BHOS-beleidsnota
Reactie
| Naam | Fairtrade Nederland (Susanne Boetekees) |
|---|---|
| Plaats | Utrecht |
| Datum | 14 april 2022 |
Vraag1
(see english below)Nexus (samenhang) Ontwikkelingssamenwerking & Buitenlandse Handel
Het Nederlandse bedrijfsleven kan door middel van handel, investeringen en marktkracht een belangrijke rol spelen bij een aantal van de grote wereldwijde uitdagingen van deze tijd. Om de Nederlandse inzet richting het bedrijfsleven een focus mee te geven wordt gekozen voor een focus op de “twin-transities”; de digitale transitie (via onder meer artificiële intelligentie) en de verduurzamingtransitie. Deze twin-transities op digitale innovatie en verduurzaming zullen de komende jaren een grote rol spelen om de Parijs en Glasgow-doelen voor klimaat te halen. Die doelen moeten we in Nederland halen, maar ook wereldwijd. Hoewel er een grote behoefte is aan Nederlandse expertise en investeringen, zien we dat meer nodig kan zijn om het Nederlandse bedrijven te betrekken bij deze transities in (lage en) midden-inkomenslanden.
1. Hoe kan het Nederlandse bedrijfsleven meer betrokken worden bij de twin-transitie in (lage en) midden-inkomenslanden?
(EN)
Nexus between development cooperation and foreign trade
Through their trade, investment and market position, Dutch businesses can play a key role in tackling some of the major challenges facing the world today. The focus of Dutch policy vis-a-vis the private sector will be on the 'twin transitions' of digitalisation (including artificial intelligence) and sustainability – both of which will be key to achieving the Paris and Glasgow climate goals in the years ahead. We must achieve these goals not only in the Netherlands, but across the world as a whole. While Dutch expertise and investment funding are in great demand, we also see that more may be needed when it comes to getting Dutch companies involved in these transitions in low- and middle-income countries.
1. How can we increase the involvement of Dutch companies in the twin transitions in low- and middle-income countries?
Als wereldwijde beweging zien wij elke dag hoe oneerlijke handelspraktijken – zoals het betalen van lage prijzen – mensenrechten van miljoenen mensen onder druk zetten. Boeren en werknemers zijn hier de dupe van en leven vaak nog altijd in extreme armoede. De vrijwillige instrumenten die nu worden ingezet om deze problemen aan te pakken, hebben onvoldoende impact.
Voortbouwend op de UNGPs en OESO Richtljinen roepen we de Nederlandse overheid op IMVO- wetgeving te implementeren die:
• De hele toeleveringsketen omvat
• Een due diligence verplichting betreft voor alle bedrijven (rekening houdend met proportionaliteit)
• bedrijven verplicht tot eerlijke handels- en aankooppraktijken: boeren en werknemers moeten daadwerkelijk in staat gesteld worden om hun levensomstandigheden te verbeteren. Dit kan niet als HRDD-beleid slechts leidt tot meer druk op boeren en werknemers, zonder eerlijke prijzen en aankooppraktijken van bedrijven.
• Een aanpak op leefbaar inkomen en leefbaar loon centraal stelt;
• Inclusief is en boeren en werknemers in staat stelt een leidende rol te spelen in HRDD-processen om zo geloofwaardige effectieve mechanismen voor preventie, mitigatie en herstel op te bouwen.
• ‘Cut and run’ gedrag, waarbij bedrijven hun activiteiten verplaatsen naar gebieden die als minder risicovol worden beschouwd, tegengaat. Wetgeving moet van bedrijven vereisen dat zij de meest ernstige mensenrechten- en milieukwesties aanpakken.
Tenslotte moet wetgeving zorgen voor een eerlijke verdeling van de lasten: degenen met de meeste macht en middelen moeten verantwoordelijk worden gehouden en delen in de kosten.
