BHOS-beleidsnota

Reactie

Naam	NIMD (mr H.M. Schrooyen)
Plaats	Den Haag
Datum	14 april 2022

Vraag1

(see english below)
Nexus (samenhang) Ontwikkelingssamenwerking & Buitenlandse Handel

Het Nederlandse bedrijfsleven kan door middel van handel, investeringen en marktkracht een belangrijke rol spelen bij een aantal van de grote wereldwijde uitdagingen van deze tijd. Om de Nederlandse inzet richting het bedrijfsleven een focus mee te geven wordt gekozen voor een focus op de “twin-transities”; de digitale transitie (via onder meer artificiële intelligentie) en de verduurzamingtransitie. Deze twin-transities op digitale innovatie en verduurzaming zullen de komende jaren een grote rol spelen om de Parijs en Glasgow-doelen voor klimaat te halen. Die doelen moeten we in Nederland halen, maar ook wereldwijd. Hoewel er een grote behoefte is aan Nederlandse expertise en investeringen, zien we dat meer nodig kan zijn om het Nederlandse bedrijven te betrekken bij deze transities in (lage en) midden-inkomenslanden.

1. Hoe kan het Nederlandse bedrijfsleven meer betrokken worden bij de twin-transitie in (lage en) midden-inkomenslanden?


(EN)
Nexus between development cooperation and foreign trade

Through their trade, investment and market position, Dutch businesses can play a key role in tackling some of the major challenges facing the world today. The focus of Dutch policy vis-a-vis the private sector will be on the 'twin transitions' of digitalisation (including artificial intelligence) and sustainability – both of which will be key to achieving the Paris and Glasgow climate goals in the years ahead. We must achieve these goals not only in the Netherlands, but across the world as a whole. While Dutch expertise and investment funding are in great demand, we also see that more may be needed when it comes to getting Dutch companies involved in these transitions in low- and middle-income countries.

1. How can we increase the involvement of Dutch companies in the twin transitions in low- and middle-income countries?

Twin-transitie en bedrijven hebben beiden een stabiele bodem nodig om samen te kunnen bloeien. Het Nederlandse bedrijfsleven kan alleen effectief opereren en bijdragen aan twin-transities als er in andere landen een functionerende rechtsstaat is. Alleen dan is er juridische zekerheid over investeringen, en kan het afvloeien van grote sommen geld naar corrupte politici en ambtenaren worden voorkomen. Alleen dan kan er een effectieve en toekomstbestendige twin-transitie worden ingezet.
Dat betekent dat Nederland het Nederlandse bedrijfsleven het beste ondersteunt wanneer het corruptie bestrijdt, en democratie en rechtsorde bevordert. Nederland kan landen en politici die hun democratie en rechtsstaat willen ontwikkelen bijstaan en een sparring partner zijn. Op deze manier draagt Nederland bij aan de noodzakelijke vruchtbare voedingsbodem, die de bloei van de twin transitie en het Nederlandse bedrijfsleven zo nodig heeft.

Het is daarom van cruciaal belang dat Nederland kijkt naar waar de kansen liggen om deze vruchtbare bodem te creëren of te verstevigen. Het Nederlandse bedrijfsleven is niet gebaat bij het rigide doodstaren op focuslanden. Dat kunnen landen zijn waar er geen intrinsieke motivatie bij de eigen leiders is om die kostbare bodem van rechtstaat en democratie, die het bedrijfsleven en twin-transitie zo nodig heeft, te voeden. Het Nederlandse bedrijfsleven heeft een Nederland nodig dat ondersteunt daar waar het tot positieve resultaten kan leiden (demand driven). Op die manier wordt er geen Nederlands belastinggeld verspild.
? Het Nederlandse bedrijfsleven en twin-transitie hebben beiden een stabiele bodem nodig om samen te kunnen groeien. Het NIMD raadt aan de menskracht van het Ministerie op het gebied van corruptiebestrijding, goed bestuur en democratie te versterken. Alsmede meer aandacht te besteden aan coherentie tussen BZ, BHOS en Economisch beleid.
? Het Nederlandse bedrijfsleven en twin transitie zijn gebaat bij het denken en handelen in kansen. Zet in op die landen die vragen om Nederlandse betrokkenheid bij het opbouwen van een stabiele rechtsorde en democratie, en openstaan voor kennisdeling en het uitwisselen van ervaringen.

