Discussiestuk 'Zorg voor de Toekomst'

Reactie

Vraag1

De drie thema’s zijn voor de Zorg- en Veiligheidshuizen zeer herkenbaar. Op basis van onze ervaringen met de praktijk vragen we aandacht voor het belang van goed georganiseerde structurele samenwerking over de traditionele domeinen heen. We zien dat een aanzienlijke groep individuen en burgers die een beroep doet op zorg, problemen heeft op meerdere leefgebieden die van invloed zijn op de zorgvraag en niet door het zorgstelsel alleen kunnen worden verholpen. Bestaanszekerheid, een passende woning of een stok achter de deur, zijn met name bij personen die de zorg mijden en tegelijk verantwoordelijk zijn voor ernstige overlast en criminaliteit, noodzakelijke voorwaarden om een zorgbehandeling effectief te laten zijn.
We zien in de praktijk ook veel situaties waar eerdere inzet op domein overstijgende samenwerking een groot beroep op zorg en andere voorzieningen mogelijk had kunnen voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan de samenwerking tussen de GGZ en de VG-sector bij mensen met zowel psychiatrie als een (licht) verstandelijke beperking.
Het gaat om een aanzienlijke groep inwoners. De Onderzoeksraad voor Veiligheid constateert bij voorbeeld dat Nederland ongeveer 250.000 tot 300.000 mensen met een ernstige psychische aandoening (EPA) telt. Ongeveer 20.000 mensen uit deze groep verkeren in acute zorgnood. Voor hen is de pro-blematiek vaak chronisch en meervoudig. De veiligheid van deze mensen en die van hun omgeving is onvoldoende geborgd in het huidige zorgsysteem terwijl andere systemen vaak niet de gewenste en/of veronderstelde zorg kunnen bieden. De complexe problematiek is daarnaast van invloed op hun zelf-redzaamheid. Bovendien zijn zij voor zorg en hulp afhankelijk van veel verschillende organisaties, die niet vanzelfsprekend met elkaar samenwerken.
Zorg voor veiligheid - Veiligheid van mensen met een ernstige psychische aandoening en hun omgeving, 2018: https://www.onderzoeksraad.nl/nl/page/4941/zorg-voor-veiligheid---veiligheid-van-mensen-met-een-ernstige

Vraag2

We verwelkomen dat het voor het eerst zo duidelijk en in samenhang de knelpunten zijn opgeschreven, ze zijn zeer herkenbaar, aan het probleem van de fragmentatie, de versnippering zou meer gewicht toegekend moeten worden. De (maatschappelijke) kosten ten gevolge van dit probleem zijn aanzienlijk en nemen toe. Een goed voorbeeld is dat het aantal overlastregistraties bij de politie waarbij personen met verward gedrag waren betrokken, de zogenaamde E33-meldingen, al zeven jaar op een rij toeneemt. In de Zorg- en Veiligheidshuizen starten steeds meer persoonsgerichte trajecten voor personen met verward gedrag en een veiligheidsrisico. Een terugkerend probleem bij deze meldingen en trajecten is niet alleen dat onze zorg verschillende (sub)domeinen kent die eigen wetten, doelen, uitvoerders en wijze van bekostiging hebben. Het probleem wordt ook veroorzaakt door een benadering waarbij de oplossing vooral wordt gezocht in aanpassingen en bijstellingen van ons zorgstelsel (wet langdurige zorg, wet forensische zorg, wet verplichte ggz, wet zorg en dwang, wet maatschappelijke opvang) terwijl de problematiek van de personen voor wie die zorg bedoeld is niet in aparte onderdelen is op te knippen.. Veel van deze personen hebben een combinatie van psychiatrische problematiek, verstandelijke beperking, verslaving, issues op bestaanszekerheid en justitiële problemen. Deze discussienotitie zet een belangrijke stap met het benoemen van de problematiek van grensgevallen en van multiproblematiek, maar het is een eerste stap. Er is een benadering nodig die ertoe leidt dat professionals in de praktijk de ruimte krijgen om vanuit de problematiek van de betrokken inwoner of gezin de juiste zorg en ondersteuning te organiseren. Daarbij is een integrale sectoroverstijgende werkwijze nodig waarbij professionals en in positie worden gebracht om deze multicomplexe casus in een vroeg stadium met elkaar te delen en een handelingskader af te spreken.

Vraag3

- Een krachtige sociale basis en integrale aanpak van sociale problematiek
- Verduidelijken wettelijke taak gemeenten / Wettelijk taak zorgverzekeraars regionale samenwerkingsstructuur / Vastleggen verantwoordelijkheden
- Aanvullende middelen gemeenten
- Meer manoeuvreerruimte voor zorgkantoren
- Ruimte voor experimenten
- Domeinoverstijgend samenwerken duurzame basis geven
- Poolen van middelen verschillende domeinen en alle andere maatregelen die bijdragen aan meer domeinoverstijgend samenwerken.

Vraag4

Ja, het verder versterken van de Zorg- en Veiligheidshuizen als een duurzame basisvoorziening voor domeinoverstijgende samenwerking in de regio. Zorg- en Veiligheidshuizen zijn netwerksamenwerkingsverbanden, die partners uit de zorgketen, de strafrechtketen, gemeentelijke partners en bestuur verbinden in de aanpak van complexe problematiek. Zij richten zich op personen en gezinnen met hardnekkige problemen en persoonlijke situaties die zo complex zijn dat die de reguliere mogelijkheden van de zorgverlening of het strafrecht overstijgen. Wanneer reguliere inzet van partners binnen de eigen keten niet meer werkt of het perspectief niet tot een duurzame oplossing leidt kunnen zij een beroep doen op de expertise en het samenwerkingsnetwerk van het Zorg- en Veiligheidshuis.
Door in de regio de samenwerking in de Zorg- en Veiligheidshuizen meer te benutten worden grensgevallen voorkomen doordat bij multiproblematiek partners in een vroeg stadium gezamenlijk en integraal met de persoon kijken wat nodig is. Hiermee ontstaat een effectieve en efficiënte aanpak. Crisis kunnen worden voorkomen doordat partners in het Zorg- en Veiligheidshuis om de cliënt/patiënt heen gaan staan en samen met hem/haar interventies inzetten. Wij verwijzen naar de bijlage voor meer context.

Vraag5

Er worden al bijzonder veel beleidsopties genoemd. Focus is noodzakelijk. We willen aandacht vragen voor het integrale denken en doen vanuit de zorg én veiligheid. Bij de beleidsoptie ‘Een krachtige sociale basis en integrale aanpak van sociale problematiek’ ook de leefbaarheid en de risico’s op onveiligheid betrekken. Het is van belang dat bij deze casuïstiek ook bestuurlijk gezamenlijk wordt opgetrokken. We zien al dat op lokaal niveau de burgemeester en wethouders zorg/ MO steeds vaker gezamenlijk optrekken..
Het gaat om een cultuur van samenwerken en als zorg je rol pakken als netwerkpartner in de samenleving. Multiproblematiek neemt toe. Door actief partnerschap in de samenwerking met partners als gemeenten, hulpverlening en politie kan escalatie en herhaling in terugval (‘draaideur-patiënten’) in de zorg worden voorkomen. Net als het organiseren van de zorg en ondersteuning vanuit het perspectief van de burger in plaats van ‘het stelsel’.

Bijlage