Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 20..

Reactie

Naam WareKennis (prof dr F Huysmans)
Plaats Den Haag
Datum 1 september 2015

Vraag1

Wat vindt u van dit voorstel voor een nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten? U wordt verzocht aan te geven op welke onderdelen van het wetsvoorstel of de memorie van toelichting uw reactie betrekking heeft.
Het sleepnet

De gedachte dat al onze communicatie in principe door de AIVD en MIVD ('de diensten') kan worden onderschept, verdraagt zich niet met de open en vrije samenleving die Nederland is en wil zijn. Dat er iemand op de achtergrond kan meekijken, leidt tot 'chilling effects' - men durft zich in het openbaar niet meer te uiten zoals men eigenlijk zou willen - die we in Nederland niet moeten willen. Bovendien staat het op gespannen voet met democratische grondrechten als vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vergadering.


Toezicht

In het huidige wetsvoorstel krijgen de diensten verregaande bevoegdheden die door de minister die het aangaat in specifieke gevallen kunnen worden toegestaan. In een aantal gevallen kan de minister het hoofd van de dienst ook mandateren. Het besluit een middel in te zetten wordt daarmee een politieke beslissing die niet onafhankelijk wordt getoetst. Het versterken van het toezicht door de CTIVD lost dit bezwaar niet op. De onthullingen van Snowden hebben zonneklaar gemaakt dat - aangezien toestemmingverlening zich buiten de openbaarheid afspeelt - deze beslissing in een rechtsstaat als de onze niet aan direct of indirect gekozen politici kan en moet worden overgelaten. Onafhankelijke toetsing, in de regel door de rechter, dient in alle gevallen plaats te vinden.


Uitwisseling met buitenlandse diensten

Nederland moet geen gegevens in bulk over Nederlandse burgers met buitenlandse geheime diensten delen. Samenwerking met buitenlandse diensten is natuurlijk in principe positief, maar zeker niet tegen elke prijs. Doordat bij geautomatiseerde analyse van zulke gegevens altijd foutpositieven (en foutnegatieven) voorkomen, kan dit ertoe leiden dat Nederlandse burgers op reis voor werk of privé in de problemen komen. De Nederlandse overheid zou zich er integendeel hard voor moeten maken dat gegevens van Nederlandse burgers op buitenlandse (vooral Amerikaanse) servers niet in bulk worden geanalyseerd. Gegevens over individuele personen tegen wie een ernstige verdenking bestaat, kunnen uiteraard wel worden uitgewisseld, omkleed met de gebruikelijke waarborgen.