Vraag2

Nederland kent een lange traditie van publieke private samenwerking. Nu de mondiale uitdagingen steeds groter worden, is het van belang deze publiek-private samenwerkingen te verdiepen en te versnellen. De duurzame ontwikkelingsdoelen zijn in 2015 vastgesteld als actieplan voor overheden, bedrijven, kennisinstellingen en burgers om duurzame ontwikkeling te verwezenlijken wereldwijd.

2. Hoe kunnen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen beter samenwerken om de duurzame ontwikkelingsdoelen te halen?

(EN)
The Netherlands has a long tradition of public-private partnership. As the global challenges grow ever bigger, it is important to deepen and accelerate these partnerships. The Sustainable Development Goals were presented in 2015 as a plan of action for governments, companies, knowledge institutions and private individuals to achieve sustainable development worldwide.

2. How can government, the private sector and knowledge institutions work together better to achieve the Sustainable Development Goals?

Hoezeer de overheid, het bedrijfsleven en kennisinstellingen elkaar ook nodig hebben, deze publiek-private samenwerking gaat niet overal vanzelf. In veel landen wordt op dit moment de ruimte van het maatschappelijk middenveld, media, politieke oppositie en mensenrechtenactivisten beperkt. Dit leidt niet tot een open dialoog, maar tot een beperkte informatievoorziening die besluitvorming op basis van kennis en feiten in de weg staat. Dit is een directe bedreiging voor de verwezenlijking van duurzame ontwikkeling. Of, anders gesteld, SDG 16 -Het bevorderen van inclusieve, participatieve en representatieve besluitvorming op alle niveaus, voor vrede, veiligheid en rechtvaardigheid-, is zowel een doel als een middel om de andere SDGs te bereiken.
Als Nederland het verschil wilt maken, moeten we onze investering in safe spaces voor politieke dialoog verder versterken. Zo kunnen verschillende politieke en maatschappelijke actoren effectief met elkaar samenwerken.
Flexibiliteit en “soft diplomacy” zijn hierin heel belangrijk. Om partners samen te brengen en kennis te delen, kan Nederland, en met name de ambassades, een pro-actieve rol spelen om verschillende soorten partners met elkaar in contact te brengen. Een goede dialoogmethodologie is hiervoor cruciaal. Nederland kan beginnen met bijdragen aan bestaande initiatieven die goed lopen, zodat deze verder verbeterd en uitgebreid kunnen worden. NIMD stelt haar kennis op het gebied van politieke dialoog beschikbaar voor deze multi-stakeholder dialoog processen.

Vraag3

Nederland heeft sinds 2016 een actieplan beleidscoherentie voor ontwikkeling. Beleidscoherentie voor ontwikkeling heeft als doel om in niet-hulp (OS) beleid schade voor ontwikkelingslanden te verminderen en synergiën en samenwerking te versterken. Het Nederlandse actieplan is in 2018 herzien en geeft een overzicht van vijf Nederlandse beleidsthema’s die een invloed hebben op de ontwikkelingskansen in ontwikkelingslanden. Deze thema’s zijn: (1) het tegengaan van belastingontwijking/ontduiking, (2) ontwikkelingsvriendelijke handelsakkoorden, (3) een ontwikkelingsvriendelijk investeringsregime, (4) verduurzaming van productie en handel en (5) het tegengaan van klimaatverandering.

3. Hoe kan de bovengenoemde Nederlandse inzet op beleidscoherentie voor ontwikkeling verder versterkt of verbeterd worden?

(EN)
The Netherlands has had an action plan on policy coherence for development since 2016. The aim of policy coherence is to reduce the negative effects on developing countries caused by policies in areas other than development, and to strengthen synergies and cooperation. The action plan, which was revised in 2018, identifies five Dutch policy themes that can enhance developing countries’ opportunities for development: (1) combating tax avoidance/evasion, (2) development-friendly trade agreements, (3) a development-friendly investment regime, (4) more sustainable production and trade, and (5) combating climate change.

