Aanpak Fiscale Regelingen

Reactie

Naam Instituut voor Publieke Economie (V J Ziesemer)
Plaats Den Haag
Datum 8 april 2023

Vraag1

Wat is uw achtergrond? Reageert u bijvoorbeeld als particulier, als ondernemer, namens een onderneming, namens een organisatie, of iets anders?
Het Instituut voor Publieke Economie (IPE) is een Nederlandse denktank, gespecialiseerd in economie.
Het IPE publiceert onderzoek en analyse over economisch beleid. Zo maken we complexe onderwerpen toegankelijk, brengen we vernieuwende ideeën onder de aandacht, en mengen we ons in het debat. We werken daarbij samen met academische, journalistieke, ambtelijke en politieke instellingen. Het IPE is opgericht in 2022 en gevestigd te Den Haag.

Vraag2

Zie bijlage 3 voor een overzicht van fiscale regelingen.
Bent u bekend met het bestaan/begrip van fiscale regelingen? En met welke fiscale regelingen heeft u of uw organisatie/onderneming te maken?
Zie: https://www.instituut-pe.nl/highlights/fiscale-regelingen

Vraag3

Hoe kijkt u aan tegen het belang van een eenvoudiger belastingstelsel door fiscale regelingen aan te passen? U kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan: een voorkeur voor algemene lagere belastingtarieven in plaats van meer specifieke fiscale voordelen voor bepaalde doelgroepen, begrijpelijkheid/uitvoerbaarheid van het belastingstelsel door minder fiscale uitzonderingen, rechtvaardigheid waardoor juist wel specifieke fiscale regelingen nodig kunnen zijn of iets andersvanuit het perspectief van burgers, samenleving of bedrijven.
-

Vraag4

Hoe kijkt u aan tegen het belang om fiscale regelingen aan te passen/beperken om de uitvoering van het belastingstelsel voor de Belastingdienst simpeler te maken?
-

Vraag5

Een aanpassing van het belastingstelsel kan mogelijk financiële middelen opleveren voor de schatkist. Hoe vindt u dat deze middelen moeten worden besteed, bijv. aan lagere lasten voor dezelfde doelgroep die minder voordeel geniet door de aanpassing, of aan een subsidieregeling voor dezelfde doelgroep die minder voordeel geniet door de aanpassing, of aan lagere belastingen voor iedereen, of iets anders?
-

Vraag6

Fiscale regelingen worden door het ministerie van Financiën beoordeeld op een aantal criteria om tot een ordening of prioritering te komen. Het gaat om:
- doeltreffendheid (de mate waarin het beoogde maatschappelijke effect/doel ook daadwerkelijk wordt behaald);
- doelmatigheid (het realiseren van het beoogde maatschappelijke effect/doel met een zo beperkt mogelijke inzet van middelen);
- complexiteit regeling in de uitvoering en/of mogelijkheid tot handhaving;
- uitlegbaarheid, foutief gebruik, of belasting van het doenvermogen van belastingplichtigen;
- actualiteit beleidsdoel/onderbouwing voor overheidsingrijpen.

Mist u hierbij elementen/overwegingen waarmee wij rekening zouden moeten houden? Kunt u dit toelichten?
-

Vraag7

Kunt u toelichten welke fiscale regeling(en) volgens u tegen het licht zouden moeten worden gehouden?
Voor een overzicht van fiscale regelingen die als dekkingsbron zouden kunnen dienen voor lastenverlaging, zie:
https://www.dropbox.com/s/inby6cvfqt5funu/OPENBAAR%20Overzicht%20potentiele%20dekkingsbronnen.xlsx?dl=0

Vraag8

Kunt u toelichten welke fiscale regelingen volgens u kunnen worden afgeschaft?
Zie: https://www.instituut-pe.nl/highlights/fiscale-regelingen

Vraag9

Kunt u toelichten welke fiscale regelingen volgens u absoluut moeten blijven bestaan of zeer beperkt zouden kunnen worden aangepast?
-

Vraag10

Voor welk thema vindt u het van het grootste belang dat er fiscale regelingen bestaan? U kunt bijvoorbeeld denken aan woningmarkt, familiebedrijven, innovatie, overige ondernemersregelingen, (internationale) concurrentiepositie, milieu/klimaat (autoregelingen, energiebelasting), inkomensondersteuning (zoals heffingskortingen), omzetbelasting.
-

Vraag11

Wilt u nog iets toelichten waarover geen vraag is gesteld?
Het zou goed zijn te kijken naar meer systemische redenen waarom het afschaffen of beperken van fiscale redenen zo moeizaam gaat. Hieronder enkele richtingen en suggesties van onze kant.

Definities:
- Bestaande overzichten zouden kunnen worden uitgebreid door een bredere definitie te hanteren dan nu het geval lijkt te zijn. Neem bijvoorbeeld de vrijstellingen in de OZB.
- Andere zaken, zoals heffingskortingen, zijn geen belastinguitgave en zouden dus beter uit de definitie vallen.
- Bij een schonere definitie zou duidelijker worden dat de regelingen vaak bepaalde groepen ten goede komen: huizenbezitters, bedrijven, etc. Met een betere definitie zou, net als bij koopkrachtbesluitvorming of lastenbesluitvorming, in beeld kunnen worden gebracht wie er hoeveel van het totaal aan fiscale regelingen profiteert. (Denk aan de uitsplitsing burgers/bedrijven die wordt gehanteerd bij lastenbesluitvorming.)

Prikkels:
- Aan de uitgavenkant hebben beleidsministeries een prikkel om met uitgaven te schuiven. Dat zal, ceteris paribus, tot beter beleid leiden. Het valt daarom te overwegen om ook de (geraamde) kosten van fiscale regelingen aan vakministers ter beschikking te stellen. Dan leidt afschaffing of beperking weliswaar tot een minder brede overweging van alternatieve bestedingen, maar wordt afschaffing of beperking wel waarschijnlijker.

Evaluatiecyclus:
- De kwaliteit van evaluaties laat soms te wensen over. Ook is het een publiek geheim dat er regelmatig ambtelijke gevechten uitbreken over welk bureau een evaluatie mag doen. Hier zou eens goed naar de inrichting gekeken kunnen worden. Het zou bijvoorbeeld kunnen helpen om een organisatie met een sterke cultuur van onafhankelijkheid (zoals het CPB) een grotere rol te geven in het opdrachtgeverschap en/of de uitvoering van de evaluaties.
- De evaluatiecyclus lijkt nu geen objectieve of logische volgorde te kennen. Zo zijn de grootste fiscale regelingen, die pensioenen betreffen, nog nooit geëvalueerd.