Consulaire dienstverlening

Reactie

Naam	Prawo (Mr. G.G.A.J. Adang)
Plaats	Zeist
Datum	18 juni 2019

Vraag1

Visumverlening
Het ministerie van Buitenlandse Zaken verleent visa aan reizigers die naar Nederland komen. Door middel van de Orange en Blue Carpet programma’s biedt Nederland reeds een fast track voor visumaanvragen kort verblijf indien er een (economisch) belang is gediend voor Nederland. Zo heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken in 2007 het Orange Carpet-beleid geïmplementeerd om de betrouwbare reiziger te faciliteren via een fast track, als instrument om de BZ-strategie voor goede consulaire dienstverlening en economische diplomatie te bewerkstelligen. In 2009 is, ter aanvulling hierop, het Blue Carpet Beleid opgezet om visumaanvragen van zeevarenden zo goed mogelijk te faciliteren (voor aanmonstering, afmonstering en/of het volgen van een beroep of cursus met als hoofddoel Nederland).
Uit het onlangs verschenen SEO-rapport over de ‘Toegangswaarde-maatschappelijke baten en kosten van het Schengen-visumbeleid voor Nederland’ blijkt dat het visumbeleid een toegevoegde waarde voor de Nederlandse economie van meer dan 300 miljoen euro per jaar heeft. Het onderzoek geeft aan dat bezoekers met een zakelijk reisdoel meer baten opleveren dan met een ander reisdoel. Daarnaast identificeert SEO negen kansrijke aanvraaglanden waar het visumbeleid Nederland veel oplevert. De stijgende aantallen aanvragen gecombineerd met de constatering dat bepaalde groepen visumplichtigen meer toegevoegde waarde bieden aan de Nederlandse economie vragen om het verder specificeren van doelgroepen die de Rijksoverheid kan faciliteren. Dit biedt ook aanknopingspunten voor het verkennen van verdere maatwerkprogramma’s, zoals bijvoorbeeld voor specifieke sectoren en start-ups. Dit wordt momenteel nader verkend.

Vraag 1: Het verbeteren van visumverlening per sector /doelgroepen wellicht regionaal is een mogelijke beleidsontwikkeling. Welke sectoren, doelgroepen, regio’s verdienen daarbij volgens u bijzondere aandacht?

Ik reageer vanuit een positie als rechtsbijstandsverlener en beperk mij tot de visumprocedure.

Algemeen.

Nu het aanvraagproces vooral is gedecentraliseerd (via een externe dienstverlener (ESP) of een Schengenconsulaat in het kader van visumvertegenwoordiging) terwijl de beslissing in de regel centraal wordt genomen door de Centrale Service Organisatie (CSO) in Den Haag
lijkt het mij niet alleen klantvriendelijker maar ook administratief eenvoudiger als er naast de mogelijkheid een visumaanvraag meteen in persoon in te dienen ook een optie komt met een digitaal aanvraagproces.
Geheel facultatief, waarbij het digitaal indienen ook door een referent of gemachtigde kan worden voorbereid/geregeld.

Als de digitale aanvraag is afgerond zou er meteen een mogelijkheid kunnen worden geboden om digitaal een afspraak te maken (via het afsprakensysteem van de ESP of ambassade).
De aanvrager ontvangt in het geval een bevestiging per e-mail, met daarbij het uit te printen aanvraagformulier en een lijstje van de documenten die bij de betreffende concrete aanvraag door de vreemdeling ingeleverd moeten worden.

Vreemdelingen die in aanmerking komen voor visumfacilitering (iets dat bij een digitale aanvraag met duidelijke vraagstelling al snel kan blijken) horen in aanmerking te komen voor een versnelde behandeling en indien iemand dat wenst een afspraak direct op een consulaat.

Op dit moment mag alleen de vreemdeling bij een consulaat of ESP naar binnen. Dat is met name heel onhandig als de referent (vaak een familielid als de echtgenoot) al ter plaatse bij is. Omdat dit degene is die vaak al de nodige informatie kan verstrekken zou die standaard behoren te worden toegelaten. Dat geldt ook voor begeleiders van minderjarigen. Een en ander zou al bij een digitale aanvraag met afspraak geregeld kunnen worden.