3. How can the Netherlands’ efforts to achieve policy coherence for development be further strengthened or enhanced?

Het NIMD raadt aan om de recent zeer veranderde geo-politieke situatie als uitgangspunt te nemen voor het BHOS beleid en bovendien gebruik te maken van wetenschappelijke inzichten waar het gaat om hulp en handel.
Rechtsorde, democratie en respect voor mensenrechten is een voorwaarde voor inclusieve groei. Alleen als Nederland aandacht besteedt aan de grondoorzaken van armoede, ongelijkheid en uitsluiting, kan beleidscoherentie tussen handel en hulp plaatsvinden. De nadruk ligt nog te vaak en te eenzijdig op handel waar het gaat om het Nederlands BHOS beleid. Met name waar het gaat om landen die niet tot de Nederlandse focuslanden behoren, worden thema’s als goed bestuur, vrouwenrechten en verduurzaming over het hoofd gezien. Ook de huidige vragen laten een eenzijdige nadruk op handel zien, waardoor we de basisvoorwaarden voor handel uit het oog dreigen te verliezen: rechtsorde, democratie en respect voor mensenrechten.
Ook het IOB geeft aan dat er op dit moment gebrek is aan coherentie tussen handelsprioriteiten en prioriteiten die niet direct gerelateerd lijken te zijn aan handel. Het is daarom van groot belang om de coherentie tussen handelsbeleid, ontwikkelingsbeleid en buitenlandbeleid te bevorderen. Het gebruikmaken van de SDG toets kan hierbij helpen.

Vraag4

Buitenlandse Handel
Internationale handel en investeringen zijn van groot belang voor de Nederlandse welvaart en werkgelegenheid. De Nederlandse welvaart wordt voor een derde verdiend door internationale handel en een derde van onze banen zijn verbonden aan internationale handel. Onze internationale concurrentiepositie is onderhevig aan de “twin-transities” (digitalisering/innovatie en klimaat/duurzaamheid) en verschuivende geopolitieke verhoudingen. Het is voor Nederland van groot belang om het verdienvermogen te versterken nu en in de toekomst.

Strategisch en duurzaam handelsbeleid
In anticipatie op de geopolitieke en transitie-ontwikkelingen sturen ook buitenlandse staten sterker op hun nationale en internationale beleid. Zo passen staten in toenemende mate assertievere economische diplomatie toe en zetten zij economische machtsinstrumenten in om hun internationale doelen na te jagen. Nederland kan hierin niet achter blijven. De verwevenheid van ons land met de rest van de wereld is groter en kwetsbaarder dan ooit. Als onderdeel van een samenhangend buitenland beleid, zal Nederland zich toeleggen op een strategisch en duurzaam handelsbeleid.

4. Hoe kan de overheid het duurzame verdienvermogen van Nederlandse bedrijven in het buitenland versterken?

Foreign trade
International trade and investment are crucial to prosperity and jobs in the Netherlands. International trade accounts for a third of our national income and is linked to a third of our jobs. But our international competitiveness faces risks posed by the twin transitions (digitalisation/innovation and climate/sustainability) and the shifting geopolitical balance of power. It is therefore vital for the Netherlands to strengthen its earning capacity, both now and in the future.

Strategic and sustainable trade policy
Other states are also anticipating the above-mentioned transitions and geopolitical shifts, and are adjusting their national and international policies accordingly, for instance by pursuing their international objectives through more aggressive economic diplomacy and the use of economic instruments of power. The Netherlands cannot afford to fall behind. Our country’s interconnections with the rest of the world are both greater and more fragile than ever. The Netherlands will therefore focus on strategic and sustainable trade policy as part of its coherent foreign policy.

