Zelfstandigenwet

Reactie

Vraag1

Het is positief dat na ruim twintig jaar van onzekerheid, mislukte regelgeving en een slepend handhavingsmoratorium eindelijk een poging wordt gedaan om duidelijkheid te creëren over de complexe positie van zzp'ers.

Enkele opmerkingen:
- De introductie van een dubbele toets is een belangrijke stap in de richting van duidelijkheid en rechtszekerheid, mits verder wordt uitgewerkt hoe er getoetst zal worden.
- Het voorstel erkent dat zelfstandigheid in de meeste gevallen een bewuste keuze is en geen verkapte vorm van loondienst hoeft te zijn. Dit is, zeker in het kader van moderne arbeid, belangrijk, aangezien flexibiliteit en autonomie steeds belangrijker worden.
- Het opnemen van een verplichting tot het treffen van voorzieningen voor arbeidsongeschiktheid en pensioen is geen goed idee en zou het uitgangspunt van nieuwe wetgeving moeten zijn.
- De oprichting van een onafhankelijke toetsingscommissie die bindende uitspraken kan doen is een welkome aanvulling, mits deze voldoende capaciteit en deskundige medewerkers krijgt, anders is het een loze aanvulling. - Het sectorale rechtsvermoeden is nuttig in sectoren waar schijnzelfstandigheid veel voorkomt (zoals de bouw of platformeconomie), maar het rechtsvermoeden moet niet de reden zijn dat het individuele geval niet wordt getoetst.
- Hoewel het verplicht stellen van het treffen van sociale voorzieningen een goed plan is, moet er ook onderzocht worden hoe de ondernemingsvrijheid gewaarborgd kan worden.

Vraag2

Werken voor eigen rekening en risico:
- De zelfstandige heeft geen garantie op doorbetaling bij ziekte of gebrek aan werk.
- De zelfstandige draagt zelf de financiële consequenties van fouten, vertragingen of wanbetaling.
- Er is geen loondoorbetalingsverplichting van de opdrachtgever.
- Er zijn contracten of algemene voorwaarden waarin dit expliciet is vastgelegd.
- De zelfstandige declareert werk op basis van prestaties of uren, zonder een vast looncomponent.

Een deugdelijke administratie voeren:
- De zelfstandige beschikt over een gestructureerde financiële administratie die voldoet aan de eisen van de Belastingdienst.
- Minimaal moet aanwezig zijn: facturen (verstuurd en ontvangen), urenregistratie per opdracht, kilometer-/reisregistratie (indien van toepassing), contracten of opdrachtbevestigingen, jaarrekening of winst- en verliesrekening.
- Eventueel: gebruik van erkende boekhoudsoftware of verplicht gebruik van een boekhouder/accountant.

Zich gedragen in het economisch verkeer als zelfstandig ondernemer:
- Gebruik van eigen apparatuur/middelen.
- Inschrijving bij de KvK.
- Het hebben van een zakelijke website.
- Het actief zoeken naar nieuwe opdrachten/opdrachtgevers via verschillende kanalen.

Een adequate voorziening hebben getroffen tegen het risico van arbeidsongeschiktheid. Zelfstandigen gaan zelf over de invulling hiervan:
- Een arbeidsongeschiktheidsverzekering via een verzekeraar.
- Deelname aan een broodfonds.
- Deelname aan een coöperatieve voorziening of sectorfonds.
- Een aantoonbare financiële buffer die minimaal 6 maanden aan gemiddelde inkomsten dekt.

Een proportionele bijdrage voor een voorziening bij pensionering hebben. Het is aan zelfstandigen zelf om dit op hun manier in te vullen:
- Inleg in een lijfrenteverzekering of bankspaarproduct
- Deelname aan een vrijwillige pensioenregeling (bv. zzp-pensioenfonds)
- Eigen spaarregeling met jaarlijkse stortingen
- De minimale inleg voor bovenstaande opties moet worden vastgelegd, bv. 5% van de jaaromzet of de winst.

Vraag3

Er is sprake van vrijheid van organisatie van werk:
- De opdrachtnemer bepaalt zelf hoe het werk wordt uitgevoerd, zonder werkinstructies of standaardprocedures van de opdrachtgever.
- De opdrachtgever stuurt op resultaat of eindproduct, niet op de wijze van uitvoering. Er is een resultaatverplichting, geen inspanningsverplichting.
- Er is geen verplicht gebruik van interne tools, formats of methodes van de opdrachtgever (tenzij overeengekomen als randvoorwaarde voor samenwerking).

Er is sprake van vrijheid van organisatie van de werktijd:
- De opdrachtnemer bepaalt zelf wanneer het werk wordt uitgevoerd (met eventuele deadlines).
- Er is geen aanwezigheidsplicht of vast rooster.
- Eventuele besprekingen worden in overleg gepland.

Er is geen sprake van hiërarchische controle:
- Er is geen leidinggevende die het werk van de opdrachtnemer inhoudelijk of procesmatig aanstuurt.
- Er zijn geen beoordelingsgesprekken, functioneringsverslagen of gezag zoals in een werkgeversrelatie.

De partijen hebben de bedoeling om anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst arbeid te verrichten:
- Beide partijen hebben expliciet vastgelegd dat het werk op zelfstandige basis wordt verricht, zonder gezagsverhouding of loonbetalingsverplichting.
- Er is geen intentie tot loonbetaling, geen vakantiegeld, loondoorbetaling bij ziekte, pensioenafdracht, etc.
- De opdrachtnemer wordt betaald op factuurbasis en draagt zelf zorg voor verzekeringen en administratie.
- Partijen dienen te contracteren op basis van een goedgekeurde modelovereenkomst.

Vraag4

Ja, een derde lid is wenselijk. Het moet dienen als vangnet voor situaties waarin werkenden niet volledig voldoen aan de nieuwe dubbele toets, maar toch aantoonbaar buiten dienstbetrekking opereren. Hierdoor wordt een brug geslagen tussen de juridische en economische werkelijkheid.

Indien men geen derde lid wil toevoegen, is het essentieel dat uit de memorie van toelichting duidelijk blijkt dat de toets uit lid 2 niet als limitatieve alles-of-niets-benadering bedoeld is. Dan moet expliciet worden vermeld dat er sprake blijft van een holistische beoordeling conform het huidige arbeidsrechtelijke toetsingskader, waarbij het zwaartepunt ligt bij feitelijke ondergeschiktheid, loon en gezagsverhouding.