Nederlandse deelname aan H2Global

Reactie

Naam Anoniem
Plaats Rotterdam
Datum 22 januari 2024

Vraag1

In welke sector is uw bedrijf met name actief: energie, industrie, mobiliteit, overig (graag toelichting)?
Energie, industrie

Vraag2

Bent u voornemens deel te nemen aan de H2Global-veiling voor de verkoop of aankoop van hernieuwbare waterstof(dragers)
o Verkoop
o Aankoop
o Geen van beiden
o Nog niet besloten, maar wel interesse
Geen van beiden, omdat wij een infrastructuurbedrijf zijn met dito projecten al dan niet in joint venture constructies.

Vraag3

In hoeverre sluit het bedrag dat beschikbaar wordt gesteld voor de aankoopcontracten (€600 miljoen) volgens u aan bij de financieringsbehoefte van producenten van hernieuwbare waterstof in de Europese Unie of in derde landen?
Onze visie is dat hernieuwbare waterstof een belangrijke rol speelt om het deel van de energiemix te verduurzamen dat door moleculen wordt ingevuld (nu zijn dat aardolie en aardgas). Moleculen vertegenwoordigen een groot deel van de energiemix, en zij houden een significant aandeel ook bij verregaande elektrificatie. Gelet op dit aandeel en de sterke steun voor vraag naar hernieuwbare waterstof, verwachten wij dat importen noodzakelijk zijn.
Hernieuwbare waterstof is nog duur. Onlangs berekende CE Delft dat de overstap in Nederland van grijze naar groene waterstof in de industrie voor alleen de commodity 1,4 mrd EURO kost voor 35 PJ, waarbij moet worden opgemerkt dat er veelal niet van grijs naar groen wordt overgestapt, maar van aardgas naar groene waterstof en dus extra kosten met zich meebrengen. In dat licht is de 300 mln EURO van Nederland in H2Global een behulpzame financiële stap in de goede richting. We constateren verder dat de deelname aan H2Global ook extra waarde heeft in de vorm van vermindering van risico in de prille waterstofmarkt door het bij elkaar brengen van verspreide vraag en meer gecentraliseerd aanbod.

Vraag4

Bent u het ermee eens dat mondiale openstelling van de tender, waarbij gebruik wordt gemaakt van een vector-neutrale veiling en aanlevering van gasvormige waterstof wordt verplicht, het beste past bij de huidige status van de internationale waterstofmarkt en de geschetste beleidsdoelstellingen?
Vopak is voorstander van een vector-neutrale aanpak, want er zijn vele verschillende manieren om hernieuwbare waterstof te produceren en deze al dan niet via dragers als LOHC en ammoniak te transporteren. Hoewel het vanuit het Europese Waterstof en Gas Decarbonisatie Pakket begrijpelijk is dat er gekeken wordt naar gebruik van gasvormige waterstof binnen Europa, willen wij opmerken dat er bijvoorbeeld ontwikkelingen zijn om vloeibare waterstof direct te gebruiken voordat het in gasvormige staat wordt omgezet zoals voor transport.

Vraag5

Welke terugvalopties voor deze aanpak zijn er naar uw idee indien de importinfrastructuur, met name conversiefaciliteiten voor waterstofdragers die (overzees) transport van waterstof mogelijk moeten maken, nog niet gereed is wanneer de eerste volumes moeten aanlanden (2027)?
Het uiteindelijke doel is het stimuleren van de markt voor hernieuwbare waterstof. Indien er een contract is, maar levering niet mogelijk, hangt het af van de contractuele voorwaarden welk (prijs- en/of volume-) risico wordt gelopen door de leverancier en/of afnemer. Vopak is voorstander van het in beschouwing nemen van meerdere technologieën:
- Ammoniak biedt hiertoe mogelijk een uitkomst: wanneer de kraakinstallatie niet tijdig gereed zou zijn, bijvoorbeeld omdat het nog niet eerder op deze schaal is toegepast, biedt de markt voor ammoniak zelf een alternatief verkoopkanaal, zodat ten minste het volumerisico wordt beperkt. Het betekent ook dat voor het ontwikkelen van de markt alle schakels in de keten moeten gaan werken tot een goed lopend systeem, met passende aandacht en ondersteuning voor de uitdagingen bij elk van deze schakels. Ook de doorlevering van een derivaat is mogelijk via andere transportmodaliteiten, zoals per schip. In dat kader biedt ook transport per spoor of over de weg een technische en economische mogelijkheid, waarbij wij willen opmerken dat ten minste voor ammoniak deze twee terugvalopties eveneens sterk afhankelijk zijn van de publieke veiligheidsoverwegingen.
- Ook een LOHC gebaseerde technologie (van Hydrogenious of evt Chyoda) zou hier een rol kunnen spelen, zeker vanwege het hergebruik van reeds bestaande transport- en opslag assets in havens voor de dragers (Benzyl-tolueen resp. Tolueen).