Vraag2

vraag 2. Om jonge innovatieve startende ondernemers naar Nederland te trekken bestaat sinds 1 januari 2015 de start-up regeling. Deze regeling ziet toe op de procedures voor lang verblijf (een verblijf van langer dan 90 dagen). Indien zij voorafgaand aan de beslissing een start-up op te zetten in Nederland oriënterende bezoeken willen afleggen aan Nederland, moeten personen met een visumplichtige nationaliteit een kort verblijf visum aanvragen. Wat kan BZ doen om start-ups te faciliteren bij visumaanvragen kort verblijf?

Visumfacilitering.

Het sinds kort hierbij te gebruiken formulier is een hele verbetering.
Nederland moet als aan de voorwaarden wordt voldaan aan familieleden van Unieburgers uit andere lidstaten dan Nederland visa verstrekken en nog gratis ook. Aan familieleden van Nederlanders hoeft dat alleen als Nederland een andere lidstaat vertegenwoordigt (de hierover ook aan de ESP’s verstrekte informatie is net als het formulier voor verbetering vatbaar).

Ik stel voor dergelijke visa per definitie direct als visum voor meerdere reizen en voor 90 dagen af te geven, met een geldigheidsduur van vijf jaar. Los van het feit of daar al dan niet uitdrukkelijk om is gevraagd. Dit scheelt zowel de overheid als de vreemdeling moeite en kosten. Tenslotte gaat het om een groep betrouwbare reizigers (kortheidshalve verwijs ik naar het inmiddels ingetrokken wijzigingsvoorstel van de Visumcode uit 2014) terwijl de overheid haar dienst gratis moet verlenen.

Vraag3

kwetsbare personen in het buitenland
Ieder jaar bevinden zich een aantal Nederlanders in het buitenland die (psychisch) verward zijn of een zwervend bestaan leiden. Het kan hier gaan om personen die zich in een zeer schrijnende situatie bevinden, zoals bijvoorbeeld psychiatrische patiënten, die niet beschikken over (de juiste) medicatie, verzekering of financiële middelen en nu gerepatrieerd willen en/of moeten worden.
Consulaire bijstand concentreert zich primair op mensen die de bijstand echt nodig hebben. Verwarde en zwervende personen kunnen zich in het buitenland in een onbevredigende situatie bevinden. Dat heeft met verschillende factoren te maken, te weten voorzieningen in het buitenland die ontoereikend zijn, familieleden die niet altijd bereid zijn geld beschikbaar te stellen voor de repatriëring, luchtvaartmaatschappijen die weigeren deze personen zonder adequate begeleiding mee te nemen en het feit dat de persoon zelf niet terug wil naar Nederland en dus volledig op zichzelf is aangewezen.
BZ wil zich meer gaan inzetten voor deze kwetsbare personen en onderzoekt of er meer bijstand verleend dient te worden.

vraag 3. De Nederlandse overheid onderzoekt of er bijstand verleend dient te worden aan verwarde of zwervende personen (kwetsbare Nederlanders) die zich in het buitenland bevinden en of Buitenlandse Zaken samen met andere betrokken spelers van de Rijksoverheid en uit het maatschappelijk middenveld die bijstand kan verlenen. Als BZ bijstand zou dienen te verlenen aan deze groep Nederlanders, wat zou die bijstand dan inhouden?

Bij de CSO wordt dan een Nederlandse beslissing genomen die in Nederland vatbaar is voor bezwaar en beroep. Mijn verwachting is dat de noodzaak daartoe deze zomer al zal blijken uit de uitspraak van het HvJEU in zaak C-680/17 http://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?language=nl&num=c-680/17&td=ALL
Mocht het Hof anders beslissen dan is voorleggen bij twijfel (onderzoek documenten lijkt nodig) of een voorgenomen weigering wel zo duidelijk en kan vanaf het begin conform de Nederlandse algemene wet bestuursrecht worden gehandeld. Ik verwacht dat de acceptatie van een afwijzing door vreemdeling en/of referent in dat geval groter zal zijn.

Derdelander familie van Nederlanders.

In veel gevallen zal het gaan om betrouwbare reizigers die als zij met hun Nederlandse referent een ander Schengenland zouden bezoeken aldaar in aanmerking komen voor Visumfacilitering. Degenen die in een land wonen waar Nederland andere lidstaten vertegenwoordigd (ik denk bijv. aan Suriname) zijn dan in het voordeel want kunnen een visum aanvragen voor een bezoek met als hoofdverblijf niet Nederland. Bijkomend voordeel is dat ze dan geen leges betalen.
Mijn idee is dat Nederland deze vreemdelingen (bedoeld is degenen die potentieel in aanmerking komen voor facilitering door een andere lidstaat) overal ter wereld begunstigend gaat behandelen. In die zin dat wel gewoon €60 leges wordt geheven maar dat verder het gevraagd visum behoudens contra indicaties wordt verstrekt (ruim: voor meerdere reizen, 90 dagen en vijf jaar geldig). De toets op vestigingsgevaar blijft in dergelijke achterwege, tenslotte is er een vestigingsrecht zou men elders in de EU gaan wonen.

Vraag4

Informatievoorziening
De Rijksoverheid vindt het belangrijk dat informatie gemakkelijk, gebruiksvriendelijk en laagdrempelig verkregen kan worden, waar ook ter wereld. Om die reden is de informatievoorziening van het ministerie van Buitenlandse Zaken op verschillende manieren te raadplegen.

Online zijn de websites www.nederlandwereldwijd.nl, voor Nederlanders in het buitenland
en www.netherlandsandyou.nl, voor buitenlanders die informatie willen over reizen naar-, wonen in- of zaken doen met Nederland, beschikbaar. Ook is Buitenlandse Zaken 24 uur per dag, 7 dagen in de week bereikbaar via het 247 ContactCenter, via telefoon, e-mail, Twitter en WhatsApp. Tevens zal later dit jaar de live-chat op de website tot de mogelijkheden gaan behoren.

vraag 4. Om toegang te krijgen tot de informatievoorziening vanuit de Rijksoverheid via Buitenlandse Zaken worden verschillende kanalen ingezet (247 CC, WhatsApp, chatbox, reisapp, websites). Welke spreekt u het meeste aan en heeft u suggesties om de informatievoorziening verder te verbeteren?

Een goede website.

Vraag5

Reisadviezen
Recent zijn de reisadviezen aangepast. Aanleiding hiervoor waren onder andere de uitkomsten van het gebruikersonderzoek, resultaten van de publieksconsultatie in 2018 en feedback vanuit de reiswereld. Gelet op de wensen is ingezet om de reisadviezen sneller te kunnen actualiseren, meer landspecifieke informatie op te nemen en de vormgeving van de adviezen overzichtelijker te maken.

vraag 5. Recent is onder andere de vormgeving van het reisadvies aangepast om de reisadviezen overzichtelijker te maken. Hoe kijkt u aan tegen deze nieuwe reisadviezen en de informatie daarin?

Vertegenwoordiging door andere Schengenlanden.

Nederland laat zich vaak door andere consulaten vertegenwoordigen. Het gaat daarbij standaard om volledige vertegenwoordiging waarbij visumaanvragen ook mogen worden afgewezen.
Ik stel voor dat alle bestaande overeenkomsten worden gewijzigd in die zin dat alleen nog een beperkte vertegenwoordiging is toegestaan (als ik mij niet vergis heeft een land als Frankrijk dat zo geregeld). Een vreemd consulaat kan dan wel een visum verlenen, maar zal andere aanvragen standaard aan de CSO voor moeten leggen. Digitaal moet dat te regelen zijn.

Vraag6

Overige consulaire onderwerpen
Elk jaar bekijkt en evalueert het ministerie de ontwikkelingen op consulair terrein. Deze omvatten meer dan de onderwerpen zoals die hierboven zijn aangegeven. Het ministerie is ten behoeve van beleidsontwikkeling geïnteresseerd om ook over andere consulaire onderwerpen te vernemen welke elementen aandacht verdienen, en waar vervolgstappen nodig zijn.
De link op Rijksoverheid.nl naar vorige Staat van het Consulaire (2018) met daarin een overzicht van de producten en diensten op consulair terrein, treft u eveneens aan.

vraag 6. Welke overige consulaire onderwerpen verdienen volgens u verdere uitwerking en aandacht?

Mijn reactie gaat over visumverlening. Gezien het beperkte aantal beschikbare woorden (iets wat mij is ontgaan bij het opstellen van mijn reactie) heb ik deze in stukken geknipt en verspreid als "antwoord" bij de andere vragen.

Bijlage