Het eerste concept van het Nederlandse herstel- en veerkrachtplan (HVP)

Reactie

Naam Fietsersbond (W Bot)
Plaats Utrecht
Datum 8 april 2022

Vraag1

In het bijgevoegde eerste conceptplan staan 39 maatregelen, bestaande uit 23 investeringsplannen en 16 hervormingen. Het eerste conceptplan heeft daarmee een voorlopige omvang van EUR 7,7 mld. Alle ministeries hebben bijgedragen aan dit concept, waardoor het bredere hervormingsverhaal van Nederland goed naar voren komt. Omdat het Nederlandse HVP wordt gebruikt om reeds begrote of in het coalitieakkoord gedekte maatregelen te financieren draagt het integraal bij aan het realiseren van de plannen en ambities van dit kabinet. Het eerste conceptplan leunt dan ook op een aantal thema’s die voor het kabinet van groot belang zijn, zoals klimaatverandering, volkshuisvesting en de arbeidsmarkt. Ook wordt geïnvesteerd in digitalisering, onderwijs en zorg.

Wat is uw reactie op het eerste concept van het Nederlandse Herstel- en Veerkrachtplan?
De Fietsersbond is teleurgesteld dat het Nationaal Toekomstbeeld Fiets (NTF) geen onderdeel uitmaakt van het plan. Het NTF is opgesteld door de gezamenlijke overheden in de Tour de Force en bevat de ambities op fietsgebied tot 2040 op het gebied van hoofdroutes, stallingen en stimulering. De wensen tellen alleen al tot 2027 op tot 6,6 miljard euro en zijn nog niet gefinancierd.

Vraag2

Het conceptplan behelst een robuust pakket aan maatregelen die gericht de groene transitie in Nederland bevorderen. Zo worden bijvoorbeeld de auto- en energiebelastingen hervormd en worden de CO2-heffing voor de industrie en de vliegbelasting aangescherpt. Deze hervormingen zullen onder andere tot een significante emissiereductie leiden. Ook wordt met dit conceptplan de stikstofproblematiek geadresseerd met maatregelen die de stikstofuitstoot in de agrarische, mobiliteits- en industriesector verminderen. Verder zijn maatregelen opgenomen die gericht zijn op natuurherstel en –verbetering. Met opname van investeringen als Wind op Zee, waarmee de duurzame opwekcapaciteit wordt vergroot, wordt de broeikasuitstoot verminderd en de energietransitie gefaciliteerd.

Wat vindt u van deze investeringen en hervormingen? Zijn er specifiek investeringen of hervormingen waar u op zou willen reageren? Zo ja, wat is hierop uw reactie?
In het NTF wordt uitgewerkt hoe fietsmaatregelen kunnen helpen om de opgaven op het gebied van klimaat en energie, woningbouw, gezondheid en inclusiviteit te realiseren. Een verschuiving in de modal split van auto naar fiets draagt bij aan de groene transitie, die 37% van het plan uit moet maken. Vervanging van een autorit door een fietsrit bespaart 150 gram Co2 per kilometer. Eurocommissaris Timmermans heeft in diverse publieke optredens overheden opgeroepen fietsmaatregelen in hun plannen op te nemen. Verschillende landen hebben dat ook gedaan, zo is er voor België 414 miljoen euro (7% van het Belgische pakket) voor de fiets gehonoreerd. Vooral bij het ontsluiten van nieuwe woningbouwlocaties is het van belang fietsen (en lopen) voorop te stellen, zodat de groene transitie werkelijkheid kan worden. Rijksadviseur Wouter Veldhuis riep in dat kader op tot een nationaal actieprogramma voor actieve mobiliteit als groot project.
De Fietsersbond verzoekt u in het onderdeel over groene transitie een onderdeel over het Nationaal Toekomstbeeld Fiets op te nemen. Daarbij kan gedacht worden aan een bedrag van 500 miljoen euro, waarmee samen met bijdragen van Rijk, provincies en gemeenten een echte start gemaakt kan worden met de uitvoering van het NTF.

De Fietsersbond wijst erop dat de rol van de fiets in de groene transitie wordt erkend door de algemene vergadering van de Verenigde Naties, die onlangs met algemene stemmen een resolutie met die strekking aannam. Ook in de slotverklaring van de klimaattop in Glasgow wordt actieve mobiliteit expliciet genoemd.

