Wet op de politieke partijen

Reactie

Vraag1

De kans bestaat dat dit voorstel ervoor zorgt dat alleen nog grote, bestaande partijen/verenigingen hun zaakjes zodanig op orde hebben en houden, dat het oprichten van nieuwe politieke partijen/verenigingen dusdanig wordt ontmoedigd, dat men daar niet meer aan begint. Er worden nogal wat administratieve (onmogelijke) barrières opgeworpen. Om een voorbeeld te noemen: hoe gaat een partij de nationaliteit van een donateur controleren? Inzage in de BRP is er niet, dus dan van elke donateur een kopie van het identiteitsbewijs vragen? De memorie van toelichting blijft op dit punt mistig.

Het voorstel is winst voor de bestaande structuren, die van de bestaande politieke partijen, maar of het winst is voor de democratische rechtsstaat valt te betwijfelen. Deze wet beoogd iets te regelen over politieke partijen, zonder dat nagedacht lijkt te zijn over de effecten die het kan hebben op de structuur van onze democratie. Gaan mensen zich dan verenigen zonder de structuur van een politieke partij. Dan maar zonder partijnaam een kandidatenlijst indienen. De financiële drempel om een kandidatenlijst in te dienen is niet zo heel groot. Zeker niet voor vermogende Nederlanders. Zou dit voorstel niet juist de deur open zetten naar dergelijke lijsten die op andere manier gefinancierd worden. Een manier die zich dan onttrekt aan (wettelijk) toezicht. Waarbij iemand als bijvoorbeeld Elon Musk met een zak geld een lijst met prominente Nederlanders in vertegenwoordigende organen krijgt.

Uiteindelijk zijn het de personen die via het kiesrecht verkozen worden die de wetten samen met de regering vaststellen. Dat zijn niet de politieke partijen zelf. De toelichting geeft dat ook toe: een partijverbod heeft geen effect op de gekozen vertegenwoordigers. Voor echte bescherming van de democratische rechtsstaat is een gewone wet die het politieke partijen lastig maakt onvoldoende. De volksvertegenwoordiging kunnen deze wet bij eerstvolgende gelegenheid weer intrekken.

Inmiddels kan dan een nieuwe realiteit zijn ontstaan waarbij politieke partijen aan invloed hebben ingeboet en andere structuren zijn ontstaan. Als het de regering ernst is, zou het inzetten op grondwettelijke bescherming van de democratische rechtsstaat.