Denk mee met de Staatscommissie rechtsstaat

Reactie

Naam TriasNet Consultants (mr. P.C. Kwikkers)
Plaats Alphen aan den Rijn
Datum 8 mei 2023

Vraag1

Voor haar onderzoek is de Staatscommissie rechtsstaat op zoek naar ervaringen en perspectieven van burgers op de rechtsstaat en de rechtsstatelijke cultuur in Nederland. Welk onderwerp verdient in uw ogen speciale aandacht en waarom? Wat zijn concrete maatregelen om het functioneren van de regering, het parlement en de rechtspraak en hun onderlinge verhouding in de praktijk te verbeteren? Hoe kan de rechtsbescherming van de burger effectief beter worden?
Met het Nederlandse staatsrecht op papier, is het echt niet zo slecht gesteld. Maar wel met de staatsrechtelijke attitude en staatsrechtelijk handelen van veel politici (en burgers). Die acht ik hard achteruit gegaan – in kennis en in gevoel voor rechtvaardigheid – en met name wat betreft transparantie, informatie, eerlijkheid en betrouwbaarheid. (En waarbij de SGP lang niet altijd het etiket staatsrechtelijk geweten terecht krijgt opgespeld.)

Minder vermogende rechtzoekers waarvan legitiem belang is vastgesteld (d.w.z. querulanten zijn uitgefilterd) moeten reëel betere toegang tot een onafhankelijke rechter krijgen en klachten tegen een overheid moeten beter en sneller worden behandeld. Ook moeten meer rechters en officieren van justitie worden aangesteld om de proppen uit de rechtsgang te halen.
De Afdeling Rechtspraak van de Raad van State is sinds de tournure naar “evenredige belangenafweging” in 2022 gelukkig eindelijk een betere weg ingeslagen. Volhouden!!

Ik heb geen enkele behoefte (meer) aan referenda. Dat is vooral koren op de molen van schreeuwers, verkeerd soort populisten en ‘verdelers’ op verre politieke extremen. Gelote burgerraden kunnen in een beperkt soort situaties helpen, maar vervangers voor de parlementaire democratie zijn ze echt niet.
Wel zie ik verbetering via aan brede peilingen met een formelere adviesstatus, maar dan wel onder serieuze burgers die zich redelijk èn deskundig betonen. Dat helpt waarschijnlijk ook om in de toekomst kwesties als Groningen, Toeslagenaffaire, zogenaamde migrantencrises, falende belasting- en toezichtsdiensten, superlaks klimaat- en landbouwbeleid en antenneloos buitenlandbeleid te voorkomen. Dat is noodzakelijk, want schandalen in en fouten van een overheid op die breed-maatschappelijke terreinen, zijn uiterst gevaarlijk voor het aanzien en het functioneren van de democratische rechtstaat.

Tenslotte is er de strijd tegen (internationale) corruptie (en te weinig succes daarin).

Dit alles geldt ook in internationaal en supranationaal verband waarin Nederland een stem heeft: de Europese Unie, de NAVO, de Raad van Europa.