Wij vragen de Nederlandse overheid:
• Tijdens de onderhandelingen in de Europese Raad te pleiten voor een betere en ambitieuzere EU-richtlijn (CS DDD) die volledig in lijn is met de OESO-richtlijnen en waarin de positie van rechthebbenden zoals boeren en werknemers centraal staat, i.p.v. de positie van bedrijven, inclusief bovenstaande kenmerken voor inclusieve wetgeving
• Een ambitieuzer eigen wetsvoorstel te presenteren dat in lijn is met de bouwstenen (als ondergrens) van het kabinet en expliciet aangevuld met bovenstaande elementen voor impactvolle wetgeving. Hiermee vergroot het kabinet bovendien het draagvlak voor, en de invloed van Nederland op, ambitieuze Europese regelgeving.
Vraag2
Nederland kent een lange traditie van publieke private samenwerking. Nu de mondiale uitdagingen steeds groter worden, is het van belang deze publiek-private samenwerkingen te verdiepen en te versnellen. De duurzame ontwikkelingsdoelen zijn in 2015 vastgesteld als actieplan voor overheden, bedrijven, kennisinstellingen en burgers om duurzame ontwikkeling te verwezenlijken wereldwijd.2. Hoe kunnen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen beter samenwerken om de duurzame ontwikkelingsdoelen te halen?
(EN)
The Netherlands has a long tradition of public-private partnership. As the global challenges grow ever bigger, it is important to deepen and accelerate these partnerships. The Sustainable Development Goals were presented in 2015 as a plan of action for governments, companies, knowledge institutions and private individuals to achieve sustainable development worldwide.
2. How can government, the private sector and knowledge institutions work together better to achieve the Sustainable Development Goals?
Het behalen van de SDG’s en het tegengaan van klimaatverandering vraagt nadrukkelijk om lange termijn denken en actie op korte termijn. Leefbaar loon en inkomen zijn mensenrechten die voorwaardelijk zijn voor een goede invulling van andere mensenrechten.
Het beleid dient daarin in te zetten op onderstaande:
• We komen niet tot een structurele oplossing als we de meerderheid van de stakeholders zoals boeren en werknemers buiten blijven sluiten in de toeleveringsketens en de winstbelangen van het bedrijfsleven hier steeds de overhand in heeft. Dit besef en de urgentie ervan, mist in veel debatten en in beleid. Zonder samenwerking tussen alle verschillende stakeholders van bedrijven, is maatschappelijk verantwoord ondernemen niet mogelijk.
• concrete uitwerking van het leefbaar inkomen en leefbaar loon statement van Minister Muller en Minister Kaag en Leefbaar inkomen, leefbaar loon en klimaat in alle ministeries een uitgangspunt te laten zijn, alsmede in IMVO-wetgeving
• concrete steun voor de kwantificering van leefbaar inkomen referentieprijzen voor belangrijke commodities zodat er een norm is waarop overheid en bedrijfsleven kunnen koersen als het gaat om leefbaar inkomen en leefbaar loon.
• Als aanjager van de economie zou de overheid haar rol in lopende en toekomstige sector brede afspraken zoals de convenanten en het DISCO niet moeten afschalen maar juist duidelijk en actieve moeten innemen. Het betalen van een prijs die voor producenten in de keten óók voldoende oplevert dient in dergelijke afspraken niet alleen ijkpunt te zijn, maar er moet ook voldoende stimulans zijn om toezeggingen hierop concreet in te vullen.
• Neem eerlijke handelscriteria op in openbare aanbestedingen; zorg dat er voor producten die ons land binnenkomen altijd een prijs betaald wordt die de boeren die ze produceren in staat stelt tenminste duurzaam te produceren en duurzaam in hun eigen levensonderhoud te voorzien.
• Draag er zorg voor dat de transparantie die van supermarkten wordt verwacht over de wijze waarop hun gehele assortiment aantoonbaar duurzaam en diervriendelijk wordt, inclusief duurzaam inkoopgedrag en een eerlijke prijs voor boeren voor de hele keten geldt.