Vraag6

In hoeverre zijn afnamecontracten met een looptijd van 1 jaar voor u als (toekomstige) eindafnemer interessant om mee te doen aan de veiling van verkoopcontracten onder H2Global?
Als infrastructuurbedrijf gaan wij niet over de looptijden van de commodity contracten. Wel merken wij op dat de contracten voor de infrastructuur in het algemeen een langere looptijd kennen, zeker die bij de eerste gebruikers, en het vanuit dat oogpunt logisch kan zijn ook de commodity over een langere periode vast te leggen. Vanuit het gezichtspunt van de gebruikers, die ook investeringen moeten doen in de aanpassingen van de assets, is een afnamecontract van 1 jaar zonder verdere garanties voor de beschikbaarheid van waterstof wel erg kort.

Vraag7

Hoe zouden de afnamecontracten volgens u gestructureerd kunnen worden? Hierbij kunt u denken aan bijvoorbeeld contractduur, contractvolume, leveringsfrequentie en timing (tijd tussen veiling, levering en betaling).
Hoewel wij als infrastructuurbedrijf niet over de commodity gaan, en in het verlengde van het antwoord op vraag 6, menen wij dat contractduur minimaal 5 jaar moet zijn, voor het opbouwen van ervaring en daarmee zekerheid in de leveringsketen. Het contractvolume hangt af van de mate van centralisatie van het aanbod en/of het transport. Afspraken over flexibiliteit in de levering en afname zullen helpen om initiële fluctuaties door tegenslagen in de ontwikkeling van de keten op te kunnen vangen. Een terminal biedt ruimte om conversie zo in te stellen dat er een relatief constante stroom aan gasvormig waterstof is, ook als er (lichte) vertraging is met de aanvoer per schip, en kan daarmee fluctuatie in levering in enige mate helpen mitigeren, mits dit contractueel wordt afgesproken en de opslag in een terminal daarmee niet alsnog gezien wordt als waterstofopslag, maar als onderdeel van de doorvoer zoals bedoeld in de Europese definitie van een waterstofterminal. H2Global kan ook zelf via portfoliomanagement en beheer van opslagen onverwachte fluctuaties helpen opvangen om daarmee marktstabiliteit te creëren.

Vraag8

Heeft u op- of aanmerkingen over de inzet van publieke middelen met als specifiek doel om de opschaling van de waterstofimport te stimuleren, ten behoeve van de decarbonisatie van het Nederlandse energiesysteem en de Nederlandse industrie?
De energietransitie is een heel grote opgave, waarin de tijd een belangrijke rol speelt. Er is steeds minder tijd om de doelen te halen, terwijl nieuwe technologieën en mogelijkheden worden ontwikkeld. Wij vinden het daarom passend om met publieke middelen die ontwikkelingen, waaronder waterstof, te stimuleren om zo snel mogelijk emissies te reduceren.

Vraag9

Heeft u op- of aanmerkingen over de doelstellingen van de Nederlandse deelname aan H2Global om, op basis van het bestaande onzekerheden over ontwikkelingen in de kostprijs van geïmporteerde hernieuwbare waterstof, investeringen in de importketen te stimuleren door het verschil tussen aanbod en vraagprijs te subsidiëren?
De aanpak van H2Global vindt Vopak een goede: een markthandelaar met publieke rol om de toekomstige waterstofmarkt aan te jagen. Het bij elkaar brengen van vraag en aanbod is een belangrijk coördinatievraagstuk dat H2Global kan oplossen in de afwezigheid van een (liquide) waterstofmarkt, en via de vergoeding van het prijsverschil tussen grijze en groene waterstof kan het voldoende betaalbare volumes aan hernieuwbare waterstof aantrekken. De nadrukkelijke openstelling voor importen van groene waterstof vindt Vopak heel reëel, gelet op de sterke stimulering van de vraag naar groene waterstof in Europa. Een belangrijke kracht van H2Global is het wegnemen van risico in de keten. Echter, ook andere aspecten dienen gestimuleerd te worden om zo snel mogelijk volumes aan groene waterstof te kunnen laten groeien, waaronder veiligheid, vergunningen en compliance met Europese regels zoals via certificering.

