Discussiestuk 'Zorg voor de Toekomst'

Reactie

Naam C3 adviseurs en managers (dr. ir. H. Hoek)
Plaats Utrecht
Datum 30 januari 2021

Vraag1

Herkent u zich in de drie thema’s als de thema’s waar de komende jaren meer verandering op nodig is?

Naar mijn oordeel zijn de drie thema’s niet gelijkwaardig, maar is het thema ‘Vernieuwing en werkplezier’ overkoepelend en voorwaardenscheppend voor de beide andere thema’s.
Dat Volksgezondheid en Preventie (Thema ‘Preventie & Gezondheid’) verbeterd moeten worden is evident. Dat geldt ook voor de aanpassing van de publieke en individuele gezondheidszorg (Thema ‘Organisatie & Regie). De drie thema’s zijn dus zeker herkenbaar en ze beslaan ook een groot deel van het veld van Volksgezondheid en Gezondheidszorg.

De som van de beleidsopties in de eerste twee thema’s leiden tot zo veel veranderingen dat er feitelijk sprake is van het ontwerpen van een geheel nieuw stelsel voor gezondheidszorg, terwijl aan het begin wordt gezegd dat de Nederlandse gezondheidszorg goed is, maar beter kan. Dan is een stelselwijziging ongewenst. Er moet voor gewaakt worden dat er niet zodanig op onderdelen gesleuteld wordt, dat het stelsel verandert, zonder dat we het in de gaten hebben. Met name de beleidsopties in thema 2 hebben dat risico in zich.

Vraag2

Herkent u de knelpunten die op (één van) de drie thema’s worden genoemd, of missen er nog belangrijke knelpunten?
De beschrijvingen van de knelpunten in de drie thema’s zijn helder en redelijk compleet.
In thema 3 mis ik zowel in de knelpunten als in de beleidsopties de onveiligheid die zorgprofessionals door o.a. vervolging door het OM bij euthanasie, de toename van het aantal tuchtzaken en ‘naming and shaming’ via de media. Dit element ontbreekt geheel, terwijl het een belangrijke belemmering van het werkplezier voor veel professionals is.

Vraag3

Welke beleidsopties die genoemd worden bij de drie thema’s leveren volgens u een belangrijke bijdrage aan de houdbaarheid van ons zorgstelsel?
Zie de beschouwing onder vraag 1.
Naar mijn oordeel zijn 70 beleidsopties, die ook nog deels met elkaar strijdig zijn veel te veel. Voor iedere verandering is een dergelijk aantal onsamenhangende opties onwerkbaar. Het zou beter zijn om verdergaande keuzen te maken, zodat er maar een paar te bereiken opties overblijven. De relatie naar de vier elementen van de onhoudbaarheid van de zorg ontbreekt. Volgens de discussienota zijn dat:
- toenemende vraag en complexiteit van de zorgvraag,
- arbeidsmarktkrapte,
- daling mantelzorgers,
- betaalbaarheid.
De 70 beleidsopties lijken zich vooral te richten op het terugdringen van de vraag naar zorg en de kosten van het leveren van zorg. Sommige opties gaan er vanuit dat geen zorg geleverd hoeft te worden als het sociale netwerk sterker is. Dat leidt ongetwijfeld tot een groter beroep op mantelzorgers. Op dat punt wordt de zorg dan minder houdbaar. Of de arbeidsmarktkrapte met deze beleidsopties wordt opgelost is niet duidelijk. Dat zou alleen het geval zijn als de vraag naar zorg substantieel en structureel verminderd wordt. Het valt te betwijfelen of met realisatie van beleidsopties die reductie van de vraag bereikt wordt, maar vooral of dat maatschappelijk acceptabel is.

Vraag4

Heeft u concrete suggesties om bepaalde opties nader te concretiseren en praktisch vorm te geven?
Neen, niet zolang de beleidsopties nog geen samenhangend geheel zijn en getoetst aan de principes van de gezondheidszorg en een overkoepelde visie op de toekomst daarvan.

Vraag5

Welke beleidsopties ontbreken er nog?
Beleidsopties om de werkveiligheid voor professionals te vergroten. Zie hiervoor.

Bijlage