Vraag3
Nederland heeft sinds 2016 een actieplan beleidscoherentie voor ontwikkeling. Beleidscoherentie voor ontwikkeling heeft als doel om in niet-hulp (OS) beleid schade voor ontwikkelingslanden te verminderen en synergiën en samenwerking te versterken. Het Nederlandse actieplan is in 2018 herzien en geeft een overzicht van vijf Nederlandse beleidsthema’s die een invloed hebben op de ontwikkelingskansen in ontwikkelingslanden. Deze thema’s zijn: (1) het tegengaan van belastingontwijking/ontduiking, (2) ontwikkelingsvriendelijke handelsakkoorden, (3) een ontwikkelingsvriendelijk investeringsregime, (4) verduurzaming van productie en handel en (5) het tegengaan van klimaatverandering.3. Hoe kan de bovengenoemde Nederlandse inzet op beleidscoherentie voor ontwikkeling verder versterkt of verbeterd worden?
(EN)
The Netherlands has had an action plan on policy coherence for development since 2016. The aim of policy coherence is to reduce the negative effects on developing countries caused by policies in areas other than development, and to strengthen synergies and cooperation. The action plan, which was revised in 2018, identifies five Dutch policy themes that can enhance developing countries’ opportunities for development: (1) combating tax avoidance/evasion, (2) development-friendly trade agreements, (3) a development-friendly investment regime, (4) more sustainable production and trade, and (5) combating climate change.
3. How can the Netherlands’ efforts to achieve policy coherence for development be further strengthened or enhanced?
Ook hier draait het om:
Zonder de P van Prijs is er geen sprake van echte duurzaamheid. Zonder een leefbaar inkomen mogelijk te maken voor boeren wordt geen enkele sector sustainable.
Inzet op beleidscoherentie binnen de verschillende ministeries middels de volgende aanbevelingen :
o MVO-voorwaarden moeten rijksbreed ingevoerd worden conform motie 26485-17
o Weigering van medewerking aan NCP onderzoeken moeten leiden tot uitsluiting van steun en handelsmissies.
o Er komt een interdepartementaal coo¨rdinatiemechanisme voor MVO dat jaarlijks rapporteert over de uitdagingen rondom beleidscoherentie op dit dossier. Dit onder meer in het kader van de NAP- herziening.
Inzet op inkoopbeleid / ISV voorwaarden, en zorg voor een duidelijke koppeling tussen de ISV en IMVO-wetgeving. Zie vraag 4 voor meer toelichting op ISV
Zorgdragen voor inclusie – begrip van en concreet rekening houden met de belangen van de mensen in de handelsketens waar het om gaat en concrete inzet op betekenisvolle engagement
Wetgeving die zorgt dat geen enkel bedrijf haar verantwoordelijkheid ontlopen kan
Vraag4
Buitenlandse HandelInternationale handel en investeringen zijn van groot belang voor de Nederlandse welvaart en werkgelegenheid. De Nederlandse welvaart wordt voor een derde verdiend door internationale handel en een derde van onze banen zijn verbonden aan internationale handel. Onze internationale concurrentiepositie is onderhevig aan de “twin-transities” (digitalisering/innovatie en klimaat/duurzaamheid) en verschuivende geopolitieke verhoudingen. Het is voor Nederland van groot belang om het verdienvermogen te versterken nu en in de toekomst.
Strategisch en duurzaam handelsbeleid
In anticipatie op de geopolitieke en transitie-ontwikkelingen sturen ook buitenlandse staten sterker op hun nationale en internationale beleid. Zo passen staten in toenemende mate assertievere economische diplomatie toe en zetten zij economische machtsinstrumenten in om hun internationale doelen na te jagen. Nederland kan hierin niet achter blijven. De verwevenheid van ons land met de rest van de wereld is groter en kwetsbaarder dan ooit. Als onderdeel van een samenhangend buitenland beleid, zal Nederland zich toeleggen op een strategisch en duurzaam handelsbeleid.
4. Hoe kan de overheid het duurzame verdienvermogen van Nederlandse bedrijven in het buitenland versterken?
Foreign trade
International trade and investment are crucial to prosperity and jobs in the Netherlands. International trade accounts for a third of our national income and is linked to a third of our jobs. But our international competitiveness faces risks posed by the twin transitions (digitalisation/innovation and climate/sustainability) and the shifting geopolitical balance of power. It is therefore vital for the Netherlands to strengthen its earning capacity, both now and in the future.