4. How can the government strengthen Dutch companies’ sustainable earning capacity abroad?

Nederland heeft andere democratieën nodig heeft om haar eigen handels- en duurzaamheidsdoelen te behalen. Het duurzame verdienvermogen van Nederlandse bedrijven in het buitenland is fundamenteel afhankelijk van de rechtsorde en democratische rechten in het handelsland. Recente ontwikkelingen in de eigen Europese buurt maken dat weer eens glashelder.
Maar het geldt niet alleen in de eigen Europese buurt. Helaas maken we inmiddels al 16 jaar democratische achteruitgang mee, en zijn er elk jaar minder democratieën. In de landen die nog wel democratisch zijn, neemt de kwaliteit van de democratie af. Dat schaadt niet alleen de eigen bevolking in het handelsland, maar ook het duurzame verdienvermogen van Nederlandse bedrijven in deze landen.
Nederland zal zich rekenschap moeten geven met wie het om tafel zit. Thema’s zoals mensenrechtenschendingen, genderongelijkheid, het muilkorven van de media en het kortwieken van politieke oppositie moeten we aankaarten en meenemen in besluitvorming over met wie we wel of niet willen handel drijven. Deze brede analyse van partners en landen, en afwegingen maken op grond van die analyse, sluit goed aan bij de wens van de regering voor een meer transparante bestuurscultuur. Nederland zal toe moeten werken naar een ander verdienmodel, dat erkent dat we met sommige landen niet, of alleen onder bepaalde voorwaarden, kunnen en willen werken.
Een dergelijk model en analyse geeft dan helder weer in welke landen wel, in welke landen niet, het Nederlands bedrijfsleven duurzaam en betrouwbaar kan handelen. In landen die buiten deze analyse vallen, maar die wel duidelijke potentie laten zien en interesse hebben in het opbouwen van de eigen rechtsorde, kan Nederland het democratiseringsproces ondersteunen. Zo vergroot Nederland op de lange termijn ook de eigen investeringsmogelijkheden voor het Nederlandse bedrijfsleven in het buitenland.

Vraag7

Ontwikkelingssamenwerking
Development cooperation

Nederlandse inzet op Ontwikkelingssamenwerking

Nederland is op verschillende thema’s actief op gebied van ontwikkelingssamenwerking. Zo investeren we in het realiseren van de Sustainable Development Goals (SDG’s) en zetten we extra in op opvang in de regio, toegang tot vaccins, klimaatadaptatie en -mitigatie. Nederland gaat door met wat goed gaat en focust op waar Nederland goed in is, zoals verbinding tussen diplomatie en ontwikkelingssamenwerking. Meer informatie over het ontwikkelingssamenwerkingsbeleid van Nederland is te vinden op www.nlontwikkelingssamenwerking.nl.

7. Waar is Nederland op het gebied van ontwikkelingssamenwerking volgens u goed in? Op welke thema’s zou Nederland een aanjagende rol kunnen vervullen?

(EN)
Dutch development cooperation activities

The Netherlands is actively pursuing a number of policy themes in the area of development cooperation. For example, we're investing in efforts to advance the Sustainable Development Goals (SDGs), reception in the region, access to vaccines, and climate adaptation and mitigation. The Netherlands will continue its efforts in areas where progress is being made and will focus on its strengths, such as linking diplomacy and development. For more information about Dutch development policy, go to www.nlontwikkelingssamenwerking.nl.

7. In your opinion, what are the Netherlands’ strengths when it comes to development cooperation? In which policy themes could the Netherlands play a leading role?

Nederlanders zijn samenwerkers en verbinders. Onze reputatie en traditie van handel, samenwerking en dialoog, brengen een groot voordeel met zich mee; wij brengen de politiek, het bedrijfsleven en het maatschappelijk middenveld bijeen om gezamenlijk tot betere oplossingen te komen. Dit doen wij in eigen land en daarbuiten, voor politieke, economische of sociale problemen. Gezien de grote problemen waar de wereld zich nu toe dient te verhouden, is deze kwaliteit onmisbaar in de ontwikkelingssamenwerking. Nederland werkt in haar eigen belang, en in het belang van andere landen, wanneer wij deze kernkwaliteit versterken. Nederland zal zich nog sterker kunnen richten op het bij elkaar brengen van politiek, bedrijfsleven en het maatschappelijk middenveld in dialoog om samen de huidige wereldproblemen te lijf te gaan. De Nederlandse ambassades zijn uitstekend toegerust om deze rol uit te bouwen en worden alom gewaardeerd voor onze benaderbaarheid. Partners uit het zuiden vinden dat Nederlandse diplomaten toegankelijk zijn, en waarderen dit zeer.
De goede reputatie van Nederlandse diplomaten maakt hen bij uitstek geschikt om vertegenwoordigers van verschillende groepen in de samenleving samen te brengen. Een mooi voorbeeld hiervan is hoe de ambassadeur in Guatemala, samen met de Spaanse ambassadeur, de sociale partners in Guatemala samen uitnodigde in haar huis. Deze bijeenkomsten leidden uiteindelijk tot de oprichting van een SER.
Nederland kan meer doen om voort te bouwen op positieve resultaten die zijn behaald als gevolg van ontwikkelingssamenwerking. De VN Commissie tegen straffeloosheid in Guatemala - CICIG -, heeft volgens de International Crisis Group (ICG) bijgedragen aan een aantoonbare reductie van het aantal moorden Desalniettemin krijgt dit initiatief onvoldoende aandacht en navolging, en dat terwijl het tegengaan van corruptie en straffeloosheid een belangrijke voorwaarde is voor een betere verdeling van welvaart.