Vraag10

Wat zijn uw verwachtingen over de regio waaruit de eerste volumes waterstof(dragers) geïmporteerd zullen worden?
Vopak bouwt aan import terminals in Nederland, maar ook aan im- en export terminals voor waterstof (-dragers) elders in Europa en in de rest van de wereld. Wij zien significante ontwikkelingen voor waterstofexport vanuit de VS, aldaar gestimuleerd door de Inflation Reduction Act. Ook herkennen we de grote stappen die in het Midden-Oosten worden ondernomen, waaronder in Saudi-Arabië en Oman, in Afrika en mogelijk in India.

Vraag11

Verwacht u, als logistiek bedrijf, de import van waterstof(dragers) te faciliteren?
Zeker, middels passende infrastructuur in de vorm van waterstofterminals voor vloeibare waterstof, LOHC en ammoniak, maar ook in private pijpleiding infrastructuur tussen partijen.

Vraag12

Welke impact verwacht u dat H2Global zal hebben op uw business case als (toekomstig) gebruiker van hernieuwbare waterstof?
De invloed van H2Global zien wij in het starten van de markt voor waterstof, door het aantrekken van volumes uit exportlanden. Deze ontwikkeling heeft op zijn beurt weer effect op de business case voor waterstof-import-terminals, waar Vopak in investeert en bouwt. In het algemeen is het op korte termijn opbouwen van volumes van groot belang voor de ontwikkeling van een dergelijke waterstofinfrastructuur, waartoe onze terminals behoren: hoe sneller de volumes toenemen, hoe meer kans op de verdere relevante infrastructurele ontwikkelingen, hoe groter de beschikbaarheid (Security of Supply) en hoe sneller de ontwikkeling van de H2 markt. Dit versterkt elkaar.

Vraag13

In welke vorm denkt u dat geïmporteerde waterstof(dragers) door Nederlandse eindafnemers in de periode 2027-2036 gebruikt zullen gaan worden?
a. Als hernieuwbaar geproduceerde ammoniak (er zal dus in deze periode geen conversie nodig zijn als de waterstofdrager ammoniak is);
b. Als hernieuwbaar geproduceerde methanol (er zal dus in deze periode geen conversie nodig zijn indien de waterstofdrager methanol is);
c. Als hernieuwbare liquide waterstof;
d. Als hernieuwbare gasvormige waterstof.
a. Als hernieuwbaar geproduceerde ammoniak.
Vopak ontwikkelt import terminals voor ammoniak als waterstofdrager, waarbij een kritische schakel de conversie is, waarvoor het gebruik van hernieuwbare ammoniak een (tijdelijk) alternatief biedt. Het vraagt wel om duidelijkheid in de regelgeving dat ook hernieuwbare ammoniak meetelt voor het behalen van REDIII doelen.
c. Als hernieuwbare liquide waterstof;
Vopak ontwikkelt een import terminal voor vloeibare waterstof binnen de genoemde periode waarbij er ook interesse is om dit direct toe te passen bij gebruik in transport.
d. Als hernieuwbare gasvormige waterstof
Gelet op de ontwikkeling richting een waterstofmarkt die de aardgasmarkt weerspiegeld, in ieder geval in de regelgeving, met o.a. de ontwikkeling van de waterstofbackbone, ziet Vopak een de grote potentie voor gebruikers om hierop te worden aangesloten en derhalve met waterstof in gasvormige toestand beleverd te worden.

Vraag14

In hoeverre verwacht u dat geïmporteerde waterstof voor een totaalbedrag van € 600 miljoen over de periode 2027-2036 de opschaling van binnenlandse elektrolysecapaciteit zal beïnvloeden?
Vopak heeft de visie dat de vraag naar hernieuwbare waterstof het binnenlandse aanbod zal overstijgen, voor Nederland maar zeker ook inclusief het Duitse achterland. Zodoende zijn zowel binnenlandse elektrolysecapaciteit als importen nodig. Beide opties worden weliswaar via een verschillend beleidsinstrumentarium in beweging gebracht, maar er is voldoende afzetmogelijkheid zodat beide complementair aan elkaar zijn. Importen zijn ook nog duur omdat deze ketens nog ontwikkeld moeten worden. De vector-neutrale stimulering is belangrijk om deze opties aan te jagen. Uiteindelijk zal het doel van een liquide markt voor waterstof gerealiseerd worden en de van daaruit gaande prijsprikkels bepalen wat de laagste prijs is en welke waterstofmix daaraan ten grondslag ligt.