Strategic and sustainable trade policy
Other states are also anticipating the above-mentioned transitions and geopolitical shifts, and are adjusting their national and international policies accordingly, for instance by pursuing their international objectives through more aggressive economic diplomacy and the use of economic instruments of power. The Netherlands cannot afford to fall behind. Our country’s interconnections with the rest of the world are both greater and more fragile than ever. The Netherlands will therefore focus on strategic and sustainable trade policy as part of its coherent foreign policy.
4. How can the government strengthen Dutch companies’ sustainable earning capacity abroad?
Ten eerste is het belangrijk dat het verdienvermogen van Nederlandse bedrijven niet gepaard gaat met negatieve impact voor mens en milieu in de handelsketens hier of elders. Daarom is juist impactvolle wetgeving nodig, waarin de belangen van rechthebbenden zoals boeren en werknemers centraal staan.
De overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen dienen samen nieuwe economische modellen uit te werken en introduceren, waarbij groei niet ten koste gaat van anderen en waar sociale, economische en ecologische duurzaamheid én rechtvaardigheid centraal staat. Gezien de mondiale verwevenheid ook eigenbelang voor Nederland, anders is er straks geen gegarandeerde toevoer meer van bijv. thee, koffie en of andere agrifood producten.
Ten tweede heeft de Nederlandse overheid hier zelf ook heel veel invloed op als inkopende partij. De overheid koopt jaarlijks voor miljarden in, waaronder uit risicoketens waar vaak mensenrechtenschendingen plaatsvinden, zoals koffie, thee en textiel.
Helaas blijkt uit het onderzoek van MVO Platform (waaronder Fairtrade) “Goed voorbeeld doet volgen? Onderzoek naar aandacht voor verantwoorde waardeketens in overheidsaanbestedingen” dat slechts in tien procent van de onderzochte aanbestedingen overheidsdiensten serieus rekening hielden met verantwoorde ketens door implementatie van de internationale sociale voorwaarden (ISV) gericht op mensenrechten en milieu. Ook voor Fairtrade boeren en werknemers is dit verontrustend, want de overheid koopt jaarlijks duizenden tonnen koffie, thee en andere producten in. En heeft daarmee ook invloed op de leefomstandigheden van boeren en werknemers over de hele wereld.
Daarom roepen wij samen met het MVO Platform de overheid op om ambitieuzer aanbestedingsbeleid te voeren:
• Zo dient toepassing van de ISV verplicht te zijn in hoog-risico-sectoren en dienen de ISV niet alleen onderdeel te zijn van de voorwaarden van een opdracht, maar ook gebruikt te worden in de selectie van bedrijven of in de gunning van opdrachten.
• Ook dient er bijzondere aandacht te zijn voor de voorwaardenscheppende vakbondsrechten (vrijheid van vereniging en recht op collectieve onderhandeling), leefbaar loon en inkomen en een eerlijke prijsstelling in?ketens.
Hiermee kan de overheid impact maken in haar eigen inkoopketens, worden koplopers beloond en gesteund in hun duurzame groei en laat ze bovendien aan de hele markt laten zien dat het wel kan: goed voorbeeld doet immers volgen.
Vraag5
Thema’s en sectoren van de toekomstNu de wereld in transitie is om een goede toekomst voor ons en de generaties na ons te bewerkstelligen verandert de focus van bedrijven, overheid en kennisinstellingen.
5. Op welke thema’s of sectoren ziet u kansen om internationaal te ondernemen?
(EN)
Themes and sectors of the future
The focus of companies, governments and knowledge institutions is changing in light of the global transition to ensure a bright future for current and future generations.
