Aanpak Fiscale Regelingen

Reactie

Naam	CNV (V Van den Bergh Spanikova)
Plaats	Utrecht
Datum	7 april 2023

Vraag1

Wat is uw achtergrond? Reageert u bijvoorbeeld als particulier, als ondernemer, namens een onderneming, namens een organisatie, of iets anders?

Ik reageer namens het CNV (Christelijk Nationale Vakverbond).

Vraag2

Zie bijlage 3 voor een overzicht van fiscale regelingen.
Bent u bekend met het bestaan/begrip van fiscale regelingen? En met welke fiscale regelingen heeft u of uw organisatie/onderneming te maken?

Het CNV is bekend met fiscale regelingen. In het kader van deze internetconsultatie gaan we vooral in op de arbeidskorting.

De arbeidskorting is een heffingskorting op de inkomstenbelasting en de premie voor volksverzekeringen voor werkenden. De hoogte van de korting is afhankelijk van het arbeidsinkomen en bedraagt maximaal € 5.052. Bij een belastbaar inkomen vanaf € 115.295 bedraagt de korting nul.

De afgelopen tijd wordt het CNV steeds vaker benaderd door leden met een WIA-uitkering die kampen met het probleem dat zij, door de steeds hoger opgevoerde arbeidskorting, relatief gezien een steeds lager netto-inkomen overhouden in vergelijking tot werkenden. In de ‘Wet Inkomstenbelasting 2001’ is namelijk bepaald dat alleen werkenden de arbeidskorting mogen toepassen.

Vraag3

Hoe kijkt u aan tegen het belang van een eenvoudiger belastingstelsel door fiscale regelingen aan te passen? U kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan: een voorkeur voor algemene lagere belastingtarieven in plaats van meer specifieke fiscale voordelen voor bepaalde doelgroepen, begrijpelijkheid/uitvoerbaarheid van het belastingstelsel door minder fiscale uitzonderingen, rechtvaardigheid waardoor juist wel specifieke fiscale regelingen nodig kunnen zijn of iets andersvanuit het perspectief van burgers, samenleving of bedrijven.

Het CNV is voorstander van een eenvoudiger belastingstelsel en ziet de aanpassing van fiscale regelingen als een eerste stap in de richting van vereenvoudiging. Dit kan op korte termijn worden gerealiseerd. Volgens het CNV is het noodzakelijk dat er op de midden- tot lange termijn een brede belastingherziening en een integrale herziening van het inkomensbeleid komt.

Sinds 2001 is er een toenemende primaire inkomensongelijkheid die in Nederland grotendeels via herverdeling wordt gecompenseerd. Dit zorgt voor een grotere druk op het besteedbare inkomen, vooral vanwege de stijging van de gemiddelde vaste lasten. Hierdoor hebben veel huishoudens te maken met een hoge marginale druk en het risico op armoede onder werkenden neemt toe. De SER pleit voor een stapsgewijze en integrale herziening van het inkomensbeleid om ervoor te zorgen dat iedereen een toereikend inkomen kan verdienen en dat werken meer wordt beloond. Zie hiervoor het SER middellange termijn advies over het sociaal-economische beleid 2021-2025.

Vraag4

Hoe kijkt u aan tegen het belang om fiscale regelingen aan te passen/beperken om de uitvoering van het belastingstelsel voor de Belastingdienst simpeler te maken?

Het CNV streeft ernaar dat werkenden voldoende primaire inkomen verdienen, zodat herverdeling via fiscale regelingen minder nodig is. Het huidige systeem van fiscale regelingen is complex en wordt vaak ervaren als een 'overvolle kerstboom' aan regelingen. Het CNV is voorstander van een eenvoudiger belastingstelsel, waarbij de noodzaak voor herverdeling via fiscale regelingen wordt geminimaliseerd. Dit zal bijdragen aan een meer toekomstbestendige verdeling van inkomen en meer zekerheid voor werkenden.