Vraag15

De doelmatigheid van de tender zal onder andere worden geëvalueerd op basis van de vermeden broeikasgasemissies. Deze reductie zal worden ingeschat op basis van een massabalanssysteem in overeenstemming met Artikel 30 van de Renewable Energy Directive II en de Uitvoeringsverordening 2022/996 van 14 juni 2022 (artikel 19). Heeft u op- of aanmerkingen over deze aanpak?
Indien een vereiste aan deelname aan de veilingen is dat het om hernieuwbare waterstof gaat, wordt de garantie van de doelmatigheid gegeven via de benodigde verschillende certificaten en bewijzen uit de genoemde artikelen. We merken op dat de verschillende certificaten en bewijzen voor niet-Europese partijen die naar de EU willen exporteren nog een ingewikkelde kwestie is. Wij willen daarom het belang van een geharmoniseerd certificering- en bewijssysteem onderstrepen, waarbij er gelijke bewijslast ligt bij importen en binnenlandse productie.

Vraag16

Wanneer verwacht u dat de eerste volumes waterstof(dragers) naar Nederland geïmporteerd kunnen worden?
2027

Vraag17

Wanneer verwacht u dat omzettingsfaciliteiten voor waterstofdragers zoals ammoniakkrakers, faciliteiten voor LOHCs, of hervergassingsinstallaties voor liquide waterstof beschikbaar kunnen zijn voor de markt?
Het is vooralsnog de planning dat de ACE terminal in 2026-2027 operationeel wordt, waarbij het kraken van ammoniak onderdeel is van de terminal. Voor LOHC is de eerste terminal vooralsnog gepland om in 2029 operationeel te worden met opvolgers vanaf 2032, wat ruwweg ook geldt voor een terminal voor vloeibare waterstof.

Vraag18

Welk aanvullend beleid of welke randvoorwaarden zou de Rijksoverheid eventueel verder moeten ontwikkelen om van de Nederlandse deelname aan H2Global een succes te maken?
Bredere focus op variëteit van dragers en importopties in het algemeen. Vergunningen voor het bouwen van de benodigde installaties en infrastructuur zouden vlotter moeten worden verstrekt (incl. de barrières vanuit stikstof problematiek - die zouden niet van toepassing moeten zijn voor waterstof importen/bouwen H2 infrastructuur). Een lange termijn visie is noodzakelijk.

Vraag19

Aan welke verdere informatie inzake het H2Global mechanisme, en in het bijzonder de Nederlandse deelname daaraan, heeft u behoefte?
Informatie over de mitigatie van het afbreukrisico dat een leveringsketen is opgezet met langjarige leveringscontracten, maar doordat de afnamecontracten van 1 jaar minder zekerheid bieden voor de afnemers dat zij ook het volgende jaar beleverd kunnen worden uit het portfolio van H2Global. Heldere spelregels voor waterstof afnemers, inclusief leveringsgaranties, zouden hiertoe bijdragen.

Vraag20

Algemene observaties die u wilt delen met betrekking tot de voorgenomen inrichting van de tender onder H2 Global
Nederland zet een belangrijke stap in de deelname aan H2Global om de waterstofmarkt te ontwikkelen. Nederland heeft de ambitie van een gasland een waterstofland te worden, en heeft daartoe veel middelen, kennis en kansen. De grootste vraag naar volumes waterstof worden in Nederland en het Ruhrgebied verwacht; het samen optrekken met Duitsland is daarom vanuit het perspectief van de vraag logisch. Wel zijn er belangrijke verschillen met de gasmarkt: waterstof kan op verschillende manieren worden geproduceerd en getransporteerd: hernieuwbare waterstof dat via ammoniak als drager in Rotterdam binnenkomt, kan vervolgens als gasvormige waterstof maar ook verder via de drager naar de vraag in Duitsland worden getransporteerd. Nederland heeft dus ook een belangrijke rol als doorvoerland. Nederland heeft dus ook baat bij de stimulering in Duitsland; het is jammer dat de eerder aangekondigde Duitse financiële steun voor H2Global fors is teruggeschroefd. Langjarige stabiliteit van beleid en instrumentarium is belangrijk, zeker in een markt in wording als die voor waterstof. Dat geldt ook voor Nederland, met recent toegenomen onzekerheid over de stabiliteit van het Klimaatfonds waar de Nederlandse deelname aan H2Global uit gefinancierd wordt.