Vraag8

Innoveren op OS

Nederlandse internationale samenwerking is flexibel en kennisintensief, we zijn vernieuwend. Zo ontwikkelt Nederland nieuwe manieren van werken en partnerschappen die daarna door bijv. de Europese Commissie en Wereldbank worden opgepakt of opgeschaald. De Nederlandse internationale samenwerking fungeert dus veelal als een creatieve en kennisintensieve incubator (een broedplaats voor nieuwe ideeën. Nederland is een relatief kleine donor, maar als lidstaat van de EU en via bilaterale hulp kan Nederland de zichtbaarheid van EU-hulp vergroten en additionele relevante kapitaalstromen generen.

8. Op welke manier en op welk vlak kan de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking nog meer innoveren?

(EN)
Innovative development cooperation

Dutch international cooperation is flexible and knowledge-intensive. We are also innovative, developing new ways of working and new types of partnership that are subsequently adopted or scaled up by others, like the European Commission and the World Bank. In this respect, Dutch international cooperation is like a creative and knowledge-intensive incubator. We are a relatively small donor, but as an EU member state and through bilateral aid we can make EU aid more visible and generate additional, relevant capital flows.

8. In what other ways and areas could Dutch development cooperation innovate more?

Het afgelopen jaar heeft laten zien dat online vergaderen mogelijk is. Nederland kan op die manier ook aansluiten bij coördinatie bijeenkomsten van landen waar we zelf geen ambassades hebben. Met name in die landen waar een kleine internationale gemeenschap is, is de aanwezigheid van Nederland belangrijk, ook omdat Nederland een “donor met durf” is.
De EU heeft verschillende Team Europe Initiatives (TEI) gelanceerd. Het zo goed zijn als Nederland hier actief aan meedoet, met name ook op het gebied van democratie en mensenrechten.
? Ben minder bang voor versnippering van hulp, maar kijk naar resultaten. Op dit moment is veel hulp erg geconcentreerd, soms ook in landen waarvan je je kan afvragen of zij met zulke omvangrijke steun op een goede manier kunnen omgaan. Ben veel flexibeler waar het gaat om hulp en de landen waarin die gegeven kan en mag worden. Het is nuttig om een analyse te maken van landen waar politieke bereidheid en capaciteit is voor programma’s met name op het gebied van democratie en goed bestuur. Dit garandeert positieve resultaten. Vertrouw bij deze ook op de kennis en kunde van het Nederlands maatschappelijk middenveld.
? Maak slimmer en meer gebruik van de mogelijkheid tot het Delegated Cooperation mechanisme binnen de Europese Commissie (INTPA): het managen en doorsluizen van EU middelen via de systemen van BZ. Op deze manier kan er in landen een aanvullende hefboom gecreëerd worden voor de meerjarendoelstellingen geformuleerd door de posten.
? Stap af van ODA criteria voor ondersteuning bij democratie en goed bestuur. Er bestaan rijke landen die niet democratisch zijn, en arme landen die dat wel zijn. Kijk naar landen die in een democratiseringsproces zitten, en ondersteun hen. Dit is ook eigenbelang, want de gemeenschap van liberale democratieën wordt steeds kleiner. Nederland heeft er belang bij dat die gemeenschap weer groeit, om ons samen sterk te kunnen maken voor mensenrechten en inclusieve en duurzame groei. Dus graag flexibiliteit in het denken hierover

Vraag9

Een donor met durf

De Nederlandse internationale inzet is gedurfd, omdat we financiële investeringen koppelen aan onze diplomatieke inzet en expertise. We continueren thema’s waar we traditionele meerwaarde hebben: seksuele en reproductieve rechten en gezondheid (SRGR), water, voedselzekerheid en veiligheid & rechtsorde. Daarbij kunnen we nog meer gebruik maken van het diplomatieke gewicht van o.a. de EU. We investeren in systeemverandering om te zorgen dat we de SDG’s in 2030 realiseren. Met systeemverandering bedoelen we dat we de systemen die armoede en ongelijkheid in stand houden aanpakken.

