Ontwerp-beleidsprogramma Klimaat

Reactie

Vraag1

Wereldwijd is de bijdrage van ons voedselsysteem aan de uitstoot van broeikasgassen ca. 34% (Crippa, 2021). Het beter gebruiken van voedselgrondstoffen en het voorkomen van voedselverspilling behoort wereldwijd tot de top3 oplossingen tegen klimaatverandering (Drawdown, 2022, potentie 88 - 102 Gigaton CO2-eq voor 2050). Voedsel en voedselverspilling wordt genoemd in het beleidsplan, echter nog nauwelijks concreet uitgewerkt. Dit is een gemiste kans, ook omdat oplossingen beschikbaar zijn, ketensamenwerkingen en een publiek-private aanpak gereed is voor opschaling, en consumenten aantoonbaar een bijdrage willen leveren via gedragsverandering. NL heeft al doel (SDG 12.3) de voedselverspilling in 2030 te halveren met 1 miljard kg voedsel. Ten eerste is de aanpak van voedselverspilling wereldwijd één van de meest effectieve maatregelen tegen klimaatverandering. Ten tweede is het één van de meest kosteneffectieve oplossingen. Per ton broeikasgasreductie vergt het bestrijden van voedselverspilling een publieke investering van grofweg 3 euro. Tegenover vele tientallen euro’s per ton voor emissierechten of voor investeringen in minder effectieve oplossingen, zoals ondergrondse CO2-opslag. Ten derde kunnen we ervoor zorgen dat juist de mensen die het het meest nodig hebben toegang krijgen tot genoeg gezond eten en drinken. Voor Nederland betekent 1 miljoen ton minder verspilling jaarlijks, een directe emissie reductie van 3 miljoen ton CO2-eq.

Vraag2

Weloverwogen omgaan met ons voedsel en behoud van grondstoffen heeft geen politieke kleur, maar leidt voor iedereen tot positieve impact, zowel vanuit economisch, sociaal als klimaatperspectief. Het voorkomen van verspilling moet integraal onderdeel zijn van de transitie naar een duurzamer voedselsysteem. Zo boeken we op alle beleidsterreinen pure
winst: een veerkrachtige en circulaire economie, de klimaatagenda, de toekomstbestendigheid van onze landbouw, het innovatiebeleid, de Europese en nationale eiwitstrategie en de sociale agenda ofwel genoeg goed voedsel voor alle Nederlanders. Bovendien draagt het bij aan meer regie op de schaarse ruimte in ons land: minder verlies en meer verwaarden van grondstoffen leidt tot minder landgebruik om nieuw voedsel en biomassa te produceren.
Als Samen Tegen Voedselverspilling roepen wij op tot het vormen van integraal beleid :
1) Er komt een kabinetsbreed efficiënt grondstoffenbeleid, waardoor verlies van grondstoffen, met name in de voedselketen, tot een minimum wordt teruggebracht. Dit draagt bij aan het klimaat, de circulaire economie, vermindert de afhankelijkheid van grondstofvoorziening van buiten de Europese Unie en is goed voor de portemonnee van huishoudens en bedrijven.
2. Het terugdringen van verliezen in de voedselketen is een belangrijk thema op de klimaatagenda: het verminderen van voedselverspilling is - naast wind- en zonne energie - de belangrijkste maatregel om de CO2-uitstoot wereldwijd terug te dringen. Het is bovendien de meest haalbare en effectieve stap naar een meer verantwoord en duurzaam voedselsysteem.
3. Het terugdringen van voedselverspilling en het optimaal hergebruiken van grondstoffen in de voedselketen is een integraal en essentieel onderdeel van het beleid voor een meer circulaire economie, met name voor biomassa en voedsel, en dus ook van het beleid op kringlooplandbouw.

Vraag3

Wij zijn voor een dergelijke governance structuur. We willen hierin 2 extra aandachtspunten meegeven:
1. zorg voor een evenwichtige samenstelling en mandaat, zodat er daadwerkelijk een systemisch en integrale regie op dit belangrijke onderwerp mogelijk is. Waardoor perverse prikkels worden opgeruimd, en een systeem ontstaat dat gericht is om de transitie op middellange en langere termijn te doen slagen.
2. wereldwijd is 34% van de uitstoot van broeikasgassen gekoppeld aan ons voedselsysteem. In Nederland is dit percentage aanzienlijk lager, echter vanwege onze sterke rol als logistieke draaischijf in de internationale handel van agro- en voedselproducten hebben we een extra rol en verantwoordelijkheid. Belangrijk is dat voldoende wetenschappelijke kennis in het agri- en voedseldomein vertegenwoordigd is in het governance model.

Vraag4

Samen Tegen Voedselverspilling heeft een succesvolle aanpak ontwikkeld, vanuit onze ambitie: De Nederlandse overheid heeft zich gecommitteerd aan SDG 12.3 van de Verenigde Naties om in 2030 voedselverspilling te halveren in de keten ten opzichte van 2015. De stichting Samen Tegen Voedselverspilling is hét ecosysteem waarin alle belangrijke initiatieven, expertise en krachten tegen voedselverspilling in Nederland worden samengebracht en versneld. Hierin werken bedrijven uit de hele keten, overheid, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen aan een gezamenlijke agenda met als concrete doelstelling om jaarlijks 1 miljoen ton extra aan voedsel binnen de voedselketen te behouden. Inmiddels bestaat het ecosysteem uit 100+ gecommitteerde organisaties in Nederland. Onze aanpak is uitermate geschikt om het beleidsprogramma klimaat te versnellen, tegen relatief lage investering, met diverse spill-over effecten.
1. Samen meten = weten. Wat je meet, kun je bijsturen. We helpen steeds meer bedrijven en sectoren op weg met zelfmonitoring en rapportage.
2. Samen in de keten. Bedrijven uit verschillende ketens en kennisinstellingen komen bij elkaar om duurzame oplossingen met impact te versnellen en op te schalen. Zo wordt in het Circular Food Center gewerkt aan circulaire ketenconcepten met diervoer gemaakt van reststromen: de eiwittransitie in de praktijk! Door grootschalige toepassing van circulair diervoer hoeven er minder nieuw geoogste grondstoffen, zoals soja, te worden geïmporteerd, wat Nederland minder afhankelijk maakt van de wereldwijde grondstoffenmarkt. Een cluster van ketenpartijen werkt aan voorkomen van het meest verspilde product in Nederland: 700.000 broden per dag !
3. Samen spelregels veranderen. Wet- en regelgeving vormt vaak nog een obstakel voor een circulair voedselsysteem. Samen Tegen Voedselverspilling selecteerde na een brede consultatieronde, 10 kansrijke spelregels om te veranderen. Hierover zijn en gaan wij in gesprek met overheden op nationaal en Europees niveau om honderdduizenden tonnen goed voedsel in de keten te houden.
4. De verspillingsvrije week in 2022 staat in het teken van "klimaat": een simpele daad voor een beter klimaat. Hierbij spelen we in op de positieve norm: niemand wil verspillen. We brengen mensen in beeld, zo laten we de beweging zien. Iedereen die eet kan meedoen. We motiveren mensen in de Verspillingsvrije Week en bieden we divers handelingsperspectief.