5. In which themes or sectors do you see opportunities for international enterprise?
‘Just transition’ zal een prioriteit worden de komende jaren: de overschakeling naar duurzame energie, duurzame handelsketens in lijn met het Parijs Klimaatverdrag, dient te gaan op een eerlijke en duurzame manier. De aanpak van klimaatverandering vraagt namelijk nadrukkelijk om een klimaatrechtvaardige blik en insteek. Eerlijke prijzen zijn daar een belangrijk onderdeel van. Bedrijven hebben de verantwoordelijkheid om in hun klimaatbeloften niet alleen te focussen op het terugdringen van de CO2-uitstoot, maar ook door een eerlijk prijsbeleid de producenten in hun keten te helpen dit gevecht aan te gaan.
Klimaatverandering is namelijk niet eerlijk. Hoe kan bijvoorbeeld van boeren verwacht worden duurzaam te produceren of ontbossing tegen te gaan, zolang ze nog in armoede leven? Daarom vindt Fairtrade dat we veel meer aandacht moeten hebben voor de blinde vlek van de klimaatcrisis, namelijk de vaak eenzijdige blik op CO2-reductie. Zolang de mensen aan het begin van de keten niet in staat worden gesteld om zich te wapenen lopen niet alleen zij maar ook hun gemeenschappen het risico nog verder in armoede te raken.
Daarnaast geven boeren ook aan als partner gezien te willen worden, in plaats van enkel als slachtoffer. Samenwerken naar verbetering vraagt om lange termijn commitment, het delen van de kosten en een leefbaar inkomen/ -loon. Zij weten als geen ander hoe ze duurzaam kunnen produceren en waar ze in moeten investeren. Een brede klimaatplicht in IMVO-wetgeving zou hier concreet aan kunnen bijdragen.
Vraag6
Samenwerking publiek-privaat en rol Midden en Klein Bedrijf (MKB)Een succesvolle aanpak op het gebied van internationale handel vraagt samenwerking tussen burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en de overheid. Het is nuttig om aan te sluiten op de behoeftes van de markt. Waar zijn bedrijven (specifiek het MKB) mee geholpen om de exportkracht en innovatiekracht te vergroten?
6. Hoe kan de overheid het bedrijfsleven (specifiek het MKB) dat internationaal onderneemt (of dat zou willen) beter ondersteunen om zaken te doen in het buitenland?
a. Welke ondersteuning hebben bedrijven nodig om internationaal succesvol te zijn op terreinen van digitale innovatie (innovatiesamenwerking) en verduurzaming?
b. Voor handel met welke landen (of regio’s of markten) zou ondersteuning moeten zijn?
c. Wat zou de overheid op het gebied van handelsbevordering niet meer moeten doen?
(EN)
Public-private cooperation and role of SMEs
A successful approach to international trade requires cooperation between the public, companies, civil society and government. It is also useful to align with market demand. What would help companies, and SMEs in particular, to increase their export performance and innovative capacity?
6. How can the government better support companies (and SMEs specifically), that are doing or wish to do business abroad?
a. What type of support do companies need in order to achieve international success in the areas of digital innovation (innovation partnerships) and sustainability?
b. For what countries, regions or markets should the government provide private sector support?
c. What type of trade promotion activities should the government stop doing?
MKB heeft absoluut behoefte aan een gelijk speelveld, dus niet alleen grote bedrijven dienen onder IMVO-wetgeving te vallen, maar juist ook dat enorm grote deel van het Nederlandse bedrijfsleven dat MKB omvat.
Er is concrete behoefte aan praktische handvatten, informatievoorziening en ondersteuning vanuit de overheid op IMVO. Een IMVO-steunpunt kan een goede rol spelen, mits er goede samenhang komt met andere overheidsloketten. Ook is het belangrijk dat er een duidelijke scheiding ontstaat met het toezicht op wetgeving, waarbij de toezichthouder tot een onafhankelijke beoordeling van bedrijven kan komen.
Belang van certificering als instrument voor bedrijven (incl. MKB) kan niet worden uitgevlakt. Vrijwillige initiatieven zoals certificeringen alleen zijn niet voldoende om mensenrechtenschendingen in de wereldwijde handelsketens op te lossen. Ambitieuze certificeringssystemen zoals Fairtrade zijn echter wel een waardevolle steun voor het werk van bedrijven, werknemers en boeren rond due diligence op mensenrechten en milieu.
