Wetsvoorstel dubbele achternaam

Reactie

Vraag1

Ten eerste bepleit ik een versoepeling van het starre, in wezen 19e eeuwse ten gevolge van de Franse bezetting bij de invoering van de burgerlijke stand ontstane naamrecht. Voor ogen zouden we het Angelsaksische model moeten hebben, wat inhoudt dat men werkelijk de vrijheid heeft om een nieuwe naam naar eigen keuze aan te nemen. Dus zonder de voorwaarden en restricties die nu bij naamswijziging gelden: je moet 1. een zogenaamde onwelvoeglijke naam hebben, 2. De Jong, Jansen of De Vries heten, 3a. incestslachtoffer zijn, of 3b. anderszins zoveel malheur aan een naam beleven, dat de psychiater verklaart dat je met een nieuwe naam beter af bent. Allicht mogen volgens mijn visie ouders hun kinderen dan ook in welke volgorde ook beider achternamen meegeven.
Maar !!! zoals de keuzevrijheid nu wordt voorgesteld, vind ik het een ridicuul plan, gebaseerd bovendien op een nogal zelfzuchtig en opportunistisch initiatief, waarbij niet nagedacht is over de consequenties voor anderen. Twee zelfzuchtige ouders die niet kunnen kiezen uit een van beider namen, of gewoon omdat zij het leuk vinden om hun kind een samenstelling van hun namen mee te geven, zadelen in feite hun kinderen in de eerste plaats met een andere naam op dan de naam die zij beiden wettelijk hebben (ook al mogen zij zich met dezelfde dubbele naam laten noemen) en vervolgens moeten die kinderen zelf wel een naamkeuze doen bij de kweek van de volgende generatie met een greep uit de namengrabbelton. Dit druist in tegen het eerste punt van het wetsvoorstel: - het belang van het kind moet in het naamrecht worden gewaarborgd. De kinderen staan in feite alleen met hun namen; ik ben geen wetsartikel voor spijtoptanten tegengekomen of voor de mogelijkheid voor kinderen om op een geven moment zelf een keuze te maken.

Vraag2

Er is geen enkel voordeel aan een dubbele naam. Een dubbele naam is in de praktijk altijd omslachtig. Dat neemt niet weg dat het naamrecht zodanig herzien zou moeten worden dat men, als men dat per se wil, zichzelf en de kinderen formeel met een dubbele naam zou mogen tooien, desnoods eentje die helemaal geen combinatie is van de bestaande twee namen, maar een geheel nieuw creatie. Niet strikt een dubbele naam, maar wel een familienaam uit meerdere delen is de naam 'Safe the Forest' die een Canadees in zijn paspoort heeft staan. Why not!
Wat ik overigens niet goed begrijp is de bepaling ten aanzien van bijvoorbeeld de Spaanse dubbele namen die zijn samengesteld uit vaders eerste achternaam en moeders eerste achternaam. In Nederland worden die namen echter onveranderlijk op de volgende generatie overgedragen. Mogen ouders met twee Spaanse of Portugese namen die namen nu wel al meteen volgens het Iberische naamsrecht splitsen en combineren, of moet het een opeenstapeling van vier namen worden? Vigerende dubbele namen worden immers als een eenheid gezien!

