgens bestuurders. Zodat medezeggenschapsorganen vaak veel energie kwijt zijn aan de discussie over welke informatie ze nodig hebben in plaats van te praten over inhoudelijke onderwerpen.

Het zou vorm kunnen krijgen door de keuze van redelijkerwijs bij het medezeggenschapsorgaan te leggen in plaats van dat het bestuur dit bepaalt. Dan wordt op het morele kompas van een veel-koppig medezeggenschapsorgaan gevaren in plaats van op het morele kompas van een paar-koppig bestuur.

Vraag10

Consultatieve vraag over:
Student-assessor binnen hoger onderwijs

Toelichting:
Een studentassessor is een student van een instelling die de vergaderingen van het college van bestuur bijwoont en daarin een adviserende rol heeft. Met een wettelijke verplichting tot een studentassessor zou er van de kant van studenten in een vroeg stadium inspraak zijn bij het instellingsbeleid en zou die inspraak het beleid kunnen versterken, aldus de motie van de Kamer van 23 april jl. Vraagpunt is hoe een dergelijke figuur past in het governancesysteem van ‘checks and balances’ met bestuur, toezicht en medezeggenschap en wat de positie van de student- assessor is ten opzichte van andere studenten en medezeggenschapsorganen die studenten vertegenwoordigingen.

VRAAG:
Is het wenselijk of noodzakelijk om de studentassessor wettelijk verplicht te stellen bij hogescholen en universiteiten?

Als er goede redenen zijn om dat te doen, hoe zou dat in de praktijk dan het beste inhoud kunnen krijgen?

Wenselijk. Het studentenbelang lijkt in de keuzes van besturen op dit moment lang niet altijd even evident. Door een studentassessor bij het bestuur te plaatsen is ten minste de kans vergroot dat de belangen van (een deel van) de studenten meegewogen wordt in de beslissingen van het bestuur.

Ik heb zelf echter geen ervaring met studentassessoren, maar op ander instellingen weet ik dat er op instellings-/faculteitsniveau wel positieve ervaringen mee zijn. Mogelijk dat die voorbeelden input kunnen beden om hier het beste inhoud aan te geven.