Vraag5

Een aanpassing van het belastingstelsel kan mogelijk financiële middelen opleveren voor de schatkist. Hoe vindt u dat deze middelen moeten worden besteed, bijv. aan lagere lasten voor dezelfde doelgroep die minder voordeel geniet door de aanpassing, of aan een subsidieregeling voor dezelfde doelgroep die minder voordeel geniet door de aanpassing, of aan lagere belastingen voor iedereen, of iets anders?

Het CNV stelt voor om financiële middelen, die het resultaat zijn van een aanpassing van het belastingstelsel op korte termijn, te gebruiken voor twee doeleinden die gerelateerd zijn aan fiscale regelingen:
1. Compensatie van de doelgroep die te veel belasting heeft betaald doordat zij geen arbeidskorting konden toepassen, waardoor sommigen onder het bijstandsniveau zijn terechtgekomen. Zie antwoord op vraag 7 voor meer toelichting.
2. Verlaging van de marginale belastingdruk voor middeninkomens. De marginale druk van middeninkomens is relatief hoog en varieert van 37% tot 50%, afhankelijk van verschillende factoren zoals het belastbare inkomen, de burgerlijke staat (alleenstaand of samenwonend) en de leeftijd. Het verminderen van deze belastingdruk verlicht de financiële lasten voor middeninkomens en verhoogt hun inkomenszekerheid.

Vraag6

Fiscale regelingen worden door het ministerie van Financiën beoordeeld op een aantal criteria om tot een ordening of prioritering te komen. Het gaat om:
- doeltreffendheid (de mate waarin het beoogde maatschappelijke effect/doel ook daadwerkelijk wordt behaald);
- doelmatigheid (het realiseren van het beoogde maatschappelijke effect/doel met een zo beperkt mogelijke inzet van middelen);
- complexiteit regeling in de uitvoering en/of mogelijkheid tot handhaving;
- uitlegbaarheid, foutief gebruik, of belasting van het doenvermogen van belastingplichtigen;
- actualiteit beleidsdoel/onderbouwing voor overheidsingrijpen.

Mist u hierbij elementen/overwegingen waarmee wij rekening zouden moeten houden? Kunt u dit toelichten?

Het CNV wil een tweetal principes aan deze criteria toevoegen, namelijk:
1. Solidariteit verwijst naar het principe van onderlinge verbondenheid en zorg voor elkaar in de samenleving. Solidariteit kan worden gezien als een sociaal en ethisch principe. Het impliceert dat bij de verdeling van de lasten en lusten van fiscale regelingen rekening wordt gehouden met de verschillende draagkracht van verschillende groepen in de samenleving.
2. Rechtvaardigheid: Fiscale regelingen worden ontworpen en beoordeeld om de belastingdruk op een sociaal rechtvaardige wijze te verdelen en waarborgen. De in de samenleving geldende opvattingen over sociale rechtvaardigheid bepalen de wijze waarop de belastingdruk over de burgers wordt verdeeld. Zo worden fiscale regelingen die leiden tot een netto inkomen onder het bijstandsniveau, doorgaans als onrechtvaardig beschouwd en moeten aangepast worden om aan de normen van rechtvaardigheid te voldoen.

Deze principes, CNV kernwaarden, introduceren de sociale dimensie in de beoordeling van fiscale regelingen, die nu ontbreekt.

Vraag7

Kunt u toelichten welke fiscale regeling(en) volgens u tegen het licht zouden moeten worden gehouden?

Arbeidskorting is een fiscale regeling die het CNV grondig wil evalueren.

De arbeidskorting is ooit ingevoerd als prikkel om vanuit een uitkeringssituatie betaald werk te verkrijgen. Met het toekennen van een WIA/IVA uitkering (of WGA 80-100% arbeidsongeschikt) is vastgesteld dat een werknemer door zijn gezondheid niet meer in staat is inkomen uit arbeid te genereren. De werknemer ervaart hierdoor wel de nadelige gevolgen van de prikkel, zonder dat hij in staat is aan de gewenst uitkomst van de prikkel te voldoen. De onrechtvaardigheid die er nu duidelijk is moet hersteld worden.