Vraag3

In het wetsvoorstel wordt in het geheel geen rekening gehouden met al bestaande dubbele namen en het 'alleenrecht' op het hebben van achternamen volgens het Nederlandse naamrecht. Dat wil zeggen dat weliswaar tientallen families zonder enige verwantschap De Boer heten, maar dat volgens het 'Besluit geslachtsnaamwijziging' art. 1, lid 2, de nieuwe achternaam nog niet in Nederland mag voorkomen. Dit om tegen te gaan dat iemand de meer zeldzame naam van een vooraanstaande landgenoot zou aannemen en zodoende de suggestie wekt familie te zijn. Het wetsvoorstel dubbele naamgeving botst met dit uitgangspunt. Indien een Van Oranje met een Nassau getrouwd zou zijn, zouden de kinderen volgens het wetsvoorstel Van Oranje Nassau mogen heten, maar aangezien deze creatie gezien kan worden als een vorm van naamswijging, zou dit volgens het naamrecht met betrekking tot naamswijging ongeoorloofd zijn, want er is al eemn familie met die naam.
In het verlengde hiervan heeft het wetsvoorstel wellicht tot gevolg dat er straks her en der kinderen geregistreerd worden met de familienaam Jansen van den Berg uit verschillende ouders met de namen Jansen en Van den Berg, terwijl deze familienaam al gevoerd wordt door een familie die deze naam in zijn geheel mag overdragen, zodat er bijvoorbeeld een jongeling met de naam Jansen van den Berg van den Berg rond zou kunnen lopen, omdat zijn moeder Jansen van den Berg heet en zijn vader Van den Berg. Maar de reeds bestaande familie Jansen van den Berg zal het wellicht niet waarderen en het in ieder geval verwarrend vinden dat er anderen met deze dubbele naam bij komen.

Vraag4

Nee, het wetsvoorstel houdt geen rekening met de belangen van dragers van andere, reeds gevestigde dubbele namen. Artikel 1, lid 2, van het 'Besluit geslachtsnaamwijziging', waarin bepaald wordt dat de nieuwe achternaam nog niet in Nederland mag voorkomen, wordt genegeerd.*
De keuze van de ouders kan bovendien niet teniet worden gedaan door het kind, dat misschien alleen maar problemen met zo'n dubbele naam ervaart. Bij echtscheiding is zo'n dubbele naam ook helemaal geen pré, zoals wordt voorgesteld. Kan het kind ook een naam laten vallen als hij later met zijn vrouw slechts een van beide aan hun kind wil doorgeven? (Oftewel: kan het echtpaar Tak Tol en De Bruin voor hun kinderen alleen de naam Tak kiezen?)
* Die restrictie is ondenkbaar in het Angelsaksische naamrecht. Daarin wordt weliswaar bepaald dat je je met een naamswijziging niet voor een ander mag uitgeven, maar je kunt uiteraard de naam Brown of Smith aannemen. Volgens algemeen gebruik hebben talloze Amerikaanse immigranten, waar dan ook vandaan, zich immers door aanpassingen van hun eigen naam of door aanneming van een doorsnee-naam geassimileerd. Een immigrant in Nederland met een moeilijk uitspreekbare naam, moet daartoe een (veel te) dure naamswijziging bij Koninklijk Besluit aanvragen en De Jong of De Vries, zoals vele voorgangers zich nog bij de invoering van de burgerlijk stand in 1811 hebben laten noemen, mogen zij niet heten.

Vraag5

Bij de antwoorden op de voorgaande vragen komen verschillende problemen naar voren.
Daaraan voeg ik nog illustratief toe dat het geen lolletje voor een toekomstige schooljuf zal zijn in een klas met een opeenstapeling van dubbele namen. Je zal later trouwens moeten verhuizen naar de Burgemeester Fentener van Vlissingen van Stein Callenfelsstraat!
Het zal technisch misschien niet heel moeilijk worden voor aanstaande ambtenaren van de burgerlijke stand om de verschillende types dubbele namen uit elkaar te houden, maar chaotisch wordt de administratie evenwel. Zeker als het aannemen van dubbele namen mode wordt. Is trouwens nog bekend dat er in de 19e eeuw paal en perk is gesteld aan het toenemende gebruik om dubbele namen te vormen door het volgende artikel in het 'Besluit geslachtsnaamswijziging' op te nemen: "de toe te voegen naam betreft de in haar tak uitgestorven of met uitsterving bedreigde geslachtsnaam van de moeder; de verzoeker moet aantonen dat van de grootvader van vaderszijde van zijn moeder geen mannelijke afstammelingen in de mannelijke lijn meer in leven zijn van wie nog nakomelingenschap is te verwachten".