Vraag3

Nederland blijft fors investeren in digitalisering. Zo zijn projecten in dit eerste conceptplan opgenomen die zich richten op het versterken van de digitale vaardigheden van de (toekomstige) Nederlandse beroepsbevolking, ten goede van het groeipotentieel en de weerbaarheid van de economie. Ook wordt geïnvesteerd in veilige, slimme en duurzame mobiliteit, in kunstmatige intelligentie en in de ontwikkeling van quantum technologie. De Nederlandse strafrechtketen wordt verder gedigitaliseerd en dat biedt kansen om werk effectiever en efficiënter te doen, onder andere door de administratieve lasten en fouten in registraties terug te dringen en nieuwe manieren van werken te realiseren. Maatschappelijk biedt het kansen om professionals en burgers een betere informatiepositie te geven. Breder wordt het informatiebeheer van de overheid (digitaal) herijkt, zodat de transparantie en vindbaarheid daarvan toeneemt.

Wat vindt u van deze investeringen en hervormingen? Zijn er specifiek investeringen of hervormingen waar u op zou willen reageren? Zo ja, wat is hierop uw reactie?
Wij hebben geconstateerd dat het bevorderen van actieve mobiliteit (lopen en fietsen) in het concept-plan is opgenomen onder het onderdeel veilige, slimme en duurzame mobiliteit, waarvoor in totaal 160 miljoen euro wordt opgevoerd.
Wij maken daarbij de volgende kanttekeningen:
- Het NTF wordt daarin niet genoemd;
- Onduidelijk is hoeveel van de 160 miljoen bestemd is voor actieve mobiliteit;
- Onduidelijk is waaraan middelen besteed kunnen worden; het hoofdstuk staat opgenomen onder digitalisering. Investeren in fietsinfrastructuur past daar slecht in en past veel logischer in het kader van de groene transitie.

Vraag4

Dit kabinet zet in op het verbeteren van de beschikbaarheid, de betaalbaarheid en de kwaliteit van wonen. Om het woningtekort tegen te gaan zijn er tot 2030 ongeveer 900.000 woningen extra nodig. Dat betekent dat er ongeveer 100.000 woningen per jaar moeten worden gebouwd. De woningbouwimpuls gebruiken we om een deel van de woningbouwopgave te stimuleren. Tevens worden de verstoringen op de woningmarkt verminderd doordat de verruimde schenkingsvrijstelling eigen woning wordt geschrapt én door de leegwaarderatio af te schaffen, waardoor de belasting van het rendement op verhuurde woningen in box 3 meer zal gaan aansluiten bij de praktijk. Dit in aanloop naar het nieuwe stelsel box 3 werkelijk rendement.

Wat vindt u van deze investeringen en hervormingen? Zijn er specifiek investeringen of hervormingen waar u op zou willen reageren? Zo ja, wat is hierop uw reactie?
De Fietsersbond wil benadrukken dat bij de vormgeving en ontsluiting van nieuwe woningbouwlocaties prioriteit gegeven moet worden aan lopen en fietsen als vormen van actieve mobiliteit. Zie ook antwoord op vraag 2. Derhalve vinden wij dat het Nationaal Toekomstbeeld Fiets een volwaardige plaats moet hebben in het HVP.

Vraag6

Tijdens de coronacrisis is nog duidelijker geworden hoe belangrijk een sterke gezondheidszorg is. In het eerste concept-HVP zijn dan ook investeringen opgenomen die tijdens de pandemie de zorgsector veerkrachtiger en toekomstbestendiger hebben gemaakt, zoals de vergroting van de personele capaciteit en de uitbreiding van intensive care (IC)-units. Deze investeringen zijn onderdeel van een bredere kabinetsambitie voor een flexibele opschaling en inzet van de IC-capaciteit. Op termijn leiden de investeringen en hervormingen die in dit eerste conceptplan zijn opgenomen tot versterking van de publieke gezondheidszorg en de pandemische paraatheid.

Wat vindt u van deze investeringen en hervormingen? Zijn er specifiek investeringen of hervormingen waar u op zou willen reageren? Zo ja, wat is hierop uw reactie?
Preventie is van groot belang voor de toekomst van de gezondheidszorg. Lopen en fietsen kunnen als vormen van gematigd intensief bewegen een grote rol spelen in het voorkomen van overgewicht. Vandaar ons pleidooi om het Nationaal Toekomstbeeld Fiets een volwaardige plaats te geven in het HVP.

Vraag8

Heeft u nog overige opmerkingen over het concept-HVP, het proces, specifieke maatregelen en/of andere zaken?
We brengen in herinnering dat de Fietsersbond samen met de Vervoerregio Amsterdam en met steun van alle provincies, de MRDH en de koplopergemeenten op fietsgebied in de F10 van de Tour de Force op 16 december in een brief aan de betrokken bewindslieden een soortgelijk pleidooi heeft gehouden voor een plaats van het NTF in het Nederlandse plan voor het HVP.

Bijlage