SMEs, need support in implementing HREDD in a meaningful manner.'' Robust and rightsholder-driven VSS, whose approach is in line with the UN Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGPs), can support up- and downstream companies in several steps of the HREDD work''.
Om ervoor te zorgen dat alleen sterke standaarden met geloofwaardige verificatiesystemen worden erkend als due diligence partners voor het bedrijfsleven, stelt Fairtrade dat overheidsinstanties objectieve criteria hiervoor moeten vaststellen. Fairtrade stelt als criteria voor dat standaarden:
• Rechthebbenden en het maatschappelijk middenveld betrekken;
• Een inclusieve en transparante standaardstelling hebben;
• Een geloofwaardig borgingssysteem hebben met ISO17065-accreditatie;
• Al hun partners aanmoedigen om deel te nemen aan due diligence en continue verbetering in de keten;
• Processen hebben om de grondoorzaken van mensenrechten- en milieuschendingen te identificeren en aan te pakken, waaronder de positie van rechthebbenden en ongelijke winstverdeling in ketens;
• Verantwoordelijkheid nemen om hun impact voortdurend te vergroten en onafhankelijk impactonderzoek gebruiken om programma’s te ontwikkelen.
Zie hier meer over het standpunt van Fairtrade over onze rol in IMVO-wetgeving: https://files.fairtrade.net/Fairtrade-Position-on-VSS-in-HREDD_23062021_2.pdf
Vraag9
Een donor met durfDe Nederlandse internationale inzet is gedurfd, omdat we financiële investeringen koppelen aan onze diplomatieke inzet en expertise. We continueren thema’s waar we traditionele meerwaarde hebben: seksuele en reproductieve rechten en gezondheid (SRGR), water, voedselzekerheid en veiligheid & rechtsorde. Daarbij kunnen we nog meer gebruik maken van het diplomatieke gewicht van o.a. de EU. We investeren in systeemverandering om te zorgen dat we de SDG’s in 2030 realiseren. Met systeemverandering bedoelen we dat we de systemen die armoede en ongelijkheid in stand houden aanpakken.
9. Op welke manier/welk vlak kan Nederland als donor nog meer durf te tonen?
(EN)
A bold donor
Dutch international efforts can be characterised as bold, because we link financial investment to diplomatic efforts and expertise. We will continue our work on themes where we have always added value: sexual and reproductive health and rights (SRHR), water, food security, and security and the rule of law. We will also make better use of the diplomatic weight of the EU. To ensure we achieve the SDGs by 2030, we will invest in systemic change, i.e. tackling the structures that maintain poverty and inequality.
9. In what ways or areas could the Netherlands, as a donor, be even bolder?
Korte termijn agenda items zoals focus op lage prijs, en bedrijfsbelang in sociaaleconomische duurzaamheidsdiscussies prevaleren nog altijd te vaak. De SDG's en klimaatdoelen gaan zo niet gehaald worden. We komen niet tot een structurele oplossing als we de meerderheid van de stakeholders zoals boeren en werknemers buiten blijven sluiten in de toeleveringsketens en het Nederlandse bedrijfsleven steeds de lobby wint. Dit besef en de urgentie ervan, mist in veel debatten en in overheidsbeleid. De overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen moeten daarom samen met spoed nieuwe economische modellen uitwerken en introduceren, waarbij groei niet ten koste gaat van anderen en waar sociale, economische en ecologische duurzaamheid én rechtvaardigheid centraal staat. Heel goed als de overheid zou opstaan, leiderschap zou tonen en daadwerkelijk zorg zou dragen voor systeemverandering en die met funding zou mogelijk maken:
• Dring aan op een geïntegreerde aanpak die de veerkracht en duurzaamheid van wereldwijde toeleveringsketens vergroot en stel daarin een aanpak op leefbaar inkomen en leefbaar loon centraal.
• Focus op het actief vormen en creëren van markten die duurzame en inclusieve groei opleveren en zorg dat partnerschappen met bedrijven waarbij overheidsgeld is betrokken, worden gedreven door algemeen belang, niet puur door winst.