9. Op welke manier/welk vlak kan Nederland als donor nog meer durf te tonen?


(EN)
A bold donor

Dutch international efforts can be characterised as bold, because we link financial investment to diplomatic efforts and expertise. We will continue our work on themes where we have always added value: sexual and reproductive health and rights (SRHR), water, food security, and security and the rule of law. We will also make better use of the diplomatic weight of the EU. To ensure we achieve the SDGs by 2030, we will invest in systemic change, i.e. tackling the structures that maintain poverty and inequality.

9. In what ways or areas could the Netherlands, as a donor, be even bolder?

Zet in op een goede mix van ondersteunende en punitieve maatregelen. Zorg ervoor dat de verschillende middelen elkaar versterken in plaats van tegenwerken (budgetsupport, steun aan het maatschappelijk middenveld, sancties).
Daarnaast zou het van durf spreken om als partner meer te investeren in de lopende institutionele kosten van de organisaties in het maatschappelijk middenveld. Een institutionele basis-ondersteuning, zonder strikte voorwaarden, geeft organisaties ruimte voor flexibiliteit, creativiteit en effectiviteit in de uitvoering. Na een stevige institutionele scan vooraf, kunnen de verdere rapportageverplichtingen en eisen sterk verminderd worden. Minder administratieve regeldruk creëren voor het maatschappelijk middenveld toont durf.

Vraag10

Afrondende algemene vraag

10. Heeft u nog andere punten van aandacht die u vindt dat meegenomen dienen te worden in de nieuwe beleidsnota?


(EN)
General closing question

10. Are there any other points that you believe should be included in the new policy document?

In Europa is na de Russische invasie bliksemsnel besloten tot massieve investeringen in defensie. Halsoverkop worden ook maatregelen getroffen voor het verzekeren van strategische zaken zoals energie en voedsel. Hoe begrijpelijk ook, een andere keuze is minstens zo urgent. Want wat is er strategischer voor vrede en welvaart dan de weerbaarheid van de democratische samenleving zelf? Het is daarom – met dank aan Poetin - de hoogste tijd om democratie te zien als een strategisch goed, waarvan de kwaliteit van levensbelang is voor het voortbestaan van de vrije open samenleving en voor het behoud van vrede en veiligheid. Dat besef moet leiden tot een urgente herziening van binnen- en buitenlands beleid.

Investeren in democratie is verreweg de goedkoopste verzekeringspolis tegen oorlog. Daarmee is het nog geen eenvoudige keuze. Het betekent dat elk democratisch land in de spiegel moet durven te kijken, met zelfkritiek en de wens zich te verbeteren. Pas als de oudere democratieën hun zelfgenoegzaamheid afleggen en open staan voor kritiek, worden ze geloofwaardig in hun dialoog met andere landen. Hoe inclusief is onze democratie, wie valt buiten de boot, van wie worden de rechten onvoldoende beschermd, wie heeft geen toegang tot de macht, hoe nemen onze democratische instituties hun verantwoordelijkheid om er te zijn voor elke inwoner?

We zullen met alle respect voor de eigen keuzes van landen veel meer prioriteit moeten geven aan het versterken van democratieën. Dat kan onder meer door beginnende politici te trainen, door in post-conflictlanden de dialoog te ondersteunen, vrouwen en minderheden bij te staan op weg naar gekozen posities, parlementen en lokaal bestuur te versterken, en door vrije media en maatschappelijke organisaties bij te staan.

Onvermijdelijk zal het herstel van vertrouwen tussen politici en kiezers hoog op de agenda staan. In vele democratieën, jong en oud, bedienen elites zich immers heel handig terwijl de bevolking hongerig toekijkt. Dat kan niet zo blijven, want zonder sociale rechtvaardigheid en zonder aanpak van corruptie staat het voortbestaan van de democratie zelf op het spel. En daarmee dus ook de vrede.