Een persoon die een WIA-uitkering ontvangt, kan de kostwinner van het gezin zijn. Deze persoon heeft echter geen recht op arbeidskorting en kan weinig toeslagen ontvangen, omdat deze gebaseerd zijn op het (bruto) verzamelinkomen. Hoe hoger het (bruto) verzamelinkomen, hoe lager de toeslagen. Bovendien heeft deze persoon maar één keer recht op de algemene heffingskorting, terwijl een (echt)paar met een bijstandsuitkering (waarvan beide partners een uitkering krijgen) recht heeft op twee keer de algemene heffingskorting. Dit kan ertoe leiden dat de WIA-uitkeringsgerechtigde en zijn gezin, met een (bruto) verzamelinkomen boven het WML, een lager netto inkomen hebben dan het (echt)paar in de bijstand.

De evaluatie zal zich moeten richten op verschillende groepen werknemers, waaronder werknemers met een arbeidsongeschiktheidsuitkering en andere uitkeringen, om te analyseren of de beschreven problemen met de arbeidskorting ook bij andere uitkeringen voorkomen dan de WIA/IVA. Hierbij moet ook worden gekeken naar gezinssituaties en het effect van verschillen in het recht op de algemene heffingskorting tussen werknemers, inclusief werknemers met uitkeringen, en bijstandsgerechtigden. Ten slotte zullen er oplossingsrichtingen worden verkend om de onrechtvaardigheid aan te pakken.

Vraag8

Kunt u toelichten welke fiscale regelingen volgens u kunnen worden afgeschaft?

Het doel van fiscale regelingen is om het gedrag van belastingplichtigen te beïnvloeden en specifieke economische of maatschappelijke doelstellingen te bereiken. Fiscale regelingen kunnen ook gebruikt worden om belastingplichtigen te stimuleren bepaalde investeringen te doen, zoals investeringen in innovatie, energiezuinige apparatuur of bedrijfsmiddelen.

Als het gewenste gedrag ook kan worden bereikt door middel van andere beleidsinstrumenten, zoals het normeren of subsidiëren, dan kunnen sommige fiscale regelingen worden afgeschaft, volgens het CNV. Bijvoorbeeld, als het doel is om innovatie en onderzoek in bedrijven te bevorderen kan mogelijk de bestaande innovatie-box regeling vervangen worden door gerichte subsidie.

Vraag9

Kunt u toelichten welke fiscale regelingen volgens u absoluut moeten blijven bestaan of zeer beperkt zouden kunnen worden aangepast?

Het CNV stelt voor om fiscale regelingen alleen te gebruiken als andere beleidsinstrumenten, zoals het normeren of subsidiëren hiervoor niet beschikbaar zijn. Dit wordt genoemd als ‘measure of last resort’(laatste redmiddel).

Voorbeelden van zulke fiscale regelingen zijn belastingvrijstellingen of verlaagde tarieven voor bepaalde activiteiten of sectoren die niet effectief kunnen worden gestimuleerd met subsidies of normering. Bijvoorbeeld, de vrijstelling van motorrijtuigenbelasting voor elektrische voertuigen is een fiscale regeling die bedoeld is om de aanschaf en het gebruik van elektrische voertuigen te stimuleren.

Vraag10

Voor welk thema vindt u het van het grootste belang dat er fiscale regelingen bestaan? U kunt bijvoorbeeld denken aan woningmarkt, familiebedrijven, innovatie, overige ondernemersregelingen, (internationale) concurrentiepositie, milieu/klimaat (autoregelingen, energiebelasting), inkomensondersteuning (zoals heffingskortingen), omzetbelasting.

Zie antwoorden op vraag 8 en 9.

Vraag11

Wilt u nog iets toelichten waarover geen vraag is gesteld?

Het CNV pleit voor een vereenvoudiging van het belastingstelsel en ziet de aanpassing van fiscale regelingen als de eerste stap die op korte termijn kan worden gezet. De stappen op midden- tot lange termijn zouden moeten betrekking hebben op een brede belastingherziening en een integrale herziening van het inkomensbeleid. Deze zijn, volgens het CNV, noodzakelijk.

Bijlage