Discussiestuk 'Zorg voor de Toekomst'

Reactie

Vraag1

Zie ook PDF waarin referenties opgenomen zijn.

Het zijn 3 belangrijke thema’s. Wij herkennen ons met name het thema Vernieuwing en Werkplezier. Hoewel ‘werkplezier’ wat ons betreft beter vervangen kan worden door ‘professioneel welzijn’. Werkplezier impliceert iets wat een prettige bijkomstigheid is, maar professioneel welzijn is essentieel voor het behoud van goede zorg. Dit is door de coronacrisis nogmaals onderstreept.

Onze stichting, Stichting Leading Doctors (www.leadingdoctors.nl), is opgericht door artsen, niet-artsen en patiënten die dagelijks zien waar de schoen wringt in de zorg: bevlogen medewerkers die door het ‘systeem in de zorg’ van de regels en tijdgebrek hun inspiratie en motivatie verliezen en letterlijk ziek worden of uitvallen door de hoge werkdruk. Onze stichting zet zich in om de mens (zowel zorgprofessional als patiënt) centraal te zetten in de zorg in plaats van het systeem leidend laten zijn. We begeleiden zorgprofessionals in alle stadia van hun carrière.

Artsen die goed in hun vel zitten, leveren wetenschappelijk aantoonbaar betere zorg. Hoe zou het zijn als we de haast onuitputtelijke drive van artsen voor de patiënt, inzetten om ook voor zichzelf en de hele zorg een goed klimaat te scheppen? Gebruik de kracht en toewijding van zorgprofessionals om de zorg van binnenuit om te vormen. Wij geloven in zo’n cultuuromslag. Mits er gebruik wordt gemaakt van de kwaliteiten van de zorgprofessionals, in plaats hen door de hoepels van het systeem te laten springen.

Daarvoor is het belangrijk om opnieuw te definiëren hoe de verschillende partijen met elkaar omgaan. Artsen worden nu vaak gezien als uitvoerders van de afspraken vanuit het systeem. Artsen zijn opgeleid om beslissingen te nemen in het belang van een patiënt, in zijn context, met in achtneming van het regionale en maatschappelijke belang.

Het klinkt tegenstrijdig om in deze discussienota, opgesteld door VWS, te pleiten voor meer vrijheid van handelen voor artsen omdat het een tegengestelde beweging is van de huidige trend. Op dit moment werken veel programma’s die stimulerend bedoeld werden vooral controlerend. Het is interessant om te investeren in vormen van samenwerking en borging van kwaliteit die uitgaan van wederzijds vertrouwen in plaats van controle en regelgeving.

Vraag2

De knelpunten zoals beschreven in de factsheet Vernieuwing en Werkplezier zijn herkenbaar. Echter, interventies om het welzijn te verbeteren bereiken vaak het optimale effect op de werkvloer niet, vaak omdat het van bovenaf opgelegde one-size-fits-all oplossingen zijn. De zorg is zo complex en wisselend per afdeling/ regio/ samenwerkingsverband, dat juist ingezet moet worden op ondersteuning van de individuele kracht van de zorgverleners.

Door gebruik te maken van de kracht van de individuele zorgverleners om het systeem te verbeteren, snijdt het mes aan twee kanten: toename van professioneel welzijn én betere zorg voor de patiënt.

Wij pleiten ervoor om structureel te investeren in onderzoek naar en uitvoer van programma’s die toegespitst zijn op de zorgverleners zodat, ondanks de heersende cultuur van ‘hard doorwerken’ het welzijn echt aandacht kan krijgen.

Vraag3

De volgende beleidsopties spreken ons erg aan:
Meer zeggenschap van zorgprofessionals
Zorg zal altijd voor, maar ook door mensen zijn. Zorgprofessionals zijn hoogopgeleid en gemotiveerd. Geef ze de tools (en vertrouwen en tijd) om problemen binnen de zorg zelf aan te pakken.

Ondersteuning van innovators bundelen.
Initiatieven zoals onze Stichting hebben moeite geldbronnen te vinden om hun dromen en doelen waar te maken. Bundelen van de beschikbare middelen maakt dat kleinere, inhoud gedreven en intrinsiek gemotiveerde initiatieven slagkracht kunnen krijgen.

Verder spreekt uit de nota "Preventie en gezondheid" het kopje "Gezondheid op het werk" ons aan waarbij de werkgever aangespoord wordt om een gezonde werkomgeving te creëren. Hoe dat moet staat er niet echt in beschreven, maar daar hebben wij ideeën over! Zie ook het artikel van Shanafelt et al in de bijlage.
Er is een mooi artikel waarin werd onderzocht dat artsen die 20% van hun tijd aan zaken kunnen besteden die zij het meest waardevol vinden, veel minder kans op een burn-out hebben dan collega’s die daar minder tijd in kunnen investeren. Dit kunnen activiteiten zijn die patiëntgebonden zijn, onderwijs, kwaliteitsverbetering, mentorschip, leiderschapsontwikkeling etc. Dit zijn allemaal activiteiten die bijdragen aan kwaliteit en continuïteit van zorg.

Vraag4

Zet in op kwalitatief goede training en begeleiding van zorgprofessionals in algemeen. Maak zorgprofessionals in staat hun eigen team naar een hoger plan te tillen, maak gebruik van de motivatie en drive van de mensen. Het is belangrijk om teams te ondersteunen en in te zetten op cultuur van samenwerken door alle lagen (van beginnend basisarts tot specialist die bijna met pensioen gaat, tot Raad van Bestuur). Wij hebben concrete ideeën over dit soort programma’s die we graag nader toelichten.

Er is een praktische aanpak nodig waarbij programma’s worden gegeven, getest, geëvalueerd en geconsolideerd. Het verdient aanbeveling om het thema professioneel welzijn ook bij de wetenschappelijke fondsenverstrekkers zoals NWO en ZonMw op de agenda te zetten zodat er meer onderzoeksgeld beschikbaar komt.

Vraag5

Landelijke afspraken over borging welzijn ANIOS en AIOS en jonge klaren door structurele aandacht hiervoor op te nemen in eisen van de opleiding tot specialist en in de doelstellingen van ziekenhuizen. ANIOS (basisartsen niet in opleiding tot specialist) vallen nu vaak tussen wal en schip terwijl zij in een kwetsbare periode van hun professionele vorming zitten.

Er is een toenemend probleem van werkloosheid (soms verkapt) onder specialisten die recent de opleiding hebben afgerond. Het is belangrijk om dit probleem in kaart te brengen en te adresseren iom de beroepsverenigingen. Het is onacceptabel dat mensen waarin zo veel geïnvesteerd is en die zo graag willen werken, niet kunnen werken of noodgedwongen naar het buitenland gaan.

Volgens een interessant paper van Shanafelt et al* (+ zie bijlage) zijn er een negental interventies (zowel top down als bottom up) die haalbaar zijn en aantoonbaar het professioneel welzijn bevorderen. En daarmee de hele zorg naar een hoger plan trekken. Vanuit Stichting Leading Doctors implementeren we deze lessen in de praktijk.

Bijlage