Wet verlengde kwalificatieplicht

Reactie

Vraag1

Over ons

Vanuit het project MOA (Maatwerktraject Onderwijs en Arbeid), onderdeel van de regionale aanpak voortijdig schoolverlaten (VSV) Haaglanden, coachen en begeleiden wij jongeren met multiproblematiek, met als doel het behalen van een startkwalificatie of het vinden van een duurzame plek op de arbeidsmarkt. Dit doen wij samen met scholen, gemeenten, hulpverlening en arbeidsmarktpartners. Wij zien als regionale maatregel dat de regionale benadering zowel de jongeren als de verschillende partijen betrokken bij de jongeren ten gunste komt.

Vraag2

Wij zijn van mening dat de verlengde kwalificatieplicht niet kan worden ingezet zonder voor deze jongeren, de juiste zorg en begeleiding op en rondom school te organiseren. Dit vraagt focus en kunde binnen de reguliere onderwijssetting. Dat wil zeggen: voldoende menskracht met kennis en kunde van (grootstedelijke) multiproblematiek en met ervaring in de ondersteuning van jongeren bij het oplossen van complexe problemen en het vervolgen van hun loopbaan. Dit kan gerealiseerd worden door regionale aanpakken - zoals ook project MOA - en integrale (passend onderwijs, jeugd, participatie-) wet overstijgende oplossingen die jongeren doelgericht ondersteunen, te versterken. Deze initiatieven versterken zal effect sorteren bij het realiseren van meer gekwalificeerde uitstromers.

Het mandaat dat deze wetsverandering aan scholen en gemeenten geeft om jongeren ook na hun 18e levensjaar bewust te maken van het belang om een startkwalificatie te behalen, vinden wij positief. We zien geen reden om dit te beperken tot bepaalde scholen, maar zien het als mogelijke ruimte voor alle scholen om in de juiste gevallen te kunnen benutten.

Vraag3

Wij merken in de praktijk dat veel jongeren op hun 18e nog niet zelfredzaam zijn of het zelfinzicht hebben om de consequenties van keuzes voor een duurzame toekomst te overzien. Zeker jongeren met complexe problematiek (bijvoorbeeld met ernstige problemen in gedrag, een ontwrichte primaire steungroep, risicovolle vrienden, contact met justitie, schulden, verzuim) zijn er bij gebaat om ook na hun 18e steun en ruimte te krijgen om een startkwalificatie te behalen.

Tot slot bestaat het risico dat er als gevolg van de verlengde kwalificatieplicht veel energie en tijd besteed gaat worden aan jongeren die niet gebaat zijn bij bemoeienis. Niet alle jongeren zijn op elk moment te scholen. Sommige jongeren in de overgang van minderjarig naar meerderjarig, zijn gebaat bij wat afstand van overheidsinstanties, zodat zij zonder het ervaren van dwang, maar vanuit intrinsieke motivatie en met hulp op vrijwillige basis weer hun weg terug naar school of een duurzame vervolgstap op de arbeidsmarkt vinden.

Vraag4

Wij zien echter ook risico’s aan een verlengde kwalificatieplicht.

Allereerst het verplichten en beboeten van jongeren. Schooluitval is onwaarschijnlijker wanneer studenten intrinsiek gemotiveerd zijn. Een behoefte-ondersteunende strategie hanteren, geeft - eerder dan een controlerende strategie inzetten - positieve effecten op het behalen van een startkwalificatie. Dit is onze ervaring en wordt bevestigd door onderzoek. Extrinsieke motivatie geeft grotere kans op negatieve uitkomsten, omdat dwang juist de ervaren autonomie (een van de psychologische basisbehoeften) kan frustreren (Van der Gaag e.a., 2020).

Tevens vormen boetes een risico, omdat deze kunnen zorgen voor (extra) schuldenproblematiek met als gevolg daarvan risico op multiproblematiek en een vergrote afstand tot onderwijs en arbeidsmarkt. Verplichten en beboeten kan voor jongeren